Η κλιματική αλλαγή θα εξαπλώσει μύκητες που προκαλούν λοιμώξεις και είναι υπεύθυνοι για εκατομμύρια θανάτους ετησίως σε νέες περιοχές του πλανήτη, προβλέπει νέα έρευνα.
Μύκητες υπάρχουν παντού. Παίζουν σημαντικό ρόλο στα οικοσυστήματα, αλλά κάποια είδη τους είναι φονικά για τον άνθρωπο. Οι μυκητιάσεις σκοτώνουν περίπου 2,5 εκατ. ανθρώπους ετησίως και αποτελούν ένα εν πολλοίς ανεξερεύνητο πεδίο για την Ιατρική.
Τώρα, οι επιστήμονες ανησυχούν για έναν ακόμη λόγο: Η υπερθέρμανση του πλανήτη λόγω κλιματικής αλλαγής μπορεί να επηρεάσει και τους μύκητες, συμβάλλοντας στην περεταίρω εξάπλωσή τους.
Μια ομάδα επιστημόνων από το Πανεπιστήμιο του Μάντσεστερ χρησιμοποίησε προσομοιώσεις σε υπολογιστή και προβλέψεις για να χαρτογραφήσει την πιθανή μελλοντική εξάπλωση του είδους Aspergillus, μιας κοινής ομάδας μυκήτων που απαντάται σε όλο τον κόσμο και μπορεί να προκαλέσει ασπεργίλλωση, μια απειλητική για τη ζωή ασθένεια που προσβάλλει κυρίως τους πνεύμονες.
Διαπίστωσαν ότι, καθώς η κλιματική κρίση εντείνεται, ορισμένα είδη Aspergillus θα εισχωρήσουν σε νέες περιοχές της Βόρειας Αμερικής, της Ευρώπης, της Κίνας και της Ρωσίας.
«Οι μύκητες δεν έχουν ερευνηθεί όσο οι ιοί και τα μικρόβια, αλλά αυτοί οι χάρτες δείχνουν ότι θα επηρεάσουν πιθανότατα τις περισσότερες περιοχές του κόσμου στο μέλλον», δήλωσε στο CNN ο Νόρμαν βαν Ρέιν, ένας από τους συγγραφείς της μελέτης και ερευνητής κλιματικής αλλαγής και λοιμωδών νοσημάτων στο Πανεπιστήμιο του Μάντσεστερ.
Περιοχές των ΗΠΑ, του Καναδά, της Ευρώπης και της βόρειας Ασίας αναμένεται μέχρι το 2100 να γίνουν πιο κατάλληλα ενδιαιτήματα για τους μύκητες Apergillus flavus και Aspergillus fumigatus που προκαλούν σοβαρές λοιμώξεις. Αντίθετα, η αύξηση της θερμοκρασίας θα μπορούσε να μετατρέψει μέρη της Νότιας Αμερικής, της Αφρικής και της Αυστραλίας σε εχθρικά περιβάλλοντα για τους μύκητες.
Οι μύκητες του γένους Aspergillus αναπτύσσονται σαν μικρά νήματα στα εδάφη σε όλο τον κόσμο. Όπως σχεδόν όλοι οι μύκητες, απελευθερώνουν τεράστιους αριθμούς σπότων που εξαπλώνονται στον αέρα.
Οι άνθρωποι εισπνέουμε σπόρους μυκήτων κάθε μέρα, αλλά στις περισσότερες περιπτώσεις δεν αρρωσταίνουμε καθώς το ανοσοποιητικό μας σύστημα τους καταπολεμά.
Οταν, όμως η άμυνα του οργανισμού είναι εξασθενημένη, όπως σε καρκινοπαθείς και χρονίως πάσχοντες, αλλά και σε άτομα με αναπνευστικές παθήσεις (άσθμα, η κυστική ίνωση, χρόνια αποφρακτική πνευμονοπάθεια), μπορούν να εκδηλωθούν σοβαρές μυκητιάσεις, που «τρώνε» τον οργανισμό από μέσα προς τα έξω, όπως το θέτει ο Βαν Ρέιν.
Σύμφωνα με τους επιστήμονες, το ποσοστό θνησιμότητας από ασπεργίλλωση φτάνει ως και 40%, είπε. Η συγκεκριμένη μυκητίαση μπορεί να μην ανιχνευθεί εγκαίρως, αφού δίνει συμπτώματα παρόμοια με πολλές άλλες λοιμώξεις (π.χ. πυρετό και βήχα).
Επιπλέον, οι μύκητες – όπως και πολλά μικρόβια – αναπτύσσουν αντοχή στις διαθέσιμες θεραπείες, γεγονός που καθιστά ακόμη πιο δύσκολη την αντιμετώπισή τους.
Όλα αυτά είναι άσχημα νέα, καθώς η κλιματική αλλαγή ανοίγει νέες περιοχές για να αποικίσει ο Aspergillus.
Σύμφωνα με την παραπάνω μελέτη, ο Aspergillus flavus, ένα είδος που τείνει να προτιμά τα θερμότερα, τροπικά κλίματα, θα μπορούσε να αυξήσει την εξάπλωσή του κατά 16%. Προβλέπεται ότι θα προωθηθεί σε τμήματα της βόρειας Αμερικής, της βόρειας Κίνας και της Ρωσίας.
Το είδος αυτό μπορεί να προκαλέσει σοβαρές λοιμώξεις στον άνθρωπο και είναι ανθεκτικό σε πολλά αντιμυκητιασικά φάρμακα.
Ο Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας πρόσθεσε τον Aspergillus flavus στην κρίσιμη ομάδα μυκητολογικών παθογόνων το 2022, λόγω των επιπτώσεων στη δημόσια υγεία και του κινδύνου ανθεκτικότητας στα αντιμυκητιασικά φάρμακα.
Ο Aspergillus fumigatus, ο οποίος προτιμά τα πιο εύκρατα κλίματα, προβλέπεται να εξαπλωθεί προς τα βόρεια, προς τον Βόρειο Πόλο, καθώς αυξάνονται οι παγκόσμιες θερμοκρασίες. Η εξάπλωσή του θα μπορούσε να αυξηθεί κατά 77,5% έως το 2100, σύμφωνα με τη μελέτη, εκθέτοντας σε δυνητικό κίνδυνο εννέα εκατ. ανθρώπους μόνον στην Ευρώπη.
Αντίθετα, ορισμένες περιοχές, συμπεριλαμβανομένης της υποσαχάριας Αφρικής, θα μπορούσαν να γίνουν τόσο θερμές που να μην είναι πλέον φιλόξενες για τους μύκητες της «οικογένειας» Aspergillus. Αυτό θα μπορούσε να επιφέρει άλλα προβλήματα, καθώς οι μύκητες παίζουν σημαντικό ρόλο στα οικοσυστήματα.
Την ίδια ώρα, ακραία καιρικά φαινόμενα, όπως η ξηρασία, οι πλημμύρες και οι καύσωνες, μπορούν επίσης να επηρεάσουν τους μύκητες, συμβάλλοντας στην εξάπλωση των σπόρων τους σε μεγάλες αποστάσεις.
Η έρευνα συνεχίζεται