Aπό την Πέμπτη 20 Ιανουαρίου μέχρι την Κυριακή 23 Ιανουαρίου πραγματοποιήθηκε «υβριδικά» στο Ιδρυμα Μιχάλης Κακογιάννης το webinar και διεθνές forum με θέμα: Atreides: The Greek and Czech Society Turned Upside Down On Stage – Διερευνώντας την πρόσληψη των Ατρειδών, στο οποίο συμμετείχαν σημαντικοί ακαδημαϊκοί, ερευνητές/τριες και καλλιτέχνες/ιδες του θεάτρου. Διοργανώθηκε από το Ίδρυμα Μιχάλης Κακογιάννης, το Εργαστήριο Αρχαίου Δράματος και Θεατρολογικής Έρευνας του Τμήματος Θεατρικών Σπουδών του Εθνικού και Καποδιστριακού Πανεπιστημίου Αθηνών, σε συνεργασία με το Ευρωπαϊκό Δίκτυο Έρευνας και Τεκμηρίωσης Παραστάσεων Αρχαίου Ελληνικού Δράματος (Arc-Net) και το Τσεχικό Κέντρο Αθήνας σε συνεργασία με το Υπουργείο Εξωτερικών της Τσεχίας.

Το forum προβάλλεται σε restreaming στις 18, 19 και 20 Φεβρουαρίου 2022. Πληροφορίες για την παρακολούθηση του σεμιναρίου: 210 3418579 και [email protected]

Η συνεργασία του Ιδρύματος Μιχάλης Κακογιάννης με το Ευρωπαϊκό Δίκτυο Ερευνας των Παραστάσεων του Αρχαίου Δράματος έχει πραγματοποιηθεί και με άλλες ευκαιρίες στο παρελθόν. Με αφορμή την προηγούμενη εμπειρία του Δικτύου στην οργάνωση ανάλογου εργαστηρίου κατά τη διάρκεια της πανδημίας, τη άνοιξη του 2021, με θέμα τους Πέρσες στο οποίο συμμετείχαν σημαντικοί καθηγητές ευρωπαϊκών πανεπιστημίων αλλά και ο ρηξικέλευθος αμερικανός σκηνοθέτης Peter Sellars προτάθηκε η συνεργασία του Arc-Net στο πρόγραμμα  «Αρχαίο Δράμα: Διεπιστημονικές και Δια-καλλιτεχνικές προσεγγίσεις»  που υλοποιεί από το 2012 το Ίδρυμα Κακογιάννη.

Στον πρώτο κύκλο του υβριδικού εργαστηρίου τον Νοέμβριο του 2021 οι Oliver Taplin (University of Oxford – APGRD),  Erika Fischer-Lichte (Freie Universität Berlin),  Henri Schoenmakers (Roosevelt Academy Universiteit Utrecht), Δημήτρης Δημητριάδης (συγγραφέας – μεταφραστής), Freddy Decreus (Universiteit Gent), Ελένη Παπάζογλου (Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης), Κωνσταντίνα Σταματογιαννάκη (Ελληνικό Λογοτεχνικό και Ιστορικό Αρχείο ΕΛΙΑ-ΜΙΕΤ), Πλάτων Μαυρομούστακος (Εθνικό και Καποδιστριακό Πανεπιστήμιο Αθηνών), οι οποίοι συμμετείχαν με ομιλίες και συζητήσεις για την πρόσληψη και σκηνική απόδοση του μύθου της Ορέστειας. Μαζί με τους εξέχοντες πανεπιστημιακούς και ερευνητές στον ίδιο κύκλο έλαβαν μέρος και δύο εξαιρετικά σημαντικοί σκηνοθέτες από το εξωτερικό, ο πολύ γνωστός και στην Ελλάδα Peter Stein και ο πολυβραβευμένος Ελβετός σκηνοθέτης και συγγραφέας Milo Rau.

«Το υβριδικό  σεμινάριο με τίτλο “Atreides: The Greek and Czech Society Turned Upside Down On Stage”, άνοιξε το διεθνή πολιτιστικό διάλογο σε θέματα θεάτρου και θεατρολογίας και συγκεκριμένα, τις επιρροές του αρχαίου ελληνικού θεάτρου στην τσεχική κουλτούρα, θέμα που δεν είναι ευρύτερα γνωστό», σημείωσε η Lucie Kuligová, διευθύντρια του Τσεχικού Κέντρου Αθήνας, για να συνεχίσει: «Πώς αντιλαμβάνονται οι Τσέχοι καλλιτέχνες το ελληνικό δράμα και πώς αυτό αποτυπώνεται στα έργα σύγχρονων σκηνοθετών;  Είναι ένας ιδιαίτερα απαιτητικός τομέας στον κόσμο της υποκριτικής, που ζητά από τον ηθοποιό να είναι πλήρως συναισθηματικά δεσμευμένος και έντονα εκφραστικός για να μπορεί να μεταδώσει την ένταση των συναισθημάτων του στους θεατές. Αναμφίβολα, αυτό αποτελεί μία πρόκληση και έχει ενδιαφέρον να παρατηρήσουμε τους καλλιτέχνες από διαφορετικά πολιτιστικά περιβάλλοντα και με διαφορετικό ταμπεραμέντο να αντιμετωπίζουν τους ρόλους τους και γενικότερα το καθρέφτισμα του ελληνικού δράματος στα έργα ξένων σκηνοθετών».

Και πράγματι, η Jana Burianová μίλησε για το σημαντικό οργανισμό Prague City Theatres, το όραμά του και τη δική της πορεία εντός του, ενόψει και της συνεργασίας με το Ιδρυμα Μιχάλης Κακογιάννης  τον Μάιο, για τη διεξαγωγή ενός διά ζώσης εργαστηρίου σχετικά με την Ορέστεια και μιας παράστασης με Ελληνες και Τσέχους συντελεστές. Και ο  γνωστός Τσέχος σκηνοθέτης Tomáš Loužný, ο οποίος θα αναλάβει τη διεύθυνση του εργαστηρίου και της παράστασης του Μαΐου, ανέλυσε τον τρόπο με τον οποίο προσεγγίζει τον αρχαίο μύθο.

Για την πρόσληψη της Ορέστειας στη ρωσική σκηνή, μίλησε ο Dmitry Trubotchkin (State Institute for Art Studies, Graduate School of Performing Arts, Russian Institute of Theatre Arts (GITIS) – Vakhtangov Theatre), δίνοντας άφθονα παραδείγματα διαφορετικών προσεγγίσεων. Ενώ και ο Πλάτων Μαυρομούστακος (Εθνικό και Καποδιστριακό Πανεπιστήμιο Αθηνών) παρουσίασε μια ιστορική αναδρομή παραστάσεων της Ορέστειας, με παραδείγματα κυρίως από την ελληνική σκηνική πρακτική αλλά και από τον ευρύτερο ευρωπαϊκό χώρο.

Σε συνεδρία αφιερωμένη στους Ελληνες/ίδες δημιουργούς, η Μιχαέλα Αντωνίου (Εθνικό και Καποδιστριακό Πανεπιστήμιο Αθηνών) μίλησε για την πολυετή ενασχόληση του Γιώργου Μιχαηλίδη με την Ορέστεια και για τον γόνιμο τρόπο με τον οποίο την ενέταξε στο πρόγραμμα διδασκαλίας του. Οι σκηνοθέτιδες Ιώ Βουλγαράκη, Γεωργία Μαυραγάνη και Λίλλυ Μελεμέ συνομίλησαν με τον Γρηγόρη Ιωαννίδη (Εθνικό και Καποδιστριακό Πανεπιστήμιο Αθηνών) για την Ορέστεια που συνυπέγραψαν το καλοκαίρι του 2019, τις προκλήσεις και τις δυσκολίες που αντιμετώπισαν αλλά και για τα όσα αποκόμισαν από αυτό το φιλόδοξο εγχείρημα του Εθνικού Θεάτρου, ενώ η Ολυμπία Γλυκιώτη παρουσίασε και ανέλυσε τον Αγαμέμνονα, που σκηνοθέτησε ο Θεόδωρος Τερζόπουλος στο Πεκίνο, το 2016.

Στο Forum που ακολούθησε, η Ιόλη Ανδρεάδη (σκηνοθέτιδα – ερευνήτρια – συγγραφέας), βασίστηκε στο “‘Orestes’ Reconstructed: A Letter to an American Friend” του Νοτιοαφρικανού συγγραφέα Athol Fugard για να αντιμετωπίσει κριτικά την έρευνα και τη δημιουργική διαδικασία της συνεργασίας της με τον Αμερικανό σκηνοθέτη Jay Stern και την ομάδα των συνεργατών τους πάνω στην Ορέστεια (2010-2013) στη Νέα Υόρκη και η Αναστασία Μπακογιάννη (Massey University) συνδέθηκε από τη Νέα Ζηλανδία προκειμένου να αναλύσει τις ηρωίδες στις ταινίες Ηλέκτρα (1962) και Ιφιγένεια (1977) του Μιχάλη Κακογιάννη. Η Αννα Καρακατσούλη (Εθνικό και Καποδιστριακό Πανεπιστήμιο Αθηνών) αναφέρθηκε στην ανακοίνωσή της στο έργο του Παζολίνι Appunti per Un’ Orestiade Africana (1973) και το όραμά του για μια αφρικανική Ορέστεια και η Αγγελική Πούλου (ΕΚΠΑ – επιμελήτρια – δραματουργός) ανέλυσε τον ρόλο των ψηφιακών μέσων σε πολυμεσικές διασκευές του μύθου από τον Krzysztof Warlikowski και τον Romeo Castellucci.

Η φιλόλογος και ηθοποιός Ασπασία-Μαρία Αλεξίου και ο υποψήφιος διδάκτορας και μουσικοσυνθέτης Χρήστος Γαλίτης, μέλη και οι δύο της ερευνητικής ομάδας του Ευρωπαϊκού Δικτύου Έρευνας και Τεκμηρίωσης Παραστάσεων Αρχαίου Ελληνικού Δράματος, ασχολήθηκαν με την Ορέστεια (2016) του Γιάννη Χουβαρδά, εξετάζοντάς την από διαφορετικές σκοπιές. Ακολούθησε μια συνεδρία αφιερωμένη στη μνήμη της Τσέχας πανεπιστημιακού και μέλους του Arc-net Eva Stehlíková κατά την οποία οι Πλάτων Μαυρομούστακος, Oliver Taplin (University of Oxford – APGRD), η Maria de Fátima Silva (Universidade de Coimbra), ο Henri Schoenmakers (Roosevelt Academy Universiteit Utrecht), η Pavlína Šípová (Charles University) μαζί με την Katerina Xhelo και την Karolina Stehlíková (Masaryk University) μίλησαν για τη σημαντική επιστήμονα και φίλη της Ελλάδας και του ελληνικού πολιτισμού. Η ημέρα έκλεισε με την υποψήφια διδάκτορα Ελένη Κουτσιλαίου, η οποία μίλησε για το ανέκδοτο έργο του Ανδρέα Φλουράκη Ρέπλικες-Ορέστη, με άξονες τις έννοιες του ομοιώματος και του κατακερματισμού.

Η Κυριακή 23 Ιανουαρίου ήταν αφιερωμένη στην οπτική των ίδιων των δημιουργών και έτσι, στην πρώτη στρογγυλή τράπεζα της μέρας ο Tomáš Loužný, η Marie Nováková (δραματολόγος – συγγραφέας) και ο Ivo Sedláček (ηθοποιός – μουσικός) συζήτησαν με την Ελένη Παπάζογλου (Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης) για τον ρόλο τους στο φεστιβάλ αρχαίου δράματος και το όραμά τους γι’ αυτό, καθώς και για τον τρόπο με τον οποίο προσεγγίζουν ως ομάδα την τραγωδία. Στη συνέχεια, ο Πλάτων Μαυρομούστακος συνομίλησε με τον Πολωνό σκηνοθέτη και ιδρυτή του Κέντρου Gardzienice, Włodzimierz Staniewski, ο οποίος μοιράστηκε αρχειακό υλικό, αναμνήσεις και σκέψεις από την ενασχόλησή του με την Ιφιγένεια και την Ηλέκτρα, ενώ στη συνέχεια ο σκηνογράφος Κωνσταντίνος Ζαμάνης, η σκηνοθέτις και καλλιτεχνική διευθύντρια του ΔΗΠΕΘΕ Κρήτης Έφη Θεοδώρου, η ηθοποιός Παρθενόπη Μπουζούρη, η σκηνοθέτις Άντζελα Μπρούσκου, ο σκηνοθέτης Θάνος Παπακωνσταντίνου και η πανεπιστημιακός και ηθοποιός Μυρτώ Ρήγου συμμετείχαν στη στρογγυλή τράπεζα που συντόνισε ο Πλάτων Μαυρομούστακος, θέτοντας ερωτήματα και αντλώντας συμπεράσματα από την εμπειρία τους με την αρχαιοελληνική τραγωδία σε ανοιχτά και κλειστά θέατρα. Στο τέλος της μέρας, η Αλεξάνδρα Γεωργοπούλου, Καλλιτεχνική Διευθύντρια του Ιδρύματος Μιχάλης Κακογιάννης, συζήτησε με την ηθοποιό Τατιάνα Παπαμόσχου για την ιστορική ταινία Ιφιγένεια του Μιχάλη Κακογιάννη.

Στην καταληκτήρια ομιλία, η Γωγώ Βαρζελιώτη (Εθνικό και Καποδιστριακό Πανεπιστήμιο Αθηνών), κάνοντας έναν απολογισμό, επεσήμανε ότι με αφετηρία τον κύκλο των Ατρειδών στην ελληνική και την τσέχικη σκηνή, κατά τη διάρκεια των εργασιών του τετραημέρου μελετήθηκαν κορυφαίες στιγμές του αρχαίου δράματος και στην υπόλοιπη Ευρώπη, ανοίγοντας τον δρόμο σε καινούργιες μεθοδολογικές προσεγγίσεις μέσα από τον διεπιστημονικό και διαπολιτισμικό διάλογο ανάμεσα στην ακαδημαϊκή και την καλλιτεχνική κοινότητα – κομβικό ζητούμενο, άλλωστε, εδώ και 25 χρόνια, του Ευρωπαϊκού Δικτύου Έρευνας και Τεκμηρίωσης Παραστάσεων Αρχαίου Ελληνικού Δράματος, αλλά και του Εργαστηρίου Αρχαίου Δράματος και Θεατρολογικής Έρευνας που είχαν την επιστημονική ευθύνη του webinar και του forum.

Ακολουθήστε το Protagon στο Google News