Επικαιρότητα

Το μυστικό του18χρονου πρίγκιπα των Μυκηνών

Toν ανακάλυψε ο Ερρίκος Σλήμαν πριν από 140 χρόνια. Τώρα, ο κρατήρας της μάχης μαζί με ένα από τα χρυσά κύπελλα που είχε στο εσωτερικό και βρέθηκαν στον τάφο IV, εκτίθεται για πρώτη φορά στο παγκόσμιο κοινό, από το Εθνικό Αρχαιολογικό Μουσείο και φανερώνουν την ιστορία του πρίγκιπα της πρώτης δυναστείας του Μυκηναϊκού κόσμου
Protagon Team

Στις 11 το πρωί της Δευτέρας 25 Ιουλίου, ένας αργυρός κρατήρας με ιστορία γοητευτική που ποτέ όμως δεν είχαν δει άλλοι εκτός από τους αρχαιολόγους, θα ξεκινήσει από το εργαστήριο συντήρησης μετάλλων του Εθνικού Αρχαιολογικού Μουσείου για να μεταφερθεί στην αίθουσα του Βωμού του Εθνικού Αρχαιολογικού Μουσείου. Εκεί θα τον δει για πρώτη φορά το παγκόσμιο κοινό και θα μάθει την γοητευτική ιστορία του.

Δεν είναι η πρώτη φορά που αυτός ο κρατήρας της μάχης –που αφηγείται την ιστορία ενός νέου πολεμιστή πρίγκιπα της πρώτης δυναστείας του Μυκηναϊκού κόσμου- πέρασε ένα διάστημα αποτραβηγμένος. Για χρόνια ήταν θαμμένος στις Μυκήνες. Ωσπου τον Νοέμβριο του 1876, μέσα στον χειμώνα και με εξαιρετικά αντίξοες συνθήκες ο Ερρίκος και η Σοφία Σλήμαν τον εντόπισαν στον τάφο ΙV του περίφημου ταφικού Κύκλου Α των Μυκηνών.

Στους τάφους αυτούς εντόπισαν για πρώτη φορά αντικείμενα και ταφικά έθιμα απολύτως άγνωστα ως τότε στην αρχαιολογική έρευνα, που χρονολογούνταν στο 16ο αι. π.Χ., δηλαδή σε μια περίοδο του παρελθόντος που ήταν έως τότε παντελώς αχαρτογράφητη. Τον Νοέμβριο του 1876 γεννήθηκε η Μυκηναϊκή Αρχαιολογία, που επρόκειτο να δώσει στα επόμενα 140 χρόνια το μέγα σώμα των γνώσεών μας για τον πρώτο μεγάλο ελληνόφωνο Πολιτισμό του Αιγαίου, τον Μυκηναϊκό.

Κι εγώ ο τάφος V έγινε διάσημος για την περίφημη ταφή του εικοσιεπτάχρονου πολεμιστή με την προσωπίδα που ονομάστηκε «του Αγαμέμνονα», ο τάφος IV είχε στο μέσον του την ταφή ενός πρίγκιπα μόλις 18 χρονών στον οποίον είχαν χαριστεί τα περισσότερα και τα πολυτιμότερα κτερίσματα όλης της Μυκηναϊκής περιόδου (1600 – 1075 π.Χ.). Ο πρίγκιπας του τάφου IV είχε λάβει ως δώρα πολλά μακρά ξίφη, χρυσελεφάντινα μικροτεχνήματα, καθώς και ορισμένα από τα πιο εντυπωσιακά χρυσά και αργυρά κύπελλα του κρητομυκηναϊκού κόσμου.

Ο Σλήμαν παρατήρησε μεταξύ άλλων και ορισμένα αργυρά ελάσματα σε κακή κατάσταση, που έφερε στην Αθήνα και αριθμήθηκαν με τους αρ. ευρετηρίου 605-607. Κανείς όμως τότε δεν τους έδωσε σημασία. Τα πολύτιμα κτερίσματα του Ταφικού Κύκλου Α εκτέθηκαν στον ειδικά διαμορφωμένο χώρο του Πολυτεχνείου το Δεκέμβριο του 1877 και κατόπιν μεταφέρθηκαν στο Εθνικό Αρχαιολογικό Μουσείο το 1893, όπου βρίσκονται έως σήμερα. Τα περίεργα αργυρά ελάσματα με αρ. ευρ. 605-607 έμειναν οριστικά στις αποθήκες.

Τη δεκαετία του 1960 ο Διευθυντής του Εθνικού Αρχαιολογικού Μουσείου, Χρήστος Καρούζος εμπιστεύθηκε στην αρχαιολόγο, Αγνή Ξενάκη-Σακελλαρίου να μελετήσει εκ νέου τα ευρήματα του ταφικού Κύκλου Α που ήσαν στις αποθήκες. Εκείνη εντόπισε την τεράστια σημασία των ελασμάτων με αρ. ευρ. 605-607 και με τη βοήθεια των εξαιρετικών συντηρητών του Μουσείου και ενός καλλιτέχνη, ανέστησε το μεγαλύτερο αργυρό αντικείμενο της Μυκηναϊκής αρχαιότητας: τον αργυρό κρατήρα του πολέμου. Το 1974 η Αγνή Ξενάκη-Σακελλαρίου δημοσίευσε την αποκατάσταση του αγγείου σε διεθνές αρχαιολογικό περιοδικό. Ωστόσο, το αγγείο, λόγω της κακής κατάστασης διατήρησής του δεν εκτέθηκε ποτέ και παρέμεινε στις αποθήκες, γνωστός μόνον στους ειδικούς επιστήμονες της πολεμικής εικονογραφίας του προϊστορικού Αιγαίου.

Η ανασύσταση του αγγείου από τα θραύσματα απέδωσε τον περίτεχνο διάκοσμό. Η μεγάλη ανάγλυφη ζώνη στο κύριο σώμα του κρατήρα παρουσιάζει δύο ομάδες αντιμέτωπων πολεμιστών, που τους διακρίνει το διαφορετικό είδος των ασπίδων τους, φανερώνοντας ότι ανήκουν σε δυο διαφορετικούς στρατούς. Τέσσερις πολεμιστές με οκτώσχημες ασπίδες από τη μία μεριά, εναντίον τεσσάρων με πυργοειδείς ασπίδες από την άλλη, και ενός μαχητή, που έχει πέσει ηρωικά στο έδαφος, ανάμεσα στους αντιμαχόμενους.

Το 2003 ανακαλύφθηκε στα Αρχεία του Εθνικού Αρχαιολογικού Μουσείου το περίφημο «χειρόγραφο του Παναγή Σταματάκη», του έλληνα αρχαιολόγου που συμμετείχε στις ανασκαφές των Σλήμαν και κατέγραφε κάθε ώρα και στιγμή και με λεπτομέρεια, κάθε εύρημα και τον τόπο της εύρεσής του, την ώρα που ερχόταν στο φως. Κάτι που δεν είχε φροντίσει να κάνει ο Ερρίκος Σλήμαν, στερώντας μας τη γνώση των ταφικών συνόλων (δηλαδή, σε ποιον νεκρό ανήκε τι). Ετσι, σήμερα οι αρχαιολόγοι είναι σε θέση να αποδώσουν τον μεγάλο κρατήρα στην ταφή του πρίγκιπα και να γνωρίζουν ότι μέσα του είχαν τοποθετηθεί ορισμένα από τα πιο εντυπωσιακά χρυσά και αργυρά κύπελλα, συνιστώντας το εύρημα, το πρώτο συμποσιακό σύνολο του ελληνόφωνου κόσμου των πρώτων αριστοκρατών.

Σαν να επρόκειτο δηλαδή, για τις ταφικές προσφορές των ίδιων των συμπολεμιστών του πρίγκιπα. Μια ερμηνεία γοητευτική, αλλά όχι βεβαίως τεκμηριωμένη. Ο κρατήρας και το χρυσό κύπελο θα εκτίθενται στο Αρχαιολογικό Μουσείο από τις 25 Ιουλίου και για δύο μήνες στο πλαίσιο του προγράμματος «Αθέατο Μουσείο»