Δεν ξαφνιάζει τους γνώστες, του μυημένους στη φιλοσοφία, στο δημιουργικό σύμπαν του Μύρωνα Μιχαηλίδη και του Γιώργου Κουμεντάκη, η επιλογή που έκαναν για την πρώτη παράσταση που θα ακουστεί μέσα στην «Εναλλακτική Σκηνή» της Λυρικής στην καινούρια της στέγη στις 25 Ιουνίου: Επέλεξαν έργα του πρωτοπόρου συνθέτη Γιάννη Χρήστου. Αυτού του ξεχωριστού, ιδιοφυούς δημιουργού που σκοτώθηκε σε αυτοκινητιστικό δυστύχημα ανήμερα των γενεθλίων του σε ηλικία μόλις 44 ετών.
Ενα νήμα που κόπηκε τόσο νωρίς για έναν συνθέτη διεθνούς εκτοπίσματος που μόλις είχε μπει στην ώριμη καλλιτεχνική του εποχή και που όλοι περίμεναν ότι θα δημιουργούσε μερικά από τα πλέον εμβληματικά έργα της σύγχρονης μουσικής σε μια μεγάλη καριέρα. Ετσι τα έργα που πρόλαβε να συνθέσει προσλαμβάνονται και μελετώνται ως υπόδειγμα πρωτοπορίας, πειραματισμού και βέβαια μοναδικής πνευματικότητας. Οπως σημειώνουν οι σχεδιαστές της παράστασης, «ο Χρήστου ανέπτυξε μια μουσική “πέρα από τη μουσική”, η οποία προϋποθέτει άλλες περιοχές εμπειρίας. Η μουσική γίνεται θεατρική διαδικασία, στην οποία οι μουσικοί χρησιμοποιούν τις πάρτες τους σαν ηθοποιοί. Η συμβατική σημειογραφία δίνει τη θέση της σε μία οπτική ή γραφική παρασημαντική, η οποία δεν προσδιορίζει συγκεκριμένους φθόγγους, αλλά υποδηλώνει ηχητικές υφές ή “πρότυπα” καθώς και τον τρόπο “φόρτισής” τους με ενέργεια».
Καθώς λοιπόν από τις 23 ως τις 26 Ιουνίου το ΚΠΙΣΝ ανοίγει για το κοινό με δωρεάν δράσεις και ξεναγήσεις στο Πάρκο αλλά και στα κτίρια της Εθνικής Λυρικής Σκηνής και της Εθνικής Βιβλιοθήκης, η «Ενναλακτική Σκηνή» θα προσφέρει την πρώτη πλήρη εμπειρία θέασης μέσα στο κτίριο που σχεδίασε ο ιδιοφυής Ρέντσο Πιάνο. Ο Καλλιτεχνικός Διευθυντής της ΕΛΣ, Μύρων Μιχαηλίδης, αναφέρει: «Είμαστε ιδιαιτέρως ευτυχείς που έχει φθάσει η στιγμή που θα πάρει σάρκα και οστά το φιλόδοξο σχέδιο μιας δεύτερης σκηνής της ΕΛΣ, της Εναλλακτικής Σκηνής, η οποία φιλοξενείται στις υπέροχες νέες εγκαταστάσεις του Κέντρου Πολιτισμού Ιδρυμα Σταύρος Νιάρχος. Το όνομα “εναλλακτική” είναι για εμάς πρόκληση μιας και μας δίνει την ευκαιρία να δημιουργήσουμε, εκ του μηδενός, τον χαρακτήρα και την καλλιτεχνική ταυτότητα της σκηνής αυτής. Λίγους μήνες πριν την επίσημη λειτουργία της ΕΛΣ στο ΚΠΙΣΝ, η παράσταση της Εναλλακτικής με έργα Γιάννη Χρήστου, δίνει ένα πολύ σαφές στίγμα για όλα εκείνα που θα ακολουθήσουν και τα οποία θα ανακοινωθούν σύντομα. Καλή αρχή».
Οι παραστάσεις πραγματοποιούνται στο πλαίσιο του τετραήμερου προγράμματος «Metamorphosis: Το ΚΠΙΣΝ στον κόσμο», με αποκλειστική δωρεά του Ιδρύματος Σταύρος Νιάρχος και με δωρεάν είσοδο. Με τη νεοσύστατη «Εναλλακτική Σκηνή» της ΕΛΣ συμπράττει το διακεκριμένο σύνολο σύγχρονης μουσικής dissonArt και η Αθηναϊκή Συμφωνική Ορχήστρα Νέων (ΑΣΟΝ). Τα έργα «Η κυρία με τη Στρυχνίνη» και «Αναπαράστασις ΙΙΙ» που θα παρουσιαστούν (μουσική διεύθυνση Βλαδίμηρος Συμεωνίδης, σκηνοθεσία Αλέξανδρος Ευκλείδης, εικαστική εγκατάσταση Αλέξανδρος Ψυχούλης) ανήκουν στην τελευταία δημιουργική περίοδο του συνθέτη, κατά την οποία πειραματίστηκε με μορφές έκφρασης, που υπερβαίνουν τις παραδοσιακές κατηγορίες του μουσικού θεάτρου. Αποτελούν ορόσημα της δυναμικής ελληνικής καλλιτεχνικής ζωής της δεκαετίας του 1960.
Ο υπεύθυνος του καλλιτεχνικού προγραμματισμού της Εναλλακτικής Σκηνής της ΕΛΣ στο ΚΠΙΣΝ, Γιώργος Κουμεντάκης, σημειώνει: «Τα έργα αυτά του Γιάννη Χρήστου, αλλά και συνολικά η προσωπικότητα και το έργο του, αντιπροσωπεύουν για όλη την ομάδα της Εναλλακτικής Σκηνής της ΕΛΣ ένα ιδεώδες προς το οποίο θα θέλαμε να τείνει συνολικά το νέο αυτό καλλιτεχνικό μόρφωμα που θα έρθει να εμπλουτίσει την καλλιτεχνική ζωή της Αθήνας. Ο διάλογος μεταξύ των τεχνών, η πνευματικότητα των έργων αυτών, ο ανεπιτήδευτος πειραματικός χαρακτήρας τους είναι στοιχεία τα οποία ευελπιστούμε να συναντήσει κανείς και στις παραγωγές της Εναλλακτικής Σκηνής της ΕΛΣ».
Εχει εξαιρετικό ενδιαφέρον το γεγονός ότι τα δύο έργα θα παρουσιαστούν μέσα και από μια εικαστική πρόκληση που υπηρετεί ο Αλέξανδρος Ψυχούλης. Ο γνωστός εικαστικός θα δημιουργήσει μια μεγάλης κλίμακας εγκατάσταση μέσα στο χώρο της Εναλλακτικής Σκηνής η οποία «θα συνδιαλέγεται με την ψυχαναγκαστική διάσταση των έργων του Χρήστου».
Αναλυτικά τα έργα
- Η «Κυρία με τη Στρυχνίνη» (1967), που βασίζεται στην καταγραφή των ονείρων του συνθέτη και στην ψυχολογία του Καρλ Γιουνγκ, αποτελώντας μια σκηνική ενότητα στην οποία ηθοποιοί και μουσικοί εμπλέκουν το κοινό σε μια συναρπαστική, αλλά συνάμα αινιγματική, συν-δημιουργία. Η «Κυρία με τη Στρυχνίνη» παρουσιάστηκε πρώτη φορά στο αθηναϊκό κοινό λίγες μέρες πριν την δικτατορία του 1967. Η ηχογράφηση που έχει διασωθεί από τη βραδιά εκείνη στο Χίλτον, όπου λάμβανε χώρα ένα από τα σημαντικότερα καλλιτεχνικά γεγονότα της εποχής, η «Εβδομάδα Σύγχρονης Μουσικής», είναι ενδεικτική της έκπληξης που προκάλεσε στο κοινό το εξαιρετικά ρηξικέλευθο αυτό έργο. Έκτοτε, το εκπληκτικό αυτό έργο παίχθηκε ελάχιστες φορές.
- Η «Αναπαράστασις ΙΙΙ (Ο πιανίστας) (1968)», ένα ώριμο έργο του Γιάννη Χρήστου και ένα από τα πλέον δημοφιλή στο σύνολο του έργου του. Η μορφή του πιανίστα, που ερμηνεύεται εναλλάξ από τους Αρη Σερβετάλη και Λενιώ Λιάτσου, γίνεται το «εργαλείο» μέσω του οποίου διερευνώνται οι μυστηριακές, ονειρικές τελετουργίες της καλλιτεχνικής μετάπραξης. «Ο Πιανίστας», γνώρισε πολλές εκτελέσεις, ιδίως με τον πρώτο διδάξαντα, τον εικαστικό Γρηγόρη Σεμιτέκολο, ο οποίος το ερμήνευσε δεκάδες φορές στην Ελλάδα και το εξωτερικό. Τα τελευταία χρόνια έχει περάσει στα χέρια μιας νέας γενιάς ερμηνευτών, που δοκιμάζονται στο αινιγματικό αυτό υλικό. Ο «Πιανίστας» είναι ίσως το έργο του Χρήστου όπου διαπιστώνει κανείς τη συγγένεια με το πεδίο της performance.
Ιnfo:
Ο πιανίστας/ 18:30 & 19:15 & 00:00
Η κυρία με τη Στρυχνίνη/ 20:30 & 00:30
Με δελτία προτεραιότητας τα οποία θα διανέμονται στην Αγορά μία ώρα πριν την έναρξη της κάθε παράστασης.