Το προσωπείο του μετριοπαθούς πολιτικού ηγέτη, που σέβεται βασικές ελευθερίες, φόρεσε ο Ταγίπ Ερντογάν κατά τη συνάντησή του με τον Ντόναλντ Τραμπ στο Οβάλ Γραφείο του Λευκού Οίκου. Μάλιστα, ο τούρκος πρόεδρος αναφέρθηκε στο ζήτημα της επαναλειτουργίας της Θεολογικής Σχολής της Χάλκης και υποσχέθηκε ότι η Αγκυρα «θα κάνει ότι της αναλογεί» για το θέμα, διαβεβαιώνοντας ότι θα συζητήσει σχετικά με τον Οικουμενικό Πατριάρχη Βαρθολομαίο.
«Θα συζητήσω το θέμα, όταν επιστρέψω, με τον Βαρθολομαίο», δήλωσε μεταξύ άλλων ο Ερντογάν μπροστά στις κάμερες, πριν ξεκινήσει η κατ’ ίδιαν συνάντηση των δύο προέδρων.
«Η Ελληνορθόδοξη Εκκλησία ήταν εδώ (στον Λευκό Οίκο) και θα ήθελε πραγματικά να έχει κάποια βοήθεια», ήταν η απόκριση του προέδρου των ΗΠΑ.
Το βράδυ της Πέμπτης (25.09), η Αγκυρα ανακοίνωσε ότι υπεγράφησαν δύο συμφωνίες ανάμεσα στην Τουρκία και τις Ηνωμένες Πολιτείες, χωρίς να δώσει περισσότερες λεπτομέρειες για το περιεχόμενό τους.
Ο τούρκος υπουργός Ενέργειας Μπαϊρακτάρ επιβεβαίωσε ότι οι Ηνωμένες Πολιτείες και η Τουρκία υπέγραψαν Μνημόνιο Κατανόησης για στρατηγική συνεργασία σε εφαρμογές πυρηνικής ενέργειας.
Οι δύο ηγέτες είχαν δηλώσει νωρίτερα ότι θα εξετάσουν ζητήματα που αφορούν την αμυντική συνεργασία, την προμήθεια μαχητικών αεροσκαφών (βλέπε F-16 και F-35), αλλά και τις διμερείς εμπορικές σχέσεις.
Η συνάντηση στον Λευκό Οίκο είχε συνολική διάρκεια 138 λεπτών, χαρακτηριστικό της καλής χημείας ανάμεσα στους δύο προέδρους.
Τομ Μπάρακ: «Ολοι θα εκπλαγούν»
Mετά τη συνάντηση στον Λευκό Οίκο, ο αμερικανός πρεσβευτής στην Αγκυρα, Τομ Μπάρακ, ενημέρωσε ότι στο τραπέζι τέθηκαν όλα τα μεγάλα ζητήματα: οι ρωσικοί S-400, η επιστροφή της Τουρκίας στο πρόγραμμα των F-35, η προμήθεια F-16, η συμφωνία με την Boeing αλλά και η υπόθεση της Halkbank και υπήρξε πρόοδος.
«Πιστεύω ότι πολλοί θα εκπλαγούν σχετικά με το πόσο συνεργάσιμες ήταν οι πλευρές μεταξύ τους», τόνισε.
Σε ερώτηση για το πόσο γρήγορα θα δούμε αποτελέσματα για όλα αυτά τα θέματα είπε «εδώ είναι Ουάσινγκτον, και η λέξη “γρήγορα” δεν υπάρχει. Παρόλο που πιστεύω ότι θα υπάρξει κάποια πρόοδος, οι νόμοι που έχουν θεσπιστεί από το Κογκρέσο- τόσο ο CAATSA όσο και η τροπολογία στον αμυντικό προϋπολογισμό NDAA- απαιτούν τη συνεργασία τόσο του Κογκρέσου όσο και του προέδρου». «Οι πλευρές βρίσκονται σε τροχιά για να το πετύχουν, και εμείς πιέζουμε για να ολοκληρωθεί αυτό».
Σε ερώτηση για το αν θα δοθούν τα F-35 από τις ΗΠΑ είπε «είναι μια διαδικασία και ο Λευκός Οίκος θα σας πει περισσότερα», τόνισε.
Σε ερώτηση για τι αποφασίστηκε για τα F16, τα οποία οι Τούρκοι δεν θέλουν πια να αποκτήσουν είπε: «Ισχύει το ίδιο, οι Τούρκοι είναι καλοί στο παζάρι, τα πάντα έχουν να κάνουν με τα χρήματα».
Σε ερώτηση για τα προβλήματα που δημιουργεί η Τουρκία στην Ελλάδα και την Κύπρο τόνισε: «Ερχεται μια πολύ καλή πρέσβης στην Αθήνα, έως τώρα δεν είχαμε με ποιον να τα συζητήσουμε, έχουμε κοινή κατανόηση να βάλουμε τέλος σε όλα αυτά».
«Δηλαδή ζητάτε από την Τουρκία να τα σταματήσει όλα αυτά;» ξαναρωτήθηκε ο Μπαράκ, λέγοντας: «Ζητάμε από όλους να τα σταματήσουν όλα αυτά».
Ο Τραμπ, στο πλαίσιο της συνάντησης με τον Ερντογάν στον Λευκό Οίκο, άφησε ανοιχτό το ενδεχόμενο άρσης των αμερικανικών κυρώσεων σε βάρος της Τουρκίας και προμήθειας αμερικανικών F-35. Παράλληλα, πίεσε την Αγκυρα να σταματήσει τις αγορές ρωσικού πετρελαίου.
«Ο Ερντογάν πρέπει να κάνει κάτι για εμάς»…
Η πρώτη επίσκεψη Ερντογάν στον Λευκό Οίκο έπειτα από έξι χρόνια έγινε σε ιδιαίτερα θερμό κλίμα. Ο Τραμπ χαρακτήρισε τον Τούρκο πρόεδρο «πολύ σκληρό άνθρωπο» και τόνισε ότι οι δύο παραμένουν «φίλοι» σε αντίθεση με την ψυχρότητα που επικράτησε επί της θητείας του προκατόχου του, Τζο Μπάιντεν.
Η Αγκυρα επιδιώκει να αξιοποιήσει τις προσωπικές σχέσεις Ερντογάν – Τραμπ για να ενισχύσει τη στρατηγική της θέση, επωφελούμενη από μια διοίκηση που δίνει έμφαση στις συμφωνίες υψηλού οικονομικού και αμυντικού κόστους.
Ωστόσο, ο Τραμπ έθεσε ως όρο τη διακοπή των αγορών ρωσικού πετρελαίου, τονίζοντας: «Θα ήθελα να σταματήσει κάθε αγορά όσο η Ρωσία συνεχίζει αυτή την εκστρατεία κατά της Ουκρανίας».
Σε ερώτηση για τα F-35, ο πρόεδρος των ΗΠΑ σημείωσε: «Πιστεύω ότι θα καταφέρει να αγοράσει αυτά που θέλει να αγοράσει», ενώ πρόσθεσε πως οι κυρώσεις μπορούν να αρθούν «πολύ σύντομα, σχεδόν αμέσως, αν έχουμε μια καλή συνάντηση».
Λίγο αργότερα ο Τραμπ είπε το εξής: «Θα μπορούσαμε εύκολα να κλείσουμε συμφωνία (για τα F-35). Εξαρτάται, ο Ερντογάν πρέπει να κάνει κάτι για εμάς»…
Η τουρκική πλευρά επιδιώκει την ενίσχυση της αεροπορικής ισχύος με F-35, αλλά και 40 νέα F-16, ενώ εξετάζει παράλληλα την απόκτηση Eurofighter Typhoon.
Στο παρελθόν, η Ουάσιγκτον είχε αποκλείσει την Τουρκία από το πρόγραμμα των F-35 λόγω της αγοράς ρωσικών πυραύλων S-400 το 2019.