Το δεύτερο, καθοριστικό, τηλεφώνημα από τα Σκόπια έγινε λίγο πριν από τις 6 μ.μ. της Τρίτης. Ο Ζόραν Ζάεφ πήρε τον Αλέξη Τσίπρα για να οριστικοποιήσουν τη συμφωνία και το τέλος μιας εξάμηνης διαπραγμάτευσης σχετικά με την ονομασία της ΠΓΔΜ. Νωρίτερα όμως, το φως της δημοσιότητας είχαν δει –κατόπιν διαρροών από το Μαξίμου– τα βασικά στοιχεία που περιλαμβάνει το κείμενο στο οποίο έχουν καταλήξει Αθήνα και Σκόπια.
Οι δύο πρωθυπουργοί κατέληξαν στο όνομα «Βόρεια Μακεδονία» (Severna Makedonija, Republic of North Macedonia) με το κείμενο της συμφωνίας να υπογράφεται το Σαββατοκύριακο σε ειδική εκδήλωση στις Πρέσπες.
Μετά το τηλεφώνημα, ο κ. Τσίπρας μετέβη στο Προεδρικό για να ενημερώσει τον Προκόπη Παυλόπουλο. Εκανε λόγο για «ιστορική στιγμή» και «καλή συμφωνία», καθώς οι βασικές ελληνικές θέσεις —σύνθετη ονομασία με γεωγραφικό προσδιορισμό, erga omnes, και αλλαγές στο Σύνταγμα— έγιναν αποδεκτές. Ακολούθησε η ενημέρωση των πολιτικών αρχηγών, όχι χωρίς αντιδράσεις κυρίως από τη ΝΔ, και έπειτα το αίτημα προς τον Πρόεδρο της Βουλής Νίκο Βούτση για ειδική συνεδρίαση της Ολομέλειας ώστε να ενημερώσει ο Πρωθυπουργός την εθνική αντιπροσωπεία.
Επειτά ο κ. Τσίπρας έκανε ένα διάγγελμα ανακοινώνοντας τη συμφωνία για «Βόρεια Μακεδονία».
Ζάεφ: «Εγώ θα περίμενα…»
Την ελπίδα ότι «σήμερα θα είμαστε σε θέση να ανακοινώσουμε κάτι θετικό στον κόσμο», είχε εκφράσει σε δηλώσεις του στα Σκόπια και ο Ζόραν Ζάεφ.
«Είπα ότι είμαι φύσει αισιόδοξος και είναι πιθανόν να καταλήξουμε σε συμφωνία, αλλά σήμερα έχουμε μια πολύ κρίσιμη συνομιλία για μένα. Ελπίζω ότι θα καλύψουμε όλες τις πτυχές για να ανταποκριθούμε στις προσδοκίες και των δυο πλευρών», είπε, επαναλαμβάνοντας ότι οι δύο πρωθυπουργοί, όπως και οι δύο υπουργοί Εξωτερικών, οι δύο κυβερνήσεις και η πλειονότητα των πολιτών και των δύο χωρών θέλουν να επιλυθεί το πρόβλημα.
«Αν αυτό γίνει σήμερα, θα γνωστοποιήσουμε άμεσα όλες τις λεπτομέρειες και πιστεύω ότι αν υπάρξει συμφωνία τότε θα κανονίσουμε το πότε και το πού θα υπογραφεί. Ξέρουμε για τις Πρέσπες, ήταν επιθυμία μας αυτό εδώ και πολύ καιρό ακόμα και κατά τη διάρκεια των διαπραγματεύσεων. Πάντως, σε κάθε περίπτωση, θα περίμενα να γίνουν όλα βήμα-βήμα. Να δούμε αν θα υπάρξει συμφωνία, και αν υπάρξει συμφωνία θα ορίσουμε τις διαδικασίες που θα ακολουθηθούν. Δηλαδή, το πώς θα ενημερώσουμε τους πολίτες αλλά και το πού θα μπουν οι τελικές υπογραφές», ανέφερε τη Τρίτη ο πρωθυπουργός της ΠΓΔΜ.
Για το θέμα των ονομάτων που έχουν πέσει στο τραπέζι, αρκέστηκε να πει ότι οι δύο λαοί θα ενημερωθούν μόλις υπάρξει συμφωνία.
«Βόρεια Μακεδονία, Ανω Μακεδονία, Νέα Μακεδονία, Μακεδονία του Βαρδάρη, πολλά ονόματα είναι στο τραπέζι, ξέρετε τις προτάσεις του Νίμιτς, αλλά εγώ θα περίμενα μέχρι το τέλος για να το ανακοινώσω, γιατί συμφωνία δεν έχουμε ακόμα. Ελπίζω να έχουμε συμφωνία ή να την έχουμε πολύ σύντομα. Πάντως, όταν θα κλείσει η συμφωνία, θα σας ανακοινώσουμε όλες τις λεπτομέρειές της», κατέληξε ο Ζάεφ.
Σύμφωνα με τις διαρροές του Μαξίμου που αναδημοσιεύθηκαν από το Νews247, βάσει όσων περιέχονται στο τελικό κείμενο της συμφωνίας:
- Απαλείφονται από το Σύνταγμα της γειτονικής χώρας αναφορές σε «προστασία μακεδονικών μειονοτήτων» εκτός συνόρων και εναρμονίζεται το σχετικό με την ομογένεια άρθρο με το ανάλογο που υπάρχει στο ελληνικό Σύνταγμα.
- Καθορίζονται μεταβατικές περίοδοι για την αλλαγή των εσωτερικών εγγράφων στη γειτονική χώρα και αυτή η περίπλοκη διαδικασία θα συνδέεται με το άνοιγμα κεφαλαίων των ενταξιακών διαπραγματεύσεων της Βόρειας Μακεδονίας.
- Συγκροτείται επιτροπή η οποία θα εξετάσει τη χρήση εμπορικών σημάτων στις δύο χώρες.
- Αναγνωρίζεται μακεδονική γλώσσα («Macedonian language» ) με τη σημείωση ότι η «Βόρεια Μακεδονία» αναγνωρίζει στο πλαίσιο της συμφωνίας ότι η γλώσσα αυτή είναι σλαβικής προέλευσης (όπως καταγράφεται στο πλαίσιο του ΟΗΕ).
- Σε σχέση με την εθνικότητα ισχύει ο όρος Macedonian/citizen of the Republic of North Macedonia με τη ρητή αναφορά ότι ο λαός αυτής της χώρας δεν σχετίζεται με τον αρχαίο ελληνικό πολιτισμό.
Της υπογραφής έπονται τα ακόλουθα στάδια:
- Κύρωση της συμφωνίας από τη Βουλή της γειτονικής χώρας (η κυβέρνηση Ζάεφ έχει την αναγκαία πλειοψηφία).
- Αναπομπή της στη Βουλή της ΠΓΔΜ αν δεν υπογραφεί από τον πρόεδρο της ΠΓΔΜ Γκιόργκι Ιβανόφ -όπως και είναι το πιθανότερο με βάση τα σημερινά δεδομένα.
«Ένα τόσο σημαντικό ζήτημα δεν μπορεί να λυθεί τηλεφωνικά και δεν είναι δυνατό να το χειριστεί κάποιος ως προσωπική συμφωνία μεταξύ των πρωθυπουργών των δύο χωρών», παρατήρησε ο Ιβανόφ σε νέα ανακοίνωση της Προεδρίας της ΠΓΔΜ που έβριθε αιχμών κατά του Ζόραν Ζάεφ
- Επιστολή από την ελληνική κυβέρνηση προς την ΕΕ και το ΝΑΤΟ ότι ενθαρρύνει την έναρξη των ενταξιακών διαπραγματεύσεων της «Βόρειας Μακεδονίας» με την ΕΕ και την ένταξή της στο ΝΑΤΟ υπό την προϋπόθεση ότι έχει πραγματοποιηθεί συνταγματική αναθεώρηση.
- Συμβούλιο υπουργών Εξωτερικών της ΕΕ (25-26 Ιουνίου) και Σύνοδος Κορυφής (28-29) όπου αναμένεται να δοθεί ένα θετικό μήνυμα στη “Βόρεια Μακεδονία” για έναρξη ενταξιακών διαπραγματεύσεων παρά τις ενστάσεις Γαλλίας-Ολλανδίας και με τη στήριξη της Γερμανίας.
- Σύνοδος Κορυφής του ΝΑΤΟ (11 Ιουλίου) όπου θα δοθεί πρόσκληση ένταξης στην «Βόρεια Μακεδονία» υπό την αίρεση της πραγματοποίησης συνταγματικής αναθεώρησης.
- Επιστολή της κυβέρνησης Ζάεφ στις 190+ χώρες που έχουν αναγνωρίσει “Δημοκρατία της Μακεδονίας” ότι στο εξής ισχύει το όνομα Severna Makedonija στις διμερείς σχέσεις και στα διεθνή fora.
- Στο διάστημα από τον Ιούλιο μέχρι τον Δεκέμβριο 2018 η κυβέρνηση Ζάεφ θα πρέπει να πραγματοποιήσει δημοψήφισμα και αν το αποτέλεσμα είναι θετικό θα προχωρήσει στη συνταγματική αναθεώρηση. Αν είναι αρνητικό υπάρχει ως plan Β το ενδεχόμενο διενέργειας βουλευτικών εκλογών δημοψηφισματικού χαρακτήρα
- Η συμφωνία έρχεται στο ελληνικό κοινοβούλιο για κύρωση και ταυτόχρονα θα κυρωθεί η ένταξη της γειτονικής χώρας στο ΝΑΤΟ.
Αναμφίβολα, το μεγαλύτερο κέρδος για την ελληνική πλευρά είναι το «erga omnes» για το νέο όνομα που θα χρησιμοποιείται χωρίς καμία αλλαγή τόσο διεθνώς όσο και στο εσωτερικό της γειτονικής χώρας. Μία ακόμη σημαντική επιτυχία είναι η ικανοποίηση της εκ των ων ουκ άνευ προϋπόθεσης της συνταγματικής αναθεώρησης με παράλληλη απαλοιφή όλων των αλυτρωτικών αναφορών.
Στα κέρδη για τη γείτονα, η διατήρηση της «μακεδονικής ταυτότητας» (με την επισήμανση πάντως ότι δεν έχει καμία σχέση με τον αρχαίο ελληνικό πολιτισμό) και το θέμα της γλώσσας που θα ονομάζεται μακεδονική σλαβικής προέλευσης.