Δεν ξέρει από πού να αρχίσει κανείς τη μακρά ιστορία του. Από την παιδική ηλικία του στο Περού, όπου γεννήθηκε το 1924, στις βαμβακοφυτείες της Μπαράνκα και στη συνέχεια στα ορυχεία της Γιαντσισκότσα;  Ή από την «πολιτική συνειδητοποίηση» του, καρπό της τυχαίας συνάντησης του στο Μπουένος Άιρες με τον μέντορά του Σίλβιο Φροντιτζί ο οποίος δολοφονήθηκε το 1974 από την ακροδεξιά οργάνωση Triple A (Αργεντίνικη Αντικομμουνιστική Συμμαχία); Ο 93χρονος Ρικάρντο Ναπούρι ζει ακόμα, στο λυκόφως της ζωής του, στην πρωτεύουσα της Αργεντινής και μιλάει στη Libération.

Φίλος όλων των τελευταίων μεγάλων ηγετών της λατινοαμερικανικής Αριστεράς, ο Ναπούρι είναι προνομιούχος μάρτυρας της πολιτικής ιστορίας του περασμένου αιώνα. Είναι και μια ζωντανή μνήμη που αγνοεί το ευρύ κοινό: η διαδρομή του είναι αυτή ενός αγωνιστή που περιλαμβάνει απελάσεις από δικτατορικά καθεστώτα, φυλακίσεις – «όπου τα βασανιστήρια με κερί και ο εξαναγκασμός στο σεξ ήταν συνηθισμένα» – και εξορίες. Χωρίς να παραβλεφθεί, βέβαια, η αποστολή που τού είχε αναθέσει ο Τσε Γκεβάρα στην Αβάνα: «Να ξεσηκώσει τις χώρες της περιοχής και να ηγηθεί του αγώνα εναντίον του βορειοαμερικανικού ιμπεριαλισμού και των τοπικών πρακτόρων του».

Γεννημένος από έναν φτωχό αγρότη πατέρα και εβραία μητέρα, ο Ναπούρι μεγάλωσε με τη θεία και τη γιαγιά του. Γίνεται από τύχη πιλότος, αρνείται να χτυπήσει τους διαδηλωτές της Αμερικανικής Λαϊκής Επαναστατικής Συμμαχίας (Apra) στο Περού, καθαιρείται. Ο «προδότης» οδηγείται στα σύνορα με τη Βολιβία. Είναι η πρώτη του απέλαση. Στη συνέχεια βρίσκει καταφύγιο στο Μπουένος Άιρες. «Ο Σίλβιο Φροντιτζί είχε μόλις ιδρύσει το Praxis, το μαρξιστικό του κίνημα. Ήμουν πολιτικά αναλφάβητος τότε». Ως επικεφαλής των διεθνών σχέσεων του Praxis, βρίσκεται στην Κούβα το 1959, όταν ανέλαβαν τα ηνία της χώρας ο Φιντέλ Κάστρο και ο Τσε Γκεβάρα. «Ο Φιντέλ και ο Ερνέστο δεν ήταν ούτε μαρξιστές, ούτε σοσιαλιστές, ούτε κομμουνιστές. Έπεισα τον Τσε να δεχτεί το Σίλβιο για να δώσει πολιτικό και θεωρητικό νόημα στην επανάσταση».

Η συνάντηση πραγματοποιήθηκε, γάμος όμως δεν έγινε. Ο Κάστρο στράφηκε προς την ΕΣΣΔ, ο Γκεβάρα και ο Ναπούρι έφυγαν για να «συνεχίσουν την επανάσταση» μόνοι τους. Στο Κονγκό και στη Βολιβία ο ένας, στο Περού ο άλλος. Χαρακτηρισμένος ως «ανατρεπτικός» και με το παρατσούκλι «Κομαντάντε Μάρκος», ο Ναπούρι εισέρχεται στην εποχή της παρανομίας. Αποκλεισμένος από τα αεροδρόμια του δυτικού κόσμου (Ιρλανδία, Καναδάς, Ιταλία), πηγαίνει στη Χιλή. Και μια μέρα βρίσκεται στη Μονέδα και στο γραφείο του Σαλβαδόρ Αλιέντε.

«Του πρότεινα να συγκρουστεί με τις Ηνωμένες Πολιτείες. Του είπα ότι αν ανατραπεί, μια σκοτεινή περίοδος περιμένει τη Νότια Αμερική». Αλλά ο πρόεδρος της Χιλής αρνείται. «Με διέκοψε, εξηγώντας ότι θαύμαζε τον Κάστρο και την κουβανική επανάσταση, αλλά πίστευε σε ένα ειρηνικό τρόπο διάδοσης του σοσιαλισμού». Τα υπόλοιπα είναι ιστορία.

Φωτό: Χίλιες ζωές σε μια ζωή. Πηγή: Libération

Οταν σκέφτεται κανείς ένα εξαιρετικό μέρος για να ξεφύγει και να αλλάξει τη ζωή του, δύσκολα θα πάει το μυαλό του στην Φρανκφούρτη. Αλλά η πρωτεύουσα της γερμανικής οικονομίας τα τελευταία χρόνια μεταμορφώνεται. Το Rivista Studio περιγράφει την πόλη ως ένα σπάνιο παράδειγμα μητρόπολης με τα χίλια (και όλα ωραία) πρόσωπα. Όλα έχουν ξαναγεννηθεί πάνω στα ερείπια του Δεύτερου Παγκόσμιου Πολέμου. Η Φρανκφούρτη είναι το νέο Λονδίνο, επειδή καταφέρνει να συνδυάσει χρήματα, πολιτισμό και δύο κεντρικές τράπεζες.

«Αρχισαν την ανοικοδόμηση στις αρχές της δεκαετίας του ’50 και δεν έχουν σταματήσει από τότε. Στην αρχή επιλέχθηκε το σύγχρονο στυλ. Στη συνέχεια επικράτησε μια άλλη σχολή σκέψης: η καλλιτεχνική κληρονομιά άξιζε να αναβιώσει. Ετσι κάποια κακότεχνα κτίρια κατεδαφίστηκαν και στη θέση τους κάποια παλαιότερα ξαναχτίστηκαν από το μηδέν». Από τη στιγμή που το Ηνωμένο Βασίλειο επέλεξε το Brexit, η Φρανκφούρτη ελπίζει να γίνει ο οικονομικός κόμβος της Ευρώπης, κάτι περισσότερο από αυτό που ήδη είναι. Οι αντίπαλοί της είναι το Παρίσι, το Δουβλίνο και το Μιλάνο. Αλλά η Φρανκφούρτη ξέρει να τρέχει: μετά το Brexit, σε κάθε γωνία της πόλης δουλεύει κι ένας γερανός.

«Η Φρανκφούρτη σκοπεύει να γίνει το νέο Λονδίνο, αλλά έχει τους ίδιους κατοίκους με το Τορίνο. Πρόκειται για ένα παγκόσμιο χωριό που φιλοξενεί ανθρώπους των αγορών, αλλά και τις κοινότητες των Τούρκων και των Αφγανών. Με περισσότερο από το ένα τέταρτο των κατοίκων να κατέχουν ένα ξένο διαβατήριο και συνολικά να αντιπροσωπεύονται 180 εθνικότητες. Και όμως η πόλη διατηρεί τον αέρα του χωριού».

Σίτι ή Βίλατζ της Ευρώπης;

Φωτό: Ομορφη δεν μπορεί να πεί κανείς. Αλλά… Πηγή: Shutterstock

«Εάν καταρρεύσει ο μηχανισμός του παγκόσμιου εμπορίου, οι συνέπειες θα είναι αρνητικές για όλους τους εμπλεκόμενους, αλλά κυρίως για τους φτωχότερους του κόσμου». Τη διαβεβαίωση αυτή δίνει από τις σελίδες του Foreign Affairs ο οικονομολόγος Αμρίτα Ναρλικάρ, πρόεδρος του γερμανικού Ινστιτούτου Παγκόσμιων και Περιφερειακών Μελετών (Giga). Η κρίση για τον Παγκόσμιο Οργανισμό Εμπορίου (ΠΟΕ), σημειώνει ακόμη, άρχισε πολύ πριν από το «American First» του Ντόναλντ Τραμπ – η αποτυχία του συνεδρίου του Ναϊρόμπι το 2015 είναι μια τρανή απόδειξη. Κι όλα αυτά, ενώ η ανάπτυξη του διεθνούς εμπορίου επέτρεψε να επιτύχουμε έναν από τους Στόχους της Χιλιετίας το 2010: τη μείωση κατά το ήμισυ της ακραίας φτώχειας.

Για τον Ναρλικάρ, επομένως, ένας είναι ο δρόμος για να  συνεχίσουμε να βοηθάμε τα σχεδόν 700 εκατομμύρια που εξακολουθούν να ζουν με λιγότερο από 1,90 δολάρια την ημέρα. «Ενώ εάν καταρρεύσει ο ΠΟΕ, οι πλούσιες χώρες μπορούν απλώς να αυξήσουν τους δασμούς σε βάρος των φτωχών, οι αναπτυσσόμενες χώρες, οι οποίες γνώρισαν ανάπτυξη χάρη στις εξαγωγές και έχουν προσαρμόσει τις αλυσίδες παραγωγής τους, θα πληγούν σκληρά». Και έχουν πολλά να χάσουν από την επιστροφή σε διμερείς συμφωνίες με γίγαντες πολύ μεγαλύτερους από τις ίδιες και την εξαφάνιση ενός «δικαστηρίου» όπως ο Μηχανισμός Επίλυσης Διαφορών (που σήμερα έχει παραλύσει από την αποτυχία του Τραμπ να ορίσει δύο δικαστές).

Φωτό: Ετσι δένεται το ατσάλι στην Κίνα. Αλλά ποιος θα το αγοράσει. Πηγή: EPA/MARK

Να το ρίξουν στις παροχές ή να ακολουθήσουν τον δρόμο της καταστολής; Αυτό είναι το δίλημμα, γράφουν στους Financial Times οι Αντριου Ενγκλαντ και η Χέμπα Σάλεχ, για πολλές κυβερνήσεις της Μέσης Ανατολής και της Βόρειας Αφρικής μπροστά στον φόβο μιας νέας Αραβικής Άνοιξης.

Έχουν περάσει επτά χρόνια από τότε που οι τυνησιακές δυνάμεις ασφαλείας έπνιξαν τις μαζικές διαμαρτυρίες πυροβολώντας εν ψυχρώ τους διαδηλωτές. Και άλλα τόσα από τις πρώτες βίαιες συγκρούσεις στην πλατεία Ταχίρ στο Κάιρο, σύμβολο της πρώτης Αραβικής Άνοιξης. Ωστόσο, οι συνθήκες ζωής σε αυτές τις χώρες έχουν επιδεινωθεί: στην Τύνιδα, οι αντικυβερνητικές διαδηλώσεις τον Ιανουάριο προκλήθηκαν λόγω της περικοπής των επιδοτήσεων βενζίνης και την αύξηση των φόρων για τα αυτοκίνητα, το Διαδίκτυο και τα τηλέφωνα.

Εδώ, όπως και αλλού, οι πολιτικές λιτότητας που επιβάλλονται από αυταρχικές κυβερνήσεις «είναι μόνο το πιο πρόσφατο παράδειγμα των δοκιμασιών που επιβάλλουν οι κυβερνώντες ελίτ στους φτωχούς», γράφουν οι δυο αναλυτές. «Δεν είναι φυσιολογικό ένας νεαρός άνδρας της εποχής μου να μην μπορεί να παντρευτεί και να ανοίξει ένα σπίτι», λέει ο 36χρονος Μοχάμεντ Σογκχάγιερ, ο οποίος το 2011 είδε πολλούς φίλους του να πεθαίνουν κατά τη διάρκεια διαδηλώσεων. «Τουλάχιστον μας εγγυώνται το καθεστώς των δούλων –λέει σαρκαστικά – για τους οποίους είναι σίγουρη η τροφή, τα ρούχα και μια στέγη».

«Εάν δεν αλλάξουν οι οικονομικές και κοινωνικές πολιτικές, θα έρθουμε αντιμέτωποι με άλλη μία Αραβική Άνοιξη, αυτή τη φορά πιο ριζοσπαστική και πιο βίαιη», προειδοποιεί από την πλευρά του ο Μάρουαν Μουάσερ, πρώην υπουργός Εξωτερικών της Ιορδανίας και αντιπρόεδρος του Endowment Carnegie για τη Διεθνή Ειρήνη.

Ο Αλλάχ να βάλει το χέρι του.

Φωτό: Είναι να μην ρίξει κάποιος το σύνθημα. Πηγή: EPA/KHALED ELFIQI