Ενας από τους δύο τεράστιους Βούδες που ανατινάχτηκαν στο Μπαμιγιάν
Η Σουζάνα Γκόλντσμπρο ρωτάει τον Ραχίμι τι πιστεύει ότι θα κάνουν οι Ταλιμπάν μόλις μπουν στο Εθνικό Μουσείο. Ορισμένα τμήματα της συλλογής σίγουρα θα διατηρηθούν, σκέφτεται ο τωρινός διευθυντής του μουσείου, «αλλά ίσως εξακολουθούν να είναι αντίθετοι σε τεχνουργήματα που με ανθρώπινες μορφές όπως τα αγάλματα», λέει. Και αν αυτό ισχύει τότε μπορεί κανείς να υποθέσει τι θα κάνουν τόσο στα αρχαιολογικά αντικείμενα όσο και σε εκείνους που τα φροντίζουν…
Ο Φαχίμ Ραχίμι ζει τώρα με τον φόβο για τη ζωή του (όπως, άλλωστε, κάθε υπάλληλος της ηττημένης αφγανικής κυβέρνησης): «Μπορεί να θέλουν εκδίκηση, μπορεί να έρθουν και να μας σκοτώσουν», λέει στην Telegraph. Ωστόσο, διατηρεί κάποια ελπίδα: «Δεν έχω όπλο. Κανένας από το προσωπικό μου δεν έχει όπλα. Δεν έχω ρίξει ποτέ σφαίρα στη ζωή μου. Εκείνοι έχουν όπλα [οι Ταλιμπάν], έχουν τη δύναμη. Εάν προσπαθούν πραγματικά να σχηματίσουν κυβέρνηση, είναι ευθύνη τους να προστατεύσουν το Μουσείο».
Δεν είναι ο μόνος που ελπίζει ότι η πολιτιστική κληρονομιά της χώρας θα σωθεί. Η Κόνστανς Γουίνταμ, μέλος του University College του Λονδίνου, που ειδικεύεται στη διατήρηση της πολιτιστικής κληρονομιάς και την εθνική ανασυγκρότηση στο Αφγανιστάν μετά το 2001, επιβεβαίωσε, ότι η καταστροφή των αγαλμάτων του Βούδα δεν ήταν τυπική της στάσης των Ταλιμπάν στα αρχαία αντικείμενα.
«Τα πρώτα χρόνια της κυριαρχίας τους στο Αφγανιστάν», είπε τηλεφωνικά από το Σίδνεϊ, στην δημοσιογράφο της Telegraph, «ανέλαβαν πολύ δυνατά την προστασία της πολιτιστικής κληρονομιάς. Υπήρχαν ποινές για ανθρώπους που λεηλατούσαν αντικείμενα από μουσεία».
Η Γουίνταμ πιστεύει ότι η αλλαγή της στάσης του Ομάρ και η καταστροφή των αγαλμάτων του Βούδα, οφειλόταν στην πίεση του ισλαμιστικού τρομοκρατικού δικτύου της Αλ Κάιντα, που γινόταν όλο και πιο ισχυρό: «Είχε όλα τα χαρακτηριστικά της Αλ Κάιντα … αυτή η μεγάλη θεαματική πράξη για ένα διεθνές κοινό».
Αντίθετα, οι Ταλιμπάν είναι παραδοσιακά μια ντόπια οργάνωση εστιασμένη στην τοπική παράδοση, εξηγεί η Γουίνταμ στην Telegraph. Δεν έχουν τη φυσική τάση να ανατινάζουν την ιστορία τους, λέει. Και πιστεύει ότι οι συνέπειες ενός τόσο εντυπωσιακού κτυπήματος -υπήρξε αναμφισβήτητα έναυσμα για την εισβολή των αμερικανικών και βρετανικών δυνάμεων στη χώρα- θα αποθαρρύνει τους Ταλιμπάν από παρόμοιες κινήσεις αυτή τη φορά: «Δεν νομίζω ότι ενδιαφέρονται να κάνουν ξανά [κάτι παρόμοιο]», λέει στην Γκόλντσμπρο.
Ωστόσο για εκείνους, που είναι αφοσιωμένοι στη διατήρηση της ιστορίας της χώρας τους -και για τους Αφγανούς γενικά- η όποια αισιοδοξία και η ασφάλεια είναι έννοιες φανταστικές. Μια μέρα πριν μιλήσει τηλεφωνικά με τη βρετανή δημοσιογράφο, καθώς επέστρεφε στο σπίτι του από το Μουσείο, ο Φαχίμ Ραχίμι έπεσε σε τρεις διαφορετικές ενέδρες. Και είδε περαστικούς να πέφτουν νεκροί μπροστά του από πυροβολισμούς: «Δεν κοιμήθηκα χθες το βράδυ», λέει. «Ολοι φοβούνται».