Η κυβέρνηση, με τη νέα Κοινή Υπουργική Απόφαση για την υπαίθρια διαφήμιση, βάζει οριστικό τέλος στο άναρχο τοπίο, που επί χρόνια προσέβαλε βάναυσα την αισθητική και το περιβάλλον και εγκυμονούσε σοβαρούς κινδύνους για την ασφάλεια των πολιτών.
Σε απάντηση δημοσιευμάτων, από το γραφείο του υφυπουργού Εσωτερικών Θοδωρή Λιβάνιου τονίζεται ότι εφεξής απαγορεύεται η τοποθέτηση διαφημιστικών πλαισίων σε πεζοδρόμια, δρόμους και εθνικές οδούς, καθώς και ότι για πρώτη φορά εισάγονται ρητές απαγορεύσεις, που δεν επιδέχονται παρερμηνείες, και επέρχεται πλήρης ευθυγράμμιση με το άρθρο 11 του Κώδικα Οδικής Κυκλοφορίας.
Η νέα Κοινή Υπουργική Απόφαση συμμορφώνεται πλήρως με το άρθρο 4 της Σύμβασης της Βιέννης για την οδική κυκλοφορία, η οποία κυρώθηκε με τον ν. 4266/2014 (Α’ 135), με τις διατάξεις του Κώδικα Οδικής Κυκλοφορίας, με την νομοθεσία για την προστασία αρχαιολογικών χώρων, μνημείων, ιστορικών τόπων και παραδοσιακών οικισμών και τόπων παγκόσμιας πολιτιστικής κληρονομιάς της UNESCO, καθώς και με τη δασική νομοθεσία. Επιπλέον, συμμορφώνεται με τη νομολογία του Συμβουλίου της Επικρατείας (βλ. ενδεικτικά υπ’ αριθμ. 909/2007 Απόφαση ΣτΕ, Α’ Τμήμα), η οποία κατέστησε ανίσχυρες και μη εφαρμόσιμες από τη Διοίκηση τις διατάξεις της προηγούμενης ΚΥΑ (υπ’ αριθμ. 52138/2003, Β’ 1788).
Ειδικότερα:
- Απαγορεύονται ρητά διαφημιστικές πινακίδες σε πεζοδρόμια και στο κατάστρωμα δρόμων (άρθρο 4 Σύμβασης της Βιέννης, άρθρο 11 ΚΟΚ και περ. ε’ άρθρου 1 της ΚΥΑ).
- Απαγορεύονται οι διαφημίσεις σε επαρχιακές και εθνικές οδούς, σε ανισόπεδους κόμβους, σε σταθμούς διοδίων και οπουδήποτε αλλού, εφόσον μπορεί να επηρεάσει τους χρήστες της οδού και την κυκλοφορία (περ. η’ άρθρου 1 και παρ. 1 άρθρου 11 ΚΟΚ).
- Απαγορεύεται η διαφήμιση οπουδήποτε, εφόσον παρεμποδίζεται η θέα των πινακίδων σήμανσης και η τοποθέτηση διαφημίσεων σε οδούς με εγκατεστημένους σηματοδότες (περ. ζ’ άρθρου 1).
- Απαγορεύεται η οριζόντια η διαφήμιση σε δασικές εκτάσεις (περ. θ’ άρθρου 1)
- Απαγορεύεται η διαφήμιση σε αρχαιολογικούς χώρους και μνημεία, χωρίς την έγκριση του υπουργείου Πολιτισμού και Αθλητισμού (περ. α’ άρθρου 1)
- Απαγορεύεται οριζοντίως η διαφήμιση σε κτίρια που στεγάζουν δημόσιες υπηρεσίες, κοιμητήρια και τεχνικά έργα και εργοτάξια φορέων του δημοσίου (περ. γ’, δ και ε’ άρθρου 1)
- Ορίζονται καθολικές απαγορεύσεις για τοποθέτηση πινακίδων στο οδόστρωμα κάθε είδους οδού και στις διαχωριστικές νησίδες, στις νησίδες ασφαλείας και στο οδόστρωμα των οδών παρόδιας εξυπηρέτησης (παρ. 12 άρθρου 3)
- Απαγορεύεται ρητά η τοποθέτηση πινακίδων στην ελεύθερη ζώνη όδευσης πεζών, στον οδηγό τυφλών και κεκλιμένα επίπεδα (ράμπες), ακόμα και όταν αυτά δεν έχουν διαμορφωθεί ώστε το δικαίωμα στην ελεύθερη κυκλοφορία πεζών και ΑμεΑ να μην επηρεαστεί στο ελάχιστο (παρ. 12 άρθρου 3).
- Ειδικά για τις στάσεις λεωφορείων, για πρώτη φορά υπάρχει καθολική απαγόρευση τοποθέτησης διαφημιστικών πινακίδων κάθετα στη φορά της κίνησης (και από τις δύο πλευρές) σε δρόμους με όριο άνω των 70 χλμ / ώρα ενώ στους δρόμους με όριο ταχύτητας κάτω των 70 χλμ / ώρα επιτρέπεται μόνο στην αντίθετη της φοράς κίνησης των οχημάτων (άρθρο 4).
- Σε στοίχιση με τις αρχές της βιώσιμης αστικής κινητικότητας, απαγορεύεται η τοποθέτηση διαφήμισης μπροστά από καταστήματα, εμπορικές επιχειρήσεις και κατοικίες, καθώς και γενικώς η τοποθέτηση διαφημιστικών πλαισίων που προκαλούν ενόχληση στους χρήστες κοινόχρηστων χώρων ή ενοίκων παρακείμενων κτιρίων (παρ. 13 και 14 άρθρου 4).
Με την νέα απόφαση, προβλέπεται για πρώτη φορά προστασία από τη διαφήμιση των μνημείων που είναι εγγεγραμμένα στον κατάλογο Παγκόσμιας Κληρονομιάς της UNESCO (παρ. 2 άρθρου 6). Πλέον των ανωτέρω, προβλέπεται για πρώτη φορά, ρητή αναφορά ότι τυχόν ειδικότερες διατάξεις (υφιστάμενες ή μελλοντικές) που επιβάλλουν περιορισμούς στη διαφήμιση υπερισχύουν της παρούσας απόφασης (παρ. 17 άρθρου 3). Περαιτέρω, ενσωματώνοντας την ευρωπαϊκή εμπειρία, τα διαφημιστικά πλαίσια αποκτούν διαδραστικές λειτουργίες ασφάλειας και ενημέρωσης των πολιτών, όπως : φωτιστικό σύστημα με περιμετρική φωτεινότητα τουλάχιστον 1,5 μ., πλήκτρο επικοινωνίας έκτακτης ανάγκης, σύστημα διαμοιρασμού ασύρματου δικτύου, καθώς και δυνατότητα προβολής μηνυμάτων πολιτικής προστασίας και μηνυμάτων εξαφάνισης παιδιών και ηλικιωμένων (περ. Αε’ άρθρου 4 και παρ. 3 άρθρου 15 ν. 4674/2020).
Σε κάθε περίπτωση, τα κατά τόπους δημοτικά συμβούλια μπορούν να θέσουν αυστηρότερους όρους (ενδεικτικά, διαστάσεις πινακίδων) και είναι αποκλειστικά αρμόδια για τη χωροθέτηση των υπαίθριων χώρων διαφήμισης, την αδειοδότηση αυτής, καθώς και τον καθορισμό του τύπου των πλαισίων («Πίζα», «Πύργος» ή «ρακέτα»), πάντα σύμφωνα με τους περιορισμούς που θέτουν οι ισχύοντες νόμοι και το πλαίσιο της απόφασης, υπό τη ρητή επιφύλαξη της προστασίας του περιβάλλοντος (παρ. 3 άρθρου 6).
Τέλος, επισημαίνεται ότι με βάση τις διατάξεις του άρθρου 11 του ΚΟΚ (ν. 2696/1999), εφόσον τοποθετούνται διαφημιστικές πινακίδες κατά παρέκκλιση της ισχύουσας νομοθεσίας, γεννάται υποχρέωση αφαιρέσεως, εξαλείψεως ή θέσεώς τους εκτός λειτουργίας, κατά πρώτο λόγο από τους ΟΤΑ, και κατά δεύτερο λόγο από τις αρμόδιες κρατικές υπηρεσίες (παρ. 8 άρθρου 11 του ΚΟΚ).
Η κυβέρνηση, 13 χρόνια μετά την απόφαση 909/2007 του Συμβουλίου της Επικρατείας καλύπτει ένα σοβαρό νομοθετικό κενό, σεβόμενη πλήρως τη νομολογία και το Διεθνές Δίκαιο, διασφαλίζοντας παράλληλα τα δικαιώματα και την προστασία των οδηγών, των πεζών και των ΑμεΑ, εντός των ευρωπαϊκών προδιαγραφών βιώσιμης αστικής κινητικότητας.