Περισσότερα από 90 χρόνια μετά την εγκαθίδρυση του ναζιστικού καθεστώτος στη Γερμανία, οι λεηλατήσεις των Ναζί εξακολουθούν να προκαλούν συγχύσεις. Ειδικά τα έργα τέχνης που κατασχέθηκαν από εβραϊκές οικογένειες κατά τον Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο γίνονται ακόμα αντικείμενα διεκδικήσεων από τους απογόνους τους.

Μια τέτοια περίπτωση αφορά έναν πίνακα του διάσημου αυστριακού ζωγράφου Γκούσταβ Κλιμτ, που είχαν κλέψει οι Ναζί από οικογένεια εύπορων Εβραίων. Ο πίνακας επεστράφη κατά λάθος σε άλλη εβραϊκή οικογένεια, η οποία εν συνεχεία τον πούλησε στον Μπερνάρ Αρνό. Τώρα, ο γάλλος δισεκατομμυριούχος υφίσταται πιέσεις να αποζημιώσει την οικογένεια στην οποία ανήκε αρχικά ο πίνακας.

Ο Αρνό, που με περιουσία περίπου 220 δισ. δολαρίων θεωρείται ο πλουσιότερος άνθρωπος του κόσμου, πλήρωσε στους κληρονόμους της Νόρα Στιάσνι, θύματος του Ολοκαυτώματος, ποσό ύψους 20 εκατ. δολαρίων για το «Apple Tree II» (Μηλιά II), μια ελαιογραφία του Αυστριακού καλλιτέχνη από το 1916 – δύο χρόνια πριν τον θάνατό του.

Η Αυστρία παρέδωσε τον πίνακα στην οικογένεια Στιάσνι το 2001, καθώς τον είχε μπερδέψει με έναν άλλο πίνακα τοπίου του Κλιμτ, το «Roses Under the Trees» («Τριαντάφυλλα Κάτω από τα Δένδρα»), τον οποίο είχαν οι Στιάσνι στην κατοχή τους πριν από τον Πόλεμο. Τον είχαν πουλήσει υπό πίεση για ένα κλάσμα της αξίας του, το 1938, μετά την προσάρτηση της Αυστρίας από τη ναζιστική Γερμανία. Τέσσερα χρόνια αργότερα η οικογένεια δολοφονήθηκε σε ναζιστικό στρατόπεδο θανάτου.

Το «Apple Tree II» θα έπρεπε να είχε επιστραφεί σε μια άλλη αυστριακή εβραϊκή οικογένεια, τους Λέντερερ, από τους οποίους το άρπαξαν οι Ναζί. Ωστόσο, ο Αρνό αγόρασε τον πίνακα από τους Στιάσνι καλή τη πίστη και για χρόνια αρνιόταν να συζητήσει την αποζημίωση των κληρονόμων της οικογένειας Λέντερερ, σύμφωνα με τη γαλλική εφημερίδα Libération και σχετικό δημοσίευμα των Times του Λονδίνου.

Τελικά άνοιξε τις διαπραγματεύσεις με τους κληρονόμους των Λέντερερ το περασμένο φθινόπωρο και οι συνομιλίες συνεχίζονται. Ο μεγιστάνας φαίνεται να συμφώνησε στη διαπραγμάτευση όταν η Μόνικα Μάγερ, μια αυστριακή ιστορικός τέχνης, ανακάλυψε ότι τα αληθινά «Τριαντάφυλλα Κάτω από τα Δέντρα», τα οποία ζωγράφισε ο Κλιμτ το 1905, κρέμονταν επί δεκαετίες σε τοίχο του Μουσείου Ορσέ, στο Παρίσι. Στη συνέχεια, το 2021, η Γαλλία επέστρεψε τον πίνακα στους κληρονόμους της οικογένειας Στιάσνι.

Αφού η Γαλλία παρέδωσε τον πίνακα «Roses Under the Trees» στους νόμιμους ιδιοκτήτες του, η αυστριακή κυβέρνηση αναγνώρισε ότι είχε διαπράξει λάθος το 2001. Ωστόσο, το υπουργείο Πολιτισμού αποφάνθηκε τότε ότι «δεν μπορούσαν να παρασχεθούν στοιχεία για την εσφαλμένη αναγνώριση του πίνακα, ούτε σχετικά με τη θεωρία ότι υπήρξε κατάσχεση που σχετίζεται με τις ναζιστικές διώξεις».

Ωστόσο, η Μάγερ είχε προειδοποιήσει την αυστριακή κυβέρνηση ότι υπήρχε σύγχυση σχετικά με την ιδιοκτησιακή προέλευση του «Apple Tree II». Παρ’ όλα αυτά, η Αυστρία προχώρησε στην παράδοσή του στους κληρονόμους της Στιάσνι. Η αυστριακή κυβέρνηση έχει επικριθεί στο παρελθόν για τη γραφειοκρατική καθυστέρηση επιστροφής έργων τέχνης που λεηλατήθηκαν από τους Ναζί.

Στη συγκεκριμένη περίπτωση συνέβη το ακριβώς αντίθετο: η Αυστρία ενήργησε βιαστικά, ευρισκόμενη «υπό πίεση από την εβραϊκή κοινότητα και τα δημοσιεύματα των New York Times» εξηγεί στη Libération ο Τόμας Τρένκλερ, ένας αυστριακός δημοσιογράφος που καλύπτει την υπόθεση επί πολλά χρόνια.

Ακολουθήστε το Protagon στο Google News