Ο Τύπος παγκοσμίως είναι σε κρίση. Τα νέα μέσα, η οικονομική ύφεση, η απαξίωση των λεγόμενων «συστημικών» αξιών προκαλούν τσουνάμι αλλαγών που συχνά οι άνθρωποι του Τύπου δεν αντιλαμβάνονται ή όταν αυτό συμβαίνει είναι αργά. Είναι όλα μαύρα; Υπάρχουν οι απαισιόδοξοι αλλά και εκείνοι που βλέπουν το ποτήρι μισογεμάτο. Οι εποχές και οι μέθοδοι αλλάζουν, αλλά η ανάγκη για ενημέρωση παραμένει. Αυτή είναι και η άποψη ενός από τους πιο σημαντικούς ανθρώπους του Τύπου διεθνώς, του προέδρου του ιαπωνικού γίγαντα Nikkei που προ διετίας επεκτάθηκε και στην Ευρώπη με την εξαγορά των Financial Times.

Το πρώτο πράγμα που κάνει ο εβδομηντάχρονος Τσούνεο Κίτα το πρωί – ξυπνάει καθημερινά στις 4 – είναι να διαβάσει την ηλεκτρονική έκδοση της Nikkei, της οικονομικής εφημερίδας με τις περισσότερες πωλήσεις στον κόσμο και της οποίας είναι επικεφαλής. Μιλώντας στην έντυπη έκδοση της ιταλικής «La Repubblica», λέει ότι κατά τη διάρκεια της εβδομάδας ενημερώνεται κυρίως από το Internet και μόνον τα Σαββατοκύριακα μελετά τις έντυπες εκδόσεις, «όταν έχω περισσότερο χρόνο».

Η στροφή του Τσούνεο Κίτα -και εκατοντάδων εκατομμυρίων αναγνωστών σε όλο τον κόσμο- προς την ψηφιακή ενημέρωση δεν έχει κάμψει, προς το παρόν, τις κυκλοφοριακές επιδόσεις της Nikkei που εξακολουθεί να πουλά 2,7 εκατομμύρια φύλλα ημερησίως. Παράλληλα έχει 500.000 συνδρομητές της ηλεκτρονικής έκδοσης. Το γεγονός ότι στην Ιαπωνία συνηθίζεται η διανομή κατ’ οίκον κάθε πρωί βοηθά σημαντικά τις έντυπες εκδόσεις.

«Go digital!»

Η Ιαπωνία είναι όμως ειδική περίπτωση και το παραδέχεται και ο ίδιος. Σαράντα εκατομμύρια Ιάπωνες αγοράζουν καθημερινά εφημερίδα, σε μία χώρα 130 εκατομμυρίων. Οι αριθμοί δεν ξεγελούν τον έμπειρο δημοσιογράφο και τεχνοκράτη. Στην ερώτηση για το ποια είναι η συνταγή της επιτυχίας για το εγγύς μέλλον χωρίς ενδοιασμό απαντά: «Go digital!». Ποντάρετε ψηφιακά.

Οι εποχές έχουν αλλάξει σε σχέση με τη δεκαετία του 70 – όταν ο ίδιος εργαζόταν ακόμα ως δημοσιογράφος. Τα προβλήματα των εφημερίδων έχουν αυξηθεί κατά τρόπο γεωμετρικό. Σε μία περίοδο που η ιαπωνική οικονομία ζούσε μία ταχύτατη ανάπτυξη, τα ΜΜΕ ζούσαν και αυτά τη χρυσή εποχή τους. Αλλά η εποχή αυτή ανήκει στο παρελθόν.

Ποια είναι τα σημαντικότερα προβλήματα των εφημερίδων σήμερα κατά τον Τσούνεο Κίτα; «Λιγότεροι αναγνώστες, λιγότερη διαφήμιση» εξηγεί λακωνικά. Οι Financial Times ξεκίνησαν τη μετάβαση στην ψηφιακή εποχή νωρίτερα από τη Nikkei που μπήκε στον δρόμο αυτό πριν από επτά χρόνια. Ποια είναι η σημαντικότερη διαφορά μεταξύ στη λειτουργία μιας ιαπωνικής και μίας βρετανικής εφημερίδας: «Στους Financial Times στις οκτώ το βράδυ δεν υπάρχει κανείς στα γραφεία γιατί είναι ήδη μπροστά στην ψηφιακή μετάβαση, ενώ στη Nikkei υπάρχει κόσμος ως τα μεσάνυχτα» εξηγεί.

Αυτό όμως θα αλλάξει. Στα σχέδια των υπεύθυνων της ιαπωνικής εφημερίδας είναι να στρέψουν την προσοχή τους στην πρωϊνή ενημέρωση, όταν ο κόσμος διαβάζει περισσότερο. «Δεν θα αλλάξει ο τρόπος που κάνουμε δημοσιογραφία αλλά ο τρόπος με τον οποίο την προσφέρουμε στους αναγνώστες» λέει ο πρόεδρος της Nikkei.

Οσο για το μέλλον της έντυπης δημοσιογραφίας ο Τσούνεο Κίτα λέει: «Ξεκινώντας από μία βάση 2,7 εκατομμυρίων αναγνωστών θα τολμούσα να αποκλείσω ότι θα έρθει μία ημέρα που δεν θα έχουμε κανένα αναγνώστη και θα χρειαστεί ακόμα πολύς καιρός για να φτάσουν οι συνδρομητές της ηλεκτρονικής έκδοσης τα επίπεδα της έντυπης. Αλλά η αλήθεια είναι ότι και στην Ιαπωνία η διαφήμιση μειώθηκε κατά δύο τρίτα τα τελευταία χρόνια: από 120 δισεκατομμύρια γιεν έπεσε στα 40».

Το μυστικό της επιβίωσης

Ο μόνος τρόπος για να εξασφαλίσουν οι εφημερίδες την επιβίωσή τους κατά τον πρόεδρο της Nikkei είναι να επενδύσουν στις σύγχρονες τεχνολογίες, να είναι πάντα στην αιχμή της τεχνολογικής εξέλιξης. «Εχουμε βελτιωθεί πολύ σε ό,τι αφορά την ανάλυση των αναγνωστών μας – εκμεταλλευόμενοι και την τεχνογνωσία των Financial Times. Μελετούμε ποιοι είναι και τι διαβάζουν με στόχο να τους “εμπλέξουμε” όλο και περισσότερο αλλά και να αποκτήσουμε νέο κοινό».

Τα κοινωνικά δίκτυα για τον πρόεδρο της Nikkei δεν είναι «εχθροί» ούτε «φίλοι». Facebook και Google μπορούν να είναι χρήσιμα εργαλεία γιατί εμπλέκουν ένα τεράστιο κοινό και οι εφημερίδες θα μπορούσαν να επωφεληθούν. «Προφανώς τα συμφέροντα των μεν και των δε μπορεί να είναι διαφορετικά αλλά το να τους θεωρήσουμε εχθρούς δεν βοηθά σε τίποτα» λέει.

«Οι δημοσιογράφοι των Financial Times έχουν περισσότερους λόγους να εργάζονται σκληρά καθώς τους εξασφαλίσαμε πλήρη ανεξαρτησία ώστε να επικεντρώνονται αποκλειστικά στην παραγωγή και την ανάπτυξη» λέει ο ιάπωνας επικεφαλής. «Ανάπτυξη με ποιότητα» προσθέτει, στην οποία οι Ιάπωνες στοχεύουν χωρίς να μειώσουν τα κόστη αλλά επενδύοντας στο προϊόν και τη διανομή του.

Οι αναγνώστες και το μέσον

Η γραφή θα πρέπει να προσαρμόζεται στις ανάγκες του αναγνώστη, λέει ο πρόεδρος της Nikkei  και προσθέτει ότι «για μικρές ειδήσεις, όπως τα τριμηνιαία οικονομικά αποτελέσματα των επιχειρήσεων, χρησιμοποιούμε την τεχνητή νοημοσύνη που γράφει αυτόματα χωρίς την ανθρώπινη παρέμβαση. Αυτό αφήνει χρόνο στους δημοσιογράφους να ασχοληθούν με θέματα πιο απαιτητικά και με τις αναλύσεις». Και τονίζει ότι θέλει να ενισχύσει τον σχολιασμό και την ανάλυση.

Τελικά παραμένει αισιόδοξος για το μέλλον της δημοσιογραφίας. «Οι άνθρωποι αγαπούν το διάβασμα. Οσο η επιθυμία της γνώσης και η ανάγκη να καταλαβαίνουμε όσα συμβαίνουν γύρω μας εξακολουθούν να υπάρχουν η δημοσιογραφία θα είναι ζωντανή. Αυτό που θα αλλάξει μόνο είναι τα μέσα διανομής» λέει ο Τσούνεο Κίτα.

Ακολουθήστε το Protagon στο Google News