«Σολομώντειο λύση» στο πρόβλημα που ανέκυψε με το νέο Προεδρικό Διάταγμα 129/2025, το οποίο καθορίζει τα όρια, τις χρήσεις γης και τους όρους δόμησης για τους οικισμούς με πληθυσμό κάτω των 2.000 κατοίκων οι οποίοι δημιουργήθηκαν προ του 1923 ή μεταξύ 1923 και 1983, ετοιμάζει το υπουργείο Περιβάλλοντος, με νέα νομοθετική ρύθμιση, σε μια προσπάθεια να περιοριστούν οι αντιδράσεις που προκαλεί η ρύθμιση για τις μικρές ιδιοκτησίες.

Με το ΠΔ τα σημερινά όρια των οικισμών μειώνονται οριζόντια και περιλαμβάνουν ό,τι έχει οικοδομηθεί μέχρι το 1983, ενώ για τις περιοχές που έχουν οικοδομηθεί από το 1983 μέχρι σήμερα, θα ισχύουν συγκεκριμένες προϋποθέσεις.

Δηλαδή, ως όρια οικισμών αναγνωρίζονται μόνο εκείνα που τεκμηριώνονται με δόμηση έως το 1983 και όχι εκείνα που δημιουργήθηκαν με μεταγενέστερες αποφάσεις νομαρχών (κυρίως το 1985) οι οποίες στις περισσότερες περιπτώσεις έδιναν δικαίωμά επέκτασής τους. Αυτό έχει ως αποτέλεσμα πολλά οικόπεδα, ιδίως αυτά με έκταση μικρότερη από 2 στρέμματα που ανήκουν στην Γ’ ζώνη οικισμών (δηλαδή εκτάσεις μετά το 1983), να χάνουν το δικαίωμα δόμησης, εκτός αν πληρούν αυστηρά και ειδικά κριτήρια, όπως πρόσωπο σε υφιστάμενο κοινόχρηστο δρόμο κ.ά.

Για παράδειγμα, ένα οικόπεδο 300 τ.μ. εντός οικισμού είναι δομήσιμο, ενώ εκτός οικισμού δεν είναι παρά ένα αγροτεμάχιο, καθώς για να μπορεί κανείς να χτίσει σε αυτό απαιτούνται τουλάχιστον 4.000 τ.μ. και πρόσωπο σε πολεοδομικά αναγνωρισμένο δρόμο.

Οπως εξήγησε ο υπουργός Περιβάλλοντος, Σταύρος Παπασταύρου, σε δηλώσεις του στο ΕΡΤnews, από το 1985 για τους 10.000 οικισμούς με κάτω από 2.000 κατοίκους, η οριοθέτησή τους γινόταν με αποφάσεις του νομάρχη. Ηρθε όμως το Συμβούλιο της Επικρατείας το 2005, καθώς και το 2017 και το 2019 και είπε ότι αυτή η οριοθέτηση από τον νομάρχη, όλες αυτές τις δεκαετίες, δεν ήταν σωστή και ότι ο νομάρχης ήταν αναρμόδιος.

Σύμφωνα με τον υπουργό, με το Προεδρικό Διάταγμα του προκατόχου του, Θόδωρου Σκυλακάκη, διορθώνεται μια εκκρεμότητα δεκαετιών: «Η πραγματικότητα –τόνισε ο κ. Παπασταύρου– είναι ότι όλοι οι οικισμοί οι οποίοι έχουν κάτω από 2.000 κατοίκους, με το Προεδρικό Διάταγμα αποκτούν ασφάλεια και βεβαιότητα».

Και τώρα, με τη  νέα νομοθετική πρωτοβουλία που βρίσκεται στα σκαριά, μπροστά στα αντικειμενικά προβλήματα που προκύπτουν για μία σειρά από οικόπεδα που εξαίφνης μετατρέπονται σε αγροτεμάχια,  θα δίνεται η δυνατότητα καθορισμού από τα Τοπικά Πολεοδομικά Σχέδια, τα οποία αυτή τη στιγμή εκπονούνται ανά την Ελλάδα, ειδικών περιοχών ελέγχου χρήσεων γης (Π.Ε.Χ.).

Σύμφωνα με πληροφορίες, ως Π.Ε.Χ. θα νοούνται οι μη πολεοδομημένες και προς πολεοδόμηση περιοχές οι οποίες βρίσκονται εκτός σχεδίου και εκτός ορίων οικισμών, πέριξ των οικιστικών περιοχών. Στις εν λόγω περιοχές θα καθοριστούν ειδικοί περιορισμοί στις χρήσεις γης και στους όρους δόμησης. Εντός των Π.Ε.Χ. το Τοπικό Πολεοδομικό Σχέδιο θα καθορίζει τις νέες Περι-Οικιστικές Ζώνες (Π.Ο.Ζ.).

Ουσιαστικά είναι ζώνες που θα αποτελούν συνέχεια των ορίων των οικισμών, σε απόσταση που δεν θα υπερβαίνει τα 500 μέτρα. Οι Π.Ο.Ζ. θα λειτουργούν ως ενδιάμεσες ζώνες μεταξύ τής εντός των ορίων της οικιστικής περιοχής και της εκτός σχεδίου περιοχής.

Στις ζώνες αυτές θα μπορούν να καθορίζονται αρτιότητες και όροι δόμησης ευμενέστεροι μεν της ευρύτερης Π.Ε.Χ. ή ελλείψει αυτής, της εκτός σχεδίου περιοχής, αλλά δυσμενέστεροι από εκείνους των οικισμών (κατά πληροφορίες, αντί για τέσσερα στρέμματα που προβλέπεται για τις εκτός σχεδίου περιοχές, θα ορίζεται στο ένα ή στα δύο στρέμματα, υπό την προϋπόθεση προσώπου σε αναγνωρισμένο δρόμο). Επίσης θα καθορίζονται χρήσεις γης με τις οποίες θα εξασφαλίζεται η καλύτερη λειτουργική οργάνωση και εξυπηρέτηση των οικισμών.

Τη ρύθμιση προανήγγειλε ο υπουργός Περιβάλλοντος στις δηλώσεις του στο ΕΡΤΝews. Ειδικά για το θέμα που έχει προκύψει με τη Ζώνη Γ, γνωστοποίησε ότι «η Πολιτεία, με επιστημονικά κριτήρια, σεβόμενη την αξιολόγηση του ΣτΕ, μελετά νομοθετική ρύθμιση μέσα από την οποία θα προσπαθήσει να ενσωματώσει τα ακίνητα που έχουν γεωγραφική, πραγματική ή οικιστική σχέση με τον οικισμό».

Είχαν προηγηθεί αποφάσεις του Συμβουλίου της Επικρατείας με τις οποίες ακυρώνονταν επεκτάσεις οικισμών που είχαν καθοριστεί αυθαίρετα με αποφάσεις νομαρχών ή άλλων οργάνων και παράλληλα ζητείτο επαρκής τεκμηρίωση για κάθε νέα πολεοδόμηση.

Σύμφωνα με τη νομολογία του ΣτΕ, η οριοθέτηση οικισμού πρέπει να γίνεται βάσει γενικού πολεοδομικού σχεδιασμού και να εγκρίνεται με Προεδρικό Διάταγμα.

Συγκεκριμένα, με την 56/2017 απόφασή του ακυρώθηκαν τα όρια οικισμών στον Δήμο Ρεθύμνου, με την 1268/ 2019 τα όρια οικισμών του Πηλίου, για να ακολουθήσει η απόφαση 164/2022 που ακύρωσε τις επεκτάσεις των οικισμών στην Πάρο, με το σκεπτικό ότι δεν μπορούν να βασίζονται στις οικιστικές πιέσεις ή στη ζήτηση για παραθεριστική κατοικία, αλλά να λαμβάνουν υπόψη τη φέρουσα ικανότητα του νησιού.

Για αλαλούμ έκανε λόγο ο γραμματέας ενημέρωσης ΠΟΜΙΔΑ, πολιτικός μηχανικός, Μάνος Κρανίδης.

«Τα πολεοδομικά στην Ελλάδα είναι ένα αλαλούμ. Εχω διαβάσει το νομοσχέδιο 2 και 3 φορές και προσπαθώ ακόμα να το καταλάβω. Το πρόβλημα που δημιουργεί είναι η ανασφάλεια δικαίου. Οι οικισμοί κάτω των 2.000 κατοίκων είχαν οριοθετηθεί από το 2023. Αλλα τμήματα οριοθετήθηκαν μέχρι το 1983 που ήταν ο νόμος Τρίτση. Εκεί ήρθε μια διάταξη και οι νομάρχες επέκτειναν και άλλο τους οικισμούς μετά το ’83, που αυτό κρίθηκε αντισυνταγματικό λάθος από το ΣτΕ. Με αποτέλεσμα τώρα, στο σχέδιο αυτό που είναι τα κριτήρια οριοθέτησης των μη οριοθετημένων οικισμών, που πρέπει να οροθετηθούν με νέα διατάγματα-πολεοδομικά σχέδια, όλη η περιοχή που είναι μετά το 1983, να είναι εκτός του ορίου του οικισμού, με αποτέλεσμα να είναι μη άρτια και οικοδομήσιμα. Πότε; Οταν γίνει το τοπικό πολεοδομικό», ανέφερε χαρακτηριστικά μιλώντας στο Μega.

Αντιδράσεις υπάρχουν και σε πολιτικό επίπεδο, με τον πρόεδρο του ΠΑΣΟΚ, Νίκο Ανδρουλάκη, να καταγγέλλει ότι το Π.Δ.194/2025 οδηγεί σε περαιτέρω απαξίωση την ελληνική περιφέρεια.

«Tο Π.Δ. 194/2025, που αφορά στην οριοθέτηση των οικισμών κάτω των 2.000 κατοίκων, γυρίζει τη χώρα κυριολεκτικά έναν αιώνα πίσω. Οικόπεδα που μέχρι πρότινος θεωρούνταν άρτια και οικοδομήσιμα, πλέον καθίστανται αγροτεμάχια», υπογράμμισε ο πρόεδρος του ΠΑΣΟΚ σε δήλωσή του την Τετάρτη μιλώντας για αποκλεισμό χιλιάδων μικρών ιδιοκτησιών και κατηγορώντας το κυβερνών κόμμα ότι  συντάσσεται με τα προνόμια των λίγων και πλήττει τους πολλούς και μικρούς ιδιοκτήτες.

Ακολουθήστε το Protagon στο Google News