Με μια εισήγηση – σταθμό της εισαγγελέως του Αρείου Πάγου Γεωργίας Αδειλίνη για όλους όσοι έχουν ακόμη οφειλές από κόκκινα δάνεια, μπαίνει φραγμός στους υπέρογκους τόκους που απαιτούν οι λεγόμενοι servicers, δηλαδή τα funds που έχουν πάρει τα χαρτοφυλάκια από τις τράπεζες.
Στην ουσία, η κυρία Αδειλίνη στη συνεδρίαση της ολομέλειας του Αρείου Πάγου η οποία συνεδρίασε προκειμένου να καθορίσει τον τρόπο τοκισμού των τοκοχρεολυτικών δόσεων των οφειλετών προς τα funds και τις τράπεζες, τάχθηκε υπέρ της προστασίας των 20.000 και πλέον δανειοληπτών οι οποίοι με δικαστικές αποφάσεις έχουν ενταχθεί στο πλαίσιο προστασίας του νόμου Κατσέλη.
Στην Ολομέλεια του Αρείου Πάγου, με πρόεδρο την κυρία Ιωάννα Κλάπα και εισηγητή τον αρεοπαγίτη Σωκράτη Πλαστήρα, συζητήθηκε το προδικαστικό ερώτημα, που απηύθυνε το Ειρηνοδικείο Ιωαννίνων αναφορικά με τη διχογνωμία που έχει ανακύψει από την έκδοση αντίθετων αποφάσεων, σχετικά με τον τοκισμό των τοκοχρεολυτικών δόσεων των δανειοληπτών οφειλετών προς τα funds.
Πώς υπολογίζεται η δόση του δανείου
Τα funds, κ.λπ. υποστήριξαν ότι το επιτόκιο των μηνιαίων δόσεων υπολογίζεται επί του συνόλου της οφειλής και όχι επί κάθε μηνιαίας δόσης, κάτι το οποίο έχει ως αποτέλεσμα η μηνιαία δόση του δανείου, σχεδόν να διπλασιάζεται.
Αντίθετα, οι δανειολήπτες υποστήριξαν ότι η ορθή ερμηνεία του άρθρου 9 παρ. 2 του νόμου 3689/2010 (νόμος Κατσέλη), επιβάλλει το επιτόκιο να υπολογίζεται επί κάθε μηνιαίας δόσης και όχι επί του κεφαλαίου.
Με την εισήγηση της κυρίας Αδειλίνη, ο Αρειος Πάγος οδηγείται στην απόφαση οι τόκοι να υπολογίζονται επί της μηναίας δόσης (συνήθως πολύ χαμηλή) ρύθμισης του δανείου όπως την καθόρισαν τα Δικαστήρια.
Ετσι μπαίνει τέλος στο κόλπο των servicers οι οποίοι κάθε μήνα επιβάρυναν με τόκους (υπερημερίας) το σύνολο της αρχικής οφειλής. Με αυτό τον τρόπο υπολογισμού των τόκων ανέβαινε το συνολικό ποσό της οφειλής κάθε μήνα γεωμετρικά.
Η εισαγγελέας δέχθηκε ουσιαστικά το σκεπτικό πολλών αποφάσεων δικαστηρίων χαμηλότερου βαθμού, τα οποία είχαν κρίνει ότι ειδικά για τις ρυθμίσεις οφειλών δεν πρέπει να εφαρμόζεται ο τυπικός τρόπος εκτοκισμού των δανείων, δηλαδή επί του συνόλου της οφειλής, αλλά ο υπολογισμός του τόκου θα πρέπει να γίνεται επί της μηνιαίας δόσης, ώστε να μην επιβαρύνεται υπερβολικά ένας οφειλέτης που βρίσκεται σε μόνιμη αδυναμία και προσπαθεί να σώσει την κατοικία του.
Η εισαγγελέας του Αρείου Πάγου τόνισε στην εισήγησή της ότι:
- Ο υπολογισμός του επιτοκίου πρέπει να γίνει επί της μηνιαίας δόσης και όχι επί του κεφαλαίου της οφειλής, διότι κατ’ αυτόν τον τρόπο εναρμονίζεται με τον πρωταρχικό σκοπό του ν. 3869/2010, δηλαδή την αντιμετώπιση των σοβαρών οικονομικών και κοινωνικών προβλημάτων στα οποία οδήγησε η υπερχρέωση των φυσικών προσώπων και την απαλλαγή των χρεών των υπερχρεωμένων δανειοληπτών, προς εξυπηρέτηση του ευρύτερου, δημόσιου συμφέροντος, σκοπού της επανάκτησης από τους τελευταίους της αγοραστικής τους δύναμης και της επανένταξής τους στην οικονομική και κοινωνική δραστηριότητα.
- Βασικό κριτήριο επί του οποίου εδράζεται η θέση αυτή, συνιστά η διασφάλιση της αξιοπρεπούς διαβίωσης του οφειλέτη και της οικογένειάς του, ο συνδυασμός της μεγαλύτερης κατά το δυνατόν ικανοποίησης των πιστωτών με τη βασική προστασία της προσωπικής αξιοπρέπειας και, συνακόλουθα, την εξασφάλιση και διατήρηση ενός στοιχειώδους επιπέδου διαβίωσης του οφειλέτη και των προστατευόμενων μελών της οικογένειάς του.
- Τυχόν αντίθετη ερμηνεία, δηλαδή ο υπολογισμός του επιτοκίου επί του συνολικού κεφαλαίου οφειλής, που ορίστηκε στο πλαίσιο του άρθρου 9 παρ. 2 του ν. 3869/2010, σαν να επρόκειτο για νέο δάνειο, θα ήταν μεν σύμφωνη και αναμενόμενη με βάση την τραπεζική πρακτική, ως επιτρέπουσα την αποκόμιση του μέγιστου κέρδους για τον πιστωτή, θα οδηγούσε όμως εν προκειμένω στον εκ νέου εγκλωβισμό του δανειολήπτη σε υπέρογκες δόσεις, υπερβαίνουσες τις οικονομικές του δυνατότητες, καταστρατηγώντας έτσι το πνεύμα και τον σκοπό του νόμου.
- Θα είχε δε αρνητικές επιπτώσεις και για το τραπεζικό σύστημα, καθόσον ενώ η διασφάλιση της αξιοπρεπούς διαβίωσης του οφειλέτη και της οικογενείας του έχει, εκτός των άλλων, ως αποτέλεσμα την πληρωμή δανείων που διαφορετικά δεν επρόκειτο ποτέ να πληρωθούν λόγω αδυναμίας των οφειλετών, την αναστολή μαζικών πλειστηριασμών και τη συγκράτηση της αξίας των ακινήτων, το αντίθετο θα είχε ως αποτέλεσμα την αύξηση των μη εξυπηρετούμενων δανείων, των πλειστηριασμών, και τη συνακόλουθη μείωση της αγοραστικής αξίας των ακινήτων, επί ζημία όλης της εθνικής οικονομίας, μηδέ του τραπεζικού συστήματος εξαιρουμένου, πέραν της αυτονόητης απόγνωσης των οφειλετών, της αύξησης των οικονομικών ανισοτήτων, σε βάρος των ευάλωτων νοικοκυριών και υπέρ των οικονομικά ευρώστων μετόχων των τραπεζών και των διαφόρων εταιρειών διαχείρισης απαιτήσεων από δάνεια και πιστώσεις.
Τι έκαναν τα funds
Το πιο κλασικό και χαρακτηριστικό παράδειγμα που δείχνει πώς τα funds «φούσκωναν» τις οφειλές είναι το εξής:
-Για ένα δάνειο πχ. 60.000 ευρώ και με επιτόκιο σταθερό (πχ. 5,5%) με βάση το νόμο Κατσέλη ορίστηκε μηνιαία χρεολυτική δόση ύψους 250 ευρώ. Μαζί με τους τόκους – αν υπολογιστούν στο σύνολο της οφειλής η τοκοχρεολυτική δόση φθάνει στα 400 ευρώ, καθώς η μηνιαία επιβάρυνση των τόκων είναι περίπου 150 ευρώ.
Με το νόμο Κατσέλη και για το ίδιο δάνειο η μηνιαία δόση ορίστηκε στα 250 ευρώ. Κι αν σε αυτή τη δόση υπολογιστεί ο τόκος με το ίδιο επιτόκιο σύμφωνα με τον Αρειο Πάγο η επιβάρυνση για το δανειολήπτη είναι 15 ευρώ. Αρα η συνολική (τοκοχρεωλυτική) μηνιαία δόση με την εισήγηση της κυρίας Αδειλίνη ανέρχεται σε 265 ευρώ.