Η μακραίωνη διαμάχη μεταξύ Πολωνίας και Γαλλίας για την παρακαταθήκη της Μαρί Κιουρί (το γένος Σκλοντόφσκα) έχει ένα νέο μέτωπο – το χαρτονόμισμα των 20 ευρώ. Πολωνοί αξιωματούχοι πιέζουν την Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα να συμπεριλάβει το πατρικό όνομα της πρωτοπόρου επιστήμονα, αν εμφανισθεί σε μια νέα σειρά χαρτονομισμάτων, σύμφωνα με ρεπορτάζ του Politico.

Η Κιουρί, η οποία κέρδισε δύο βραβεία Νομπέλ τον 20ο αιώνα για τις ανακαλύψεις της στον τομέα της ραδιενέργειας, είναι ένα από τα σύμβολα του «ευρωπαϊκού πολιτισμού» που η Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα (ΕΚΤ) «ίσως συμπεριλάβει» στην επόμενη σειρά χαρτονομισμάτων της. Το διοικητικό συμβούλιο αναμένεται να αποφασίσει μέχρι τα τέλη του 2026, και τα χαρτονομίσματα θα κυκλοφορήσουν κάποια χρόνια αργότερα.

Η πρώτη γυναίκα που τιμήθηκε με Νομπέλ και μέχρι σήμερα το μόνο άτομο που έχει κερδίσει το βραβείο σε δύο διαφορετικά επιστημονικά πεδία (Φυσική και Χημεία) επιλέχθηκε για να κοσμήσει το χαρτονόμισμα των 20 ευρώ. Το ζήτημα προέκυψε όταν οι κεντρικοί τραπεζίτες της Φρανκφούρτης παρέλειψαν το πολωνικό πατρικό της όνομα από την επίσημη λίστα υποψηφίων.

Η Κιουρί πήρε το γαλλικό της επώνυμο από τον σύζυγό της, Πιέρ, το 1895, αλλά γεννήθηκε ως Μαρί Σκλοντόφσκα στη Βαρσοβία. Οταν κέρδισε το Νομπέλ Φυσικής το 1903 – από κοινού με τον σύζυγό της – αναγνωρίστηκε απλώς ως Μαρί Κιουρί, αλλά στο Νομπέλ Χημείας, το 1911, μετά τον θάνατο του Πιέρ, αναφερόταν με το διπλό επώνυμο Σκλοντόφσκα – Κιουρί. Η προσθήκη του πατρικού της θεωρήθηκε ως φεμινιστικό και εθνικό μήνυμα.

Οπως αναφέρει το Politico, η παράλειψη του πατρικού ονόματος όταν η ΕΚΤ δημοσίευσε τον κατάλογο των υποψηφίων που επέλεξε νωρίτερα φέτος, εκνεύρισε την Πολωνία – μια χώρα πολύ ευαίσθητη στα θέματα της συμβολής της στην ευρωπαϊκή ιστορία, την οποία οι δυτικοί της γείτονες έχουν εξαφανίσει σε τρεις περιπτώσεις τα τελευταία 300 χρόνια.

Πολωνοί διπλωμάτες ενημέρωσαν την ΕΚΤ για την ανακρίβεια, με τον διοικητή της Κεντρικής Τράπεζας της Πολωνίας, Ανταμ Γκλαπίνσκι, να παρεμβαίνει επίσης με επιστολή του προς την πρόεδρο της Τράπεζας, Κριστίν Λαγκάρντ. Ευρωβουλευτές – ακόμα και μη Πολωνοί, που υποστηρίζουν τις φεμινιστικές διαστάσεις της Κιουρί – έστειλαν επίσης επιστολές διαμαρτυρίας.

Η Πολωνία έχει δικό της νόμισμα εκτός ευρωζώνης, αλλά οι πιέσεις της στο θέμα αποδείχθηκαν αποτελεσματικές – η Φρανκφούρτη έχει πλέον διορθώσει την παράλειψη, καταχωρώντας στην ιστοσελίδα της το όνομα της επιστήμονα ως «Μαρί Κιουρί (το γένος Σκλοντόφσκα)». Ευρωβουλευτές από την Πολωνία δηλώνουν ικανοποιημένοι με την «αναγνώριση της πολωνικής κληρονομιάς» της Κιουρί, όπως οι ίδιοι αναφέρουν στο Politico.

Η πραγματικότητα, όμως, είναι αρκετά πιο περίπλοκη. Καταρχάς, ακόμη και η ίδια η επιστήμων δυσκολευόταν να επιλέξει, υπογράφοντας ως Σκλοντόφσκα – Κιουρί για μεγάλο μέρος του έγγαμου βίου της, αλλά χρησιμοποιώντας όλο και συχνότερα το απλοποιημένο «M. Κιουρί» μετά τον θάνατο του Πιέρ – ειδικά στις επαγγελματικές της ασχολίες.

Επιπλέον, οι ευρωπαϊκές πολιτιστικές προσωπικότητες ενδέχεται να μην εμφανισθούν καν στα χαρτονομίσματα, εάν υπερισχύσει ένα ανταγωνιστικό σχέδιο, με πολύ λιγότερο διχαστικά μοτίβα πτηνών και ποταμών. Σε κάθε περίπτωση, η ΕΚΤ δεν έχει καταλήξει επίσημα στη χρήση του διττού ονόματος της Κιουρί, και συζητά με τους απογόνους της και με το Ινστιτούτο Κιουρί στο Παρίσι, ώστε να αποφασίσει για το ζήτημα.

Εκπρόσωπος της Τράπεζας αναφέρει στο Politico ότι η ΕΚΤ συμβουλεύεται διάφορες πηγές για το θέμα – και αν τελικά επιλεγούν προσωπικότητες του ευρωπαϊκού πολιτισμού για τα νέα χαρτονομίσματα, θα ληφθεί απόφαση σχετικά με την αναφορά των ονομάτων τους. «Προς το παρόν θα την αναφέρουμε ως «Μαρί Κιουρί (το γένος Σκλοντόφσκα)», προκειμένου να αναγνωρίσουμε τη διπλή της ταυτότητα», προσθέτει.

Αλλά αν το παρελθόν είναι ενδεικτικό, η Βαρσοβία τελικά θα δικαιωθεί. Μια παρόμοια πολωνική αντίδραση οδήγησε στη διόρθωση του τίτλου του προγράμματος «Δράσεις Μαρί Σκλοντόφσκα-Κιουρί» της Ευρωπαϊκής Επιτροπής το 2014, εξασφαλίζοντας μια αποφασιστική σημειολογική πολωνική νίκη.

Ακολουθήστε το Protagon στο Google News