Το σχέδιο Προεδρικού Διατάγματος για τις οικοδομικές άδειες που εκδόθηκαν με τα κίνητρα του Νέου Οικοδομικού Κανονισμού (ΝΟΚ) είχε κατατεθεί στο Συμβύλιο της Επικρατείας για προδικαστικό έλεγχο από τον περασμένο Ιούνιο και όπως σημειώνει η εφημερίδα «Καθημερινή», οι περίπου τέσσερις μήνες που χριεάστηκαν για την επεξεργασία του μόλις τεσσάρων σελίδων ΠΔ είναι ενδεικτικοί του γενικότερου προβληματισμού που υπήρξε.
Το ΠΔ εγκρίθηκε τελικά από το ΣτΕ, με κάποιες παρατηρήσεις, ανοίγοντας έτσι τον δρόμο για τη συνέχιση και ολοκλήρωση οικοδομών σε περιοχές όπως ο Αλιμος, η Βάρη-Βούλα-Βουλιαγμένη και η Κηφισιά, χωρίς πάντως να αποκλείεται και νέος γύρος ενστάσεων ανάλογα με τις προθέσεις των κατά τόπους δημάρχων.
Το διάταγμα έρχεται να εξειδικεύσει τον ν. 5197/25, ο οποίος εκδόθηκε μετά τις αποφάσεις του ΣτΕ, με τις οποίες ακυρώθηκε η οριζόντια εφαρμογή των κινήτρων του ΝΟΚ και συγκεκριμένα δύο σημεία του νόμου:
Το πρώτο αφορά τι νοείται ως «έναρξη εργασιών», καθώς το Συμβούλιο της Επικρατείας ζήτησε να ακυρωθούν όσες άδειες δεν είχαν ξεκινήσει να υλοποιούνται έως τις 11 Δεκεμβρίου 2024.
Και το δεύτερο αφορά με ποιον τρόπο «κατ’ εξαίρεση» θα παρακάμψουν την απόφαση του ΣτΕ και θα ολοκληρωθούν, όπως είχαν εγκριθεί ορισμένες ειδικές περιπτώσεις.
Το λεγόμενο «περιβαλλοντικό ισοδύναμο» αφορά τις οικοδομικές άδειες που έχουν ακυρωθεί ή έχουν προσβληθεί δικαστικά (και εκκρεμεί η έκδοση απόφασης), εφόσον έχουν ξεκινήσει οικοδομικές εργασίες έως την 11η Δεκεμβρίου.
Οποως αναφέεται, πριν από την έκδοση της οικοδομικής άδειας απαιτείται προέλεγχος, ενώ παράλληλα καθορίζεται το ύψος του περιβαλλοντικού ισοδυνάμου, η διαδικασία και οι υπόχρεοι καταβολής του. Το ποσό θα καταβάλλεται σε ειδικό λογαριασμό στο Ταμείο Παρακαταθηκών και Δανείων και θα διατίθεται αποκλειστικά στον δικαιούχο δήμο για την υλοποίηση των δράσεων περιβαλλοντικού ισοδυνάμου.
Στην ουσία, με τον τρόπο αυτόν, το ΣτΕ ανάβει πράσινο για να χτιστούν τελικά με το επιπλέον ύψος και τα επιπλέον τετραγωνικά όλα τα κτίρια, των οποίων η ανέγερση είχε σταματήσει λόγω προσφυγής ή δικαστικής απόφασης, με την παράλληλη επιδίωξη και προσδοκία , η καταβολή του «προστίμου» στον δήμο να αμβλύνει τις όποιες αντιδράσεις.
Το έτερο σημείο που εξειδικεύει το Προεδρικό Διάταγμα είναι το πώς νοείται η «έναρξη εργασιών» στις 11 Δεκεμβρίου 2024 («κόκκινη γραμμή» για την εφαρμογή των κινήτρων του ΝΟΚ ή όχι).
Οπως ορίζει το διάταγμα, ως εκκίνηση εργασιών νοείται:
α) Η πραγματοποίηση εργασιών εκσκαφής για την ανέγερση της οικοδομής (ενδεικτικά εργασίες εκσκαφής για αντιστήριξη πρανών ή θεμελίωση) ή σε περίπτωση προσθήκης (για την οποία δεν απαιτείται εκσκαφή) η πραγματοποίηση εργασιών σκυροδέτησης, ο χρόνος πραγματοποίησης των οποίων αποδεικνύεται με κάθε πρόσφορο τρόπο, ιδίως με αα) τη γνωστοποίηση της έναρξης των εργασιών σε οποιαδήποτε διοικητική αρχή, αβ) την ηλεκτρονική υποβολή Αναλυτικής Περιοδικής Δήλωσης από τον εργοδότη, αγ) αεροφωτογραφίες, αδ) συμβάσεις με βέβαιη χρονολογία που αφορούν στην εκκίνηση οικοδομικών εργασιών ή και σε μεταγενέστερο στάδιο αυτής.
β) Η κατεδάφιση προϋφιστάμενων κτισμάτων εντός του ίδιου ακινήτου, εφόσον δεν είναι προγενέστερη των έξι μηνών από την 11η Δεκεμβρίου.
γ) Η διενέργεια έως την 11η Δεκεμβρίου ανασκαφικών εργασιών της Αρχαιολογικής Υπηρεσίας, στο πλαίσιο υφιστάμενης οικοδομικής άδειας, η οποία αποδεικνύεται με κάθε πρόσφορο μέσο.