Για τους περισσότερους, η θέα ενός μεγάλου λευκού καρχαρία θα προκαλούσε τρόμο και φυγή όσο το δυνατόν γρηγορότερα. Αλλά η Οσιαν Ράμσι δεν είναι συνηθισμένη κολυμβήτρια – είναι «influencer καρχαριών». Το πρώην μοντέλο δημοσιεύει viral βίντεο στους 2,2 εκατομμύρια ακολούθους της στο Instagram, όπου χαϊδεύει τους επικίνδυνους θηρευτές.
Τώρα, η δουλειά της αποτελεί το θέμα ενός ντοκιμαντέρ του Netflix, γυρισμένο από έναν βραβευμένο με Οσκαρ σκηνοθέτη, με τίτλο «Shark Whisperer» («Ψιθυριστής Καρχαριών») – το οποίο προκαλεί σφοδρές αντιδράσεις. Στα μάτια των θαυμαστών της, η Ράμσι είναι μια ηρωική ακτιβίστρια για την ευημερία των ζώων, αλλά για τους ειδικούς της άγριας ζωής, είναι μια αναίσχυντη γυναίκα που αυτοπροβάλλεται εξυμνώντας επικίνδυνες απερισκεψίες – και θέτοντας ζωές σε κίνδυνο.
Σε συνέντευξή της στους Times του Λονδίνου, η influencer επιμένει ότι στόχος της είναι να ευαισθητοποιήσει το κοινό σχετικά με το γεγονός ότι οι καρχαρίες είναι παρεξηγημένα θηρία. Ισχυρίζεται ότι μέρος της κριτικής που αντιμετωπίζει τροφοδοτείται από ζήλια σχετικά με τις εμφανίσεις της μπροστά από την κάμερα με μαγιό.
«Θεωρώ ότι δύσκολα θα βρεθεί σοβαρός επιστήμονας, ή υποστηρικτής της προστασίας της φύσης, που να πιστεύει ότι η Ράμσι είναι οτιδήποτε άλλο από επικίνδυνη», αναφέρει από την πλευρά του στους Times ο Ντέιβιντ Σίφμαν, θαλάσσιος βιολόγος από την Ουάσινγκτον. Πρόκειται για άποψη που αντηχεί εκείνην όλης της επιστημονικής κοινότητας.
Οι κατηγορίες εναντίον της δεν ενοχλούν τη Ράμσι, η οποία διανύει την τέταρτη δεκαετία της ζωής της. «Την γνωρίζω», λέει αναφερόμενη στην κριτική, «αλλά ακόμα κι αν είσαι η Μητέρα Τερέζα και προσπαθείς να κάνεις το καλύτερο πράγμα στον κόσμο –κάτι που προσωπικά επιχειρώ εδώ– πάντα θα υπάρχουν αντιδράσεις».
Ο Σίφμαν λέει ότι ελλοχεύει πάντα «ο μιμητικός κίνδυνος» από τους θαυμαστές της Ράμσι, που παρακολουθούν τα βίντεο της και υποτιμούν τον κίνδυνο των καρχαριών. Η ίδια απορρίπτει αυτές τις φοβίες, λέγοντας ότι «δεν πιστεύω ότι όποιος βλέπει έναν ειδικό στην οδήγηση αγωνιστικής μοτοσυκλέτας, ή στην ελεύθερη πτώση με αλεξίπτωτο, ή οτιδήποτε άλλο ακραίο, σκέφτεται “ας το δοκιμάσω” – οι περισσότεροι άνθρωποι διαθέτουν κοινή λογική».
Η Ράμσι έχει περάσει όλη της τη ζωή στο νερό. Οι γονείς της, που της έδωσαν το όνομα «Ωκεανός», ήταν και οι δύο δύτες. Η Οσιαν μεγάλωσε στη Χαβάη, όπου εργάζεται για τη συντήρηση της φύσης. Διαθέτει πάνω από 2,2 εκατομμύρια ακολούθους στο Instagram, οι οποίοι απολαμβάνουν τα βίντεο από τις υποβρύχιες επαφές της με τους καρχαρίες.
Ψηλή, ξανθιά και εντυπωσιακή, η Ράμσι έχει εργαστεί ως επαγγελματίας μοντέλο σε πασαρέλες, λανσάρει μια σειρά από βιώσιμα μαγιό και έχει απασχοληθεί περιστασιακά ως κασκαντέρ στο Χόλιγουντ. Υποστηρίζει ότι μέρος της κριτικής που δέχεται πηγάζει από την ιδιότητά της ως γυναίκα που εργάζεται στον τομέα της επιστήμης – καθώς πολλοί συχνά την τρολάρουν για τα μαγιό που φοράει.
«Δείχνει τον κώλο της», αναφέρει ένας σχολιαστής στο ντοκιμαντέρ του Netflix. Η Ράμσι απορρίπτει αυτού του είδους τις κατηγορίες ως γκρίνια «ζηλότυπων, ή γεμάτων μίσος τρολ» των μέσων κοινωνικής δικτύωσης. Αλλά οι ειδικοί σε θέματα καρχαριών ασκούν πιο ουσιαστικές επικρίσεις εναντίον της από την επιλογή των μπικίνι της.
Υποστηρίζουν ότι η προσέγγιση καρχαριών στην άγρια φύση όχι μόνο θέτει σε κίνδυνο τους κολυμβητές, αλλά και τα ίδια τα κήτη. Ισχυρίζονται ότι κάθε επίθεση καρχαρία βλάπτει τη δημόσια εικόνα του είδους, δυσχεραίνοντας παράλληλα και τις προσπάθειες συντήρησής τους. Η Ράμσι αντιτείνει ότι η σχέση που έχει αναπτύξει με τη θαλάσσια ζωή από την παιδική της ηλικία, της επιτρέπει να συνυπάρχει ειρηνικά με τα ζώα που λατρεύει.
«Εχω βρεθεί τόσο κοντά τους, που μπόρεσα να μάθω τη γλώσσα του σώματός τους», λέει στο ντοκιμαντέρ, προσθέτοντας ότι μπορεί να εντοπίσει μικρά σημάδια που υποδηλώνουν κίνδυνο. Οι επιστήμονες διαφωνούν, επισημαίνοντας ότι ακόμα και τα σκυλιά, που έχουν εξημερωθεί εδώ και δεκάδες χιλιάδες χρόνια, εξακολουθούν να επιτίθενται στους ανθρώπους. Οσο έμπειρος κι αν είναι ο δύτης, ο κίνδυνος δαγκώματος από καρχαρία είναι πάντα μεγάλος.
Η Ράμσι, η οποία χρησιμοποιεί το προφίλ της για να ευαισθητοποιήσει το κοινό σχετικά με τη μείωση των πληθυσμών καρχαριών, ελπίζει ότι το ντοκιμαντέρ του Netflix θα βοηθήσει στην καταπολέμηση του φαινομένου που αποκαλείται «σαγόνια του καρχαρία», από την ομότιτλη ταινία του 1975 σε σκηνοθεσία Στίβεν Σπίλμπεργκ – η οποία προκάλεσε κύμα τρόμου για τα θαλάσσια κύτη σε χιλιάδες λουόμενους για δεκαετίες.
Περίπου 274.000 καρχαρίες σκοτώνονται σε όλο τον κόσμο κάθε μέρα, με πολλούς εξ αυτών να γίνονται στόχοι για τα πτερύγιά τους. Οι ΗΠΑ και το Ηνωμένο Βασίλειο απαγόρευσαν την αγοραπωλησία πτερυγίων καρχαρία το 2023. Η Ράμσι βλέπει μια μετατόπιση της παγκόσμιας κοινής γνώμης – αλλά, δεδομένου του κινδύνου στον οποίο θέτει τον εαυτό της, πολλοί επικριτές της φοβούνται ότι τα κήτη κάποια στιγμή θα την κατασπαράξουν.
Αν συμβεί το μοιραίο, η influencer ελπίζει μόνο να κατηγορηθεί η ίδια, και όχι οι καρχαρίες. Οπως λέει στους Times, «έχω ζήσει μια απίστευτη ζωή, έχω βιώσει τις πιο εκπληκτικές συναντήσεις και εμπειρίες και νιώθω ότι βρέθηκα εδώ αυτή τη στιγμή για να κάνω τη διαφορά και να μιλήσω για τους καρχαρίες», προσθέτοντας: «Αν συμβεί κάτι ατυχές, θα είναι 100% λόγω δικής μου ευθύνης». Οι επικριτές της σίγουρα θα συμφωνήσουν μαζί της.