Σε λιγότερο από δύο εβδομάδες πρόκειται να πραγματοποιηθεί στο Πεκίνο μια κρίσιμη σύνοδος κορυφής μεταξύ της Ευρωπαϊκής Ενωσης και της Κίνας. Παραδόξως, αντί να προετοιμάσει το έδαφος με κάποιες κινήσει καλής θελήσεως, η κινεζική ηγεσία έστειλε στους Ευρωπαίους ένα ασυνήθιστα σκληρό μήνυμα σχετικά με τον πόλεμο στην Ουκρανία: Ο Πούτιν πρέπει να κερδίσει· μία ήττα του είναι μη αποδεκτή από τη Λαϊκή Δημοκρατία.
«Μια τόσο ωμή γλώσσα δεν συνάδει με την κινεζική παράδοση στη διπλωματία. Αποκαλύπτει μια πολύ πιο πολεμοχαρή κοσμοθεωρία από εκείνη που συνήθως μας παρουσιάζεται. Και δεν συμβάλλει στην επιτυχία της επερχόμενης συνόδου κορυφής», αναφέρει σε ανάλυσή του o Φεντερίκο Ραμπίνι της Corriere della Sera.
Ο γνωστός ιταλός σχολιαστής παραπέμπει σε ένα πρόσφατο άρθρο της South China Morning Post, μιας έγκριτης εφημερίδας του Χονγκ Κονγκ με ολοένα πιο στενούς δεσμούς με το Πεκίνο (ανήκει στην Alibaba, τον κινεζικό τεχνολογικό κολοσσό που ίδρυσε ο Τζακ Μα, ένας δισεκατομμυριούχος ο οποίος κάποια στιγμή έπεσε στη δυσμένεια του καθεστώτος αλλά στη συνέχεια αποκαταστάθηκε). Ο Ραμπίνι αναπαράγει το επίμαχο απόσπασμα αυτούσιο:
«Ο κινέζος υπουργός Εξωτερικών Γουάνγκ Γι δήλωσε στην Υπατη Εκπρόσωπο της Ευρωπαϊκής Ενωσης την Τετάρτη (2 Ιουλίου) ότι το Πεκίνο δεν θέλει να δει τη Ρωσία να ηττάται στην Ουκρανία, υπό τον φόβο ότι οι Ηνωμένες Πολιτείες θα έστρεφαν, τότε, όλη την προσοχή τους στο Πεκίνο.
«Η παρατήρηση, που απευθυνόταν στην επικεφαλής της ευρωπαϊκής διπλωματίας Κάγια Κάλας, έρχεται σε αντίθεση με τις δημόσιες δηλώσεις της Κίνας. Το υπουργείο Εξωτερικών συνήθως διατείνεται ότι η Κίνα δεν αποτελεί μέρος της σύρραξης. Ορισμένοι ευρωπαίοι αξιωματούχοι εξεπλάγησαν από την ειλικρίνεια των σχολίων του Γουάνγκ», έγραψε η αγγλόφωνη εφημερίδα του Χονγκ Κονγκ. «Ωστόσο ο Γουάνγκ απέρριψε την κατηγορία ότι η Κίνα υποστηρίζει ουσιαστικά την πολεμική προσπάθεια της Ρωσίας, είτε οικονομικά είτε στρατιωτικά: εάν το έκανε -είπε- η σύγκρουση θα είχε τελειώσει προ πολλού».
Ο Ραμπίνι κάνει λόγο για μια «επίδειξη ισχύος», καθώς ο Γουάνγκ ουσιαστικά είπε στην Κάλας πως εάν το Πεκίνο συνέδραμε πραγματικά τη Ρωσία στον πόλεμό κατά της Ουκρανίας, ο Πούτιν θα είχε προ πολλού νικήσει. «Είναι μια ωμή δήλωση που, μεταξύ άλλων, δεν ακούγεται κολακευτική για τον Πούτιν, δεδομένου ότι η Ρωσία αντιμετωπίζεται ως στρατιωτική δύναμη δεύτερης τάξεως σε σύγκριση με την Κίνα.
Σε κάθε περίπτωση, ο βετεράνος της διπλωματίας Γουάνγκ Γι (ένα από τα πιο έμπειρα πρόσωπα στον κύκλο των πιστών του Σι Τζινπίνγκ) επέλεξε αυτή ακριβώς τη στιγμή για να αποκαλύψει τις πραγματικές προθέσεις της Κίνας», γράφει ο σχολιαστής της Corriere. «Κάθε άλλο παρά μια πιθανή μεσολαβήτρια για την ειρήνη, η Λαϊκή Δημοκρατία θέλει ο πόλεμος να συνεχιστεί όσο το δυνατόν περισσότερο και ο Πούτιν να μην βρεθεί σε δύσκολη θέση, έτσι ώστε η στρατηγική προσοχή και οι στρατιωτικοί πόροι των Ηνωμένων Πολιτειών να απορροφώνται από αυτό το ευρωπαϊκό μέτωπο».
Οσο για την επικείμενη σύνοδο κορυφής, λαμβάνοντας υπόψη την παραπάνω καθώς και άλλες δυσοίωνες ενδείξεις, οι αναλυτές του Eurasia Group κρίνουν πως «οι συνομιλίες της 24ης Ιουλίου στο Πεκίνο πιθανότατα θα είναι τεταμένες και αντιπαραγωγικές, δεδομένων των αποκλινόντων συμφερόντων και των αδιάλλακτων θέσεων αμφότερων των πλευρών».
Ηδη η σύνοδος περιορίστηκε στη μία ημέρα (από τις αρχικά δύο προγραμματισμένες) καθώς οι προπαρασκευαστικές συναντήσεις ναυάγησαν, σε ένα πλαίσιο σκλήρυνσης των θέσεων και αντικρουόμενων προσδοκιών. Πρόκειται για μια σοβαρή οπισθοδρόμηση, καθώς και οι δύο πλευρές στόχευαν να αξιοποιήσουν την 50ή επέτειο διπλωματικών σχέσεων μεταξύ ΕΕ και Κίνας για να τις επανεκκινήσουν.
Οι Ευρωπαίοι απαιτούν συγκεκριμένη δράση από την Κίνα όσον αφορά μακροχρόνια διμερή ζητήματα, ενώ το Πεκίνο θέλει να συνεργαστεί με τις Βρυξέλλες για να αντιμετωπίσει τις πολιτικές «Πρώτα η Αμερική» του Τραμπ.
Οι πρόσφατες επισκέψεις του κινέζου υπουργού Εξωτερικών Γουάνγκ Γι στις Βρυξέλλες, το Βερολίνο και το Παρίσι δεν κατάφεραν να προσδώσουν θετική δυναμική στις προετοιμασίες για τη σύνοδο κορυφής. Το αποτέλεσμα θα είναι, στην καλύτερη περίπτωση, ένας ακόμη «διάλογος κωφών» και, στη χειρότερη, ανοιχτή εχθρότητα, ειδικά εάν ο κινέζος πρόεδρος Σι Τζινπίνγκ ακυρώσει απροσδόκητα τη συμμετοχή του», κρίνουν οι ειδικοί του Eurasia Group.
Συγκεκριμένα η πρόεδρος Κομισιόν, Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν, και ο πρόεδρος του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου, Αντόνιο Κόστα, θα ζητήσουν από την Κίνα να εξισορροπήσει τις οικονομικές σχέσεις και να αναλάβει έναν εποικοδομητικό διπλωματικό ρόλο σε παγκόσμιο επίπεδο.
Η ΕΕ θέλει οι κινεζικές αρχές να άρουν τους ελέγχους στις εξαγωγές σπάνιων γαιών, να περιορίσουν την εκτροπή του εμπορίου που προκαλείται από τους δασμούς του Τραμπ (δηλαδή την εκτροπή των εξαγωγών προς την Ευρώπη), να αντιμετωπίσουν την πλεονάζουσα βιομηχανική παραγωγική ικανότητα που τροφοδοτείται από τις επιδοτήσεις και να εγγυηθούν ανταγωνιστικές συνθήκες και ισότιμη πρόσβαση στην αγορά για τις ευρωπαϊκές εταιρείες.
Η Φον ντερ Λάιεν θα πιέσει επίσης τον Σι για την διπλωματική και οικονομική υποστήριξη της Ρωσίας από την Κίνα, καθώς η ΕΕ κλιμακώνει τις κυρώσεις κατά των κινεζικών οντοτήτων που συνδράμουν το Κρεμλίνο στον πόλεμο στην Ουκρανία. Οι ευρωπαίοι αξιωματούχοι δεν αναμένουν κάποιο ουσιαστικό άνοιγμα από την Κίνα όσον αφορά τα συγκεκριμένα ζητήματα. Και οι ανησυχίες για την οικονομική ασφάλεια και την ανταγωνιστικότητα εκτιμάται πως θα ενισχύσουν τις προσπάθειες της ΕΕ να μειώσει τους κινδύνους που σχετίζονται με την Κίνα.
Το ότι ο Σι ενδέχεται να μην δώσει το παρών στη σύνοδο, το επισημαίνει και το Politico, υποστηρίζοντας επίσης πως οι συνομιλίες κατά πάσα πιθανότητα δεν θα φέρουν αποτελέσματα: «Οι Βρυξέλλες και το Πεκίνο έχουν 99 προβλήματα, αλλά η επερχόμενη σύνοδος κορυφής υψηλού επιπέδου δεν θα λύσει ούτε ένα», υποστηρίζεται σε σχετικό δημοσίευμα.