Σε ισόβια καταδικάστηκε από το Διεθνές Ποινικό Δικαστήριο για την πρώην Γιουγκοσλαβία (ICTY) ο πρώην διοικητής του στρατού των Σερβοβόσνιων Ράτκο Μλάντιτς. Ο σερβοβόσνιος στρατηγός κρίθηκε ένοχος για γενοκτονία και εγκλήματα κατά της ανθρωπότητας, καθώς το δικαστήριο έκρινε πως ήταν μέλος μίας «κοινής εγκληματικής επιχείρησης» με σκοπό την εξολόθρευση των μουσουλμάνων της Βοσνίας.
Ο 74χρονος Μλάντιτς κρίθηκε ένοχος για 10 από τις 11 βαρύτατες κατηγορίες που αντιμετώπιζε, ειδικά για τον ρόλο του στην πολύμηνη πολιορκία του Σαράγεβο και τη Σφαγή της Σρεμπρένιτσα, τον Ιούλιο του 1995.
Σύμφωνα με τον πρόεδρο του δικαστηρίου που ανέγνωσε την απόφαση, ο Μλάντιτς «διηύθυνε προσωπικά» τον βομβαρδισμό του Σαράγεβο (στα τρία χρόνια της πολιορκίας της πόλης) και είναι υπεύθυνος για εγκλήματα πολέμου που τελέστηκαν στη Σρεμπρένιτσα, ως διοικητής των δυνάμεων που διέπραξαν τη σφαγή 8.000 μουσουλμάνων.
«Τα διαπραχθέντα εγκλήματα κατατάσσονται μεταξύ των πλέον απεχθών που έχει γνωρίσει η ανθρωπότητα και περιλαμβάνουν γενοκτονία και εξόντωση ως έγκλημα κατά της ανθρωπότητας», δήλωσε ο πρόεδρος του Διεθνούς Δικαστηρίου Αλφόνς Οριε κατά την ανάγνωση της ετυμηγορίας.
«Το Διεθνές Ποινικό Δικαστήριο για την πρώην Γιουγκοσλαβία, που συστάθηκε το 1993 για να δικάσει κατηγορούμενους για εγκλήματα πολέμου κατά τη διάρκεια των συρράξεων στα Βαλκάνια, ανακοινώνει σήμερα μία από τις σημαντικότερες αποφάσεις της ιστορίας του πριν κλείσει οριστικά τις πόρτες του στις 31 Δεκεμβρίου», δήλωσε προηγουμένως ο εισαγγελέας του δικαστηρίου Σερζ Μπράμπερτς.
Η κατηγορούσα αρχή ζήτησε την καταδίκη του σε ισόβια κάθειρξη. Η υπεράσπιση ζήτησε την αθώωσή του. Ο ίδιος ο στρατιωτικός ηγέτης των Σέρβων της Βοσνίας δεν έδειξε ίχνος ενοχής. Η απόφαση όμως ήταν ισόβια κάθειρξη για γενοκτονία, εγκλήματα κατά της ανθρωπότητας και εγκλήματα πολέμου.
Λίγο μετά την ανακοίνωση της απόφασης, ο ύπατος αρμοστής Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων του ΟΗΕ Ζέιντ Ράαντ αλ Χουσέιν, τη χαρακτήρισε «βαρυσήμαντη νίκη για τη δικαιοσύνη», αποκαλώντας τον Ράτκο Μλάντιτς ως «την επιτομή του κακού». Η δικαστική απόφαση, συμπλήρωσε, αποτελεί προειδοποίηση για όσους διαπράττουν τέτοια εγκλήματα ότι «δεν θα γλιτώσουν τη δικαιοσύνη, όσο ισχυροί και να είναι, όσος χρόνος και αν χρειαστεί».
Ξέσπασμα Μλάντιτς στο Δικαστήριο
Νωρίτερα στο κενό έπεσε η απόπειρα του συνηγόρου του να καθυστερήσει την ανακοίνωση της ετυμηγορίας του δικαστηρίου, επικαλούμενος λόγους υγείας (υπέρταση που όπως είπε, παρουσίασε ο πελάτης του). Οι δικαστές συνέχισαν την ανάγνωση της ετυμηγορίας, απορρίπτοντας το αίτημα του δικηγόρου για καθυστέρηση της έκδοσης της απόφασης για ιατρικούς λόγους.
Λίγα λεπτά αργότερα ο Μλάντιτς αποβλήθηκε φωνασκώντας από το δικαστήριο (βίντεο και φωτογραφίες κάτω) και ο πρόεδρος του δικαστηρίου προχώρησε στην ανάγνωση της απόφασης. «Λένε ψέματα. Λέτε ψέματα. Δεν αισθάνομαι καλά», φώναζε ο Μλάντιτς που μεταφέρθηκε στη συνέχεια σε γειτονική αίθουσα για να ακούσει την ανάγνωση της δικαστικής απόφασης, ενώ οι συνήγοροί του εξακολουθούσαν να ζητούν νέα μέτρηση της πίεσής του, αφού προσπάθησαν επί μέρες να αναβάλουν την ανακοίνωση της ιστορικής απόφασης.
Ο 74χρονος Μλάντιτς παρουσιάστηκε ενώπιον του δικαστηρίου παρά το γεγονός ότι είχε αφήσει να πλανάται η αμφιβολία για αν τελικά θα δώσει το παρών. Κατά την προσέλευσή του στην αίθουσα, ύψωσε τον αντίχειρα προς τους φωτορεπόρτερς. Αρνήθηκε να σηκωθεί κατά την είσοδο των δικαστών και αντ΄αυτού χαιρέτησε τα μέλη της οικογενείας του στο ακροατήριο, ανάμεσά τους και το γιο του Ντάρκο Μλάντιτς.
Πότε χαμογελώντας, πότε κουνώντας αρνητικά το κεφάλι του, ο στρατηγός Μλάντιτς ζήτησε μία διακοπή για να χρησιμοποιήσει την τουαλέτα 40 λεπτά μετά την έναρξη της συνεδρίασης, με τον συνήγορό του να διακόπτει τον δικαστή εν μέσω της ανάγνωσης της απόφασης.
Ο δικαστής Ορι άρχισε να απαριθμεί τα γεγονότα της υπόθεσης, περιγράφοντας τον θάνατο 24 κρατουμένων από ασφυξία, αφού τους στέρησαν το νερό και τους υποχρέωσαν να τρώνε αλάτι πριν από την εννιάωρη μεταφορά τους σε κέντρο κράτησης.
«Πολλοί αυτουργοί που συνέλαβαν μουσουλμάνους της Βοσνίας έδειξαν ελάχιστο ή καθόλου σεβασμό για την ανθρώπινη ζωή και αξιοπρέπεια», είπε ο δικαστής. «Οι συνθήκες ήσαν κτηνώδεις. Εκείνοι που προσπάθησαν να υπερασπισθούν τα σπίτια τους έρχονταν αντιμέτωποι με μία δύναμη χωρίς έλεος. Γίνονταν ομαδικές εκτελέσεις και ορισμένα από τα θύματα υπέκυπταν έπειτα από ξυλοδαρμό».
Ο «σφαγέας» και ο «ήρωας»
H ανακοίνωση της ετυμηγορίας έγινε δεκτή με επευφημίες από μητέρες και συγγενείς θυμάτων της Σφαγής της Σρεμπρένιτσα που είχαν συγκεντρωθεί τόσο έξω από την έδρα του Δικαστηρίου στη Χάγη, όσο και στο μαυσωλείο του Ποτοκάρι, στη Βοσνία, κοντά στη μαρτυρική πόλη (φωτογραφίες κάτω). Από την ανέγερσή του το 2003 στον χώρο του μνημείου έχουν ταφεί περισσότερα από 3.800 θύματα.
Στην πατρίδα του όμως, τη Ρεπούμπλικα Σέρπσκα (Republika Srpska), την οντότητα των Σέρβων της Βοσνίας, ο «Χασάπης των Βαλκανίων» παραμένει είδωλο. Ένας «ήρωας», όπως εξακολουθούν να λένε στο χωριό Μποζανόβιτσι όπου γεννήθηκε το 1942.
Η τελευταία μεγάλη δίκη
Η δίκη Μλάντιτς είναι η τελευταία μεγάλη δίκη που διεξάγεται στο Διεθνές Ποινικό Δικαστήριο για τα εγκλήματα που διαπράχθηκαν κατά τη διάρκεια του εμφυλίου πολέμου στην πρώην Γιουγκοσλαβία.
Ο πολιτικός ηγέτης των Σερβοβόσνιων, Ράντοβαν Κάρατζιτς, έχει ήδη καταδικαστεί από το Δικαστήριο σε 40ετή κάθειρξη. Ο πρώην πρόεδρος της Σερβίας Σλόμπονταν Μιλόσεβιτς -υπέρμαχος της δημιουργίας του κρατιδίου των Σερβοβόσνιων – πέθανε κατά τη διάρκεια της δίκης του το 2006.
Οι κατηγορίες για γενοκτονία κατά του Ράτκο Μλάντιτς απαγγέλθηκαν στις 25 Ιουλίου 1995, λίγες ημέρες μετά τη σφαγή 8.000 Μουσουλμάνων, ανδρών και αγοριών, στη Σρεμπρένιτσα. Το κατηγορητήριο αφορούσε επίσης την πολιορκία του Σαράγεβο, κατά τη διάρκεια της οποίας σκοτώθηκαν 10.000 άνθρωποι, και την απαγωγή μελών του προσωπικού του ΟΗΕ.
Ο Ράτκο Μλάντιτς διέφευγε της σύλληψης μέχρι την 26 Μαΐου του 2011, οπότε εντοπίστηκε στο χωριό Λαζάρεβο, κοντά στην πόλη Ζρένιανιν, στη Βοϊβοντίνα. Η σύλληψή του προκάλεσε σφοδρές αντιδράσεις σε χιλιάδες Σέρβους. Κατά τη διάρκεια των εκδηλώσεων διαμαρτυρίας στο Βελιγράδι (φωτογραφίες κάτω) σημειώθηκαν συγκρούσεις με την αστυνομία, ενώ διαδηλωτές, αλλά και εκπρόσωποι του Σερβικού Ριζοσπαστικού Κόμματος χαρακτήρισαν τη σύλληψή του ως εθνική προδοσία και τον ίδιο τον στρατηγό ως ήρωα.
