«Καλημέρα σας, το έργο που ξεκινάει σήμερα θα διαρκέσει περίπου δύο εβδομάδες. Παρακαλούμε, μην παρκάρετε στη θέση σας γιατί θα σκάβουμε ακριβώς εκεί». Αυτό ήταν χθες το απόγευμα. Στις 7 παρά το πρωί, το μηχάνημα ήταν ήδη εκεί, το ξυπνητήρι της γειτονιάς. Για ακόμη μια φορά.
«Ντουπ, ντουπ, ντουπ-ντουπ-ντουπ», από τις 7:30. Και είναι ήδη μισή ώρα τουλάχιστον που ακούς τα μηχανήματα να παίρνουν θέση, που μυρίζεις το καυσαέριο, που (καλοκαιριάτικα) κλείνεις όπως όπως τα παράθυρα για να αφήσεις απέξω όσο θόρυβο και σκόνη μπορείς.
Σήμερα αρχίζουν να σκάβουν για το φυσικό αέριο. Πριν από έναν μήνα τέλειωσαν με τις οπτικές ίνες. Πριν από τρεις μήνες, την αποχέτευση. Τι θα είναι το επόμενο; Δίκτυο 6G; Υπόγειος σιδηρόδρομος; Κατακόμβες;
Η πόλη είναι τρύπια. Εχεις τα μεγάλα έργα, έχεις και τα πολλά μικρά. Δύσκολο να περάσεις από γειτονιά και να μη γίνονται κάποια… Συνήθως με πολύ «κοντινή» προειδοποίηση. Και σχεδόν πάντα, όταν τελειώνει το ένα, όταν το οδόστρωμα αποκαθίσταται (ναι, καλά…), λίγος καιρός μόνο θα περάσει για να ξεκινήσουν νέα έργα. Στον ίδιο δρόμο. Που θα σκαφτεί ξανά, που θα έχει ξανά θόρυβο, που θα ψάχνεις ξανά πού να το βάλεις το ρημάδι το αυτοκίνητο, που θα είσαι κάθε μέρα με το λάστιχο στα χέρια για να ξεπλένεις τη σκόνη, που, που…
Και όχι μόνο η πόλη, το «κακό» θα σε βρει μέχρι και στο χωριό. Ή στην αγαπημένη σου παραλία. Η Ελλάδα είναι ένα απέραντο εργοτάξιο, και αυτό θα μπορούσε να είναι (ξανά) ένα πολύ ωραίο (πολιτικό) σύνθημα, αν δεν ήταν και μια πραγματικότητα ταλαιπωρίας. Η οποία δεν λέει να κοπάσει.
Ναι, αλλά σε λίγο θα έχεις νέο δίκτυο φυσικού αερίου, οπτική ίνα έως την τουαλέτα του σπιτιού σου και σύγχρονες υποδομές αποχέτευσης, να μην πλημμυρίζει ο δρόμος σου στην κάθε νεροποντή. Ναι, αλλά κάθε λίγο έχω όλα αυτά που οι περισσότεροι ζούμε μήνες, αν όχι χρόνια τώρα. Δεν γίνεται, ρε παιδί μου, να τα κάνουν όλοι και όλα μαζί; Να υπάρχει ένας κεντρικός συντονισμός; Μια συνεννόηση;
Θυμάμαι, για παράδειγμα, ότι ο Δήμος Αθηναίων είχε ένα σύστημα έγκαιρης ενημέρωσης από τους φορείς για τα έργα που προγραμμάτιζαν, ώστε να αποφεύγεται αυτή ακριβώς η ταλαιπωρία. Τι έγινε αυτό; Τι κάνουν οι άλλοι δήμοι; Μήπως να παρέμβει η Περιφέρεια; Και τι συμβαίνει στην υπόλοιπη χώρα; Μπάχαλο.
Μόνο η σκόνη που σηκώνεται (και ξανακάθεται, στο μπαλκόνι, το σαλόνι και την κρεβατοκάμαρά σου), κρύβει τόσους κινδύνους. Τα έργα κατασκευής και ανασκαφής παράγουν σημαντικές ποσότητες μικροσωματιδίων PM10 και PM2.5. Τα PM2.5 είναι ιδιαίτερα επικίνδυνα γιατί είναι τόσο μικρά που φτάνουν βαθιά στους πνεύμονες και μπορούν να περάσουν και στο αίμα. Σύμφωνα με τον Παγκόσμιο Οργανισμό Υγείας, η παρατεταμένη έκθεση σε αυξημένα επίπεδα μικροσωματιδίων συνδέεται με αναπνευστικά προβλήματα, επιδείνωση του άσθματος και αυξημένο κίνδυνο καρδιαγγειακών παθήσεων.
Για να το πούμε πιο απλά: όταν τρως σκόνη κάθε μέρα για εβδομάδες, δεν είναι μόνο ενοχλητικό – μπορεί να είναι και επιβλαβές. Βάλε και την άλλη σκόνη, την αφρικανική, που μας έρχεται πια όλο και πιο συχνά, βάλε και τα καυσαέρια από τα σκαπτικά μηχανήματα, που συνήθως είναι παλιά, δίχως φίλτρα και περιβαλλοντικές προδιαγραφές, και έχεις ένα υπέροχο μείγμα ποιότητας ζωής.
«Η ταλαιπωρία από τα έργα είναι προσωρινή, το όφελος θα είναι μόνιμο», μας υπόσχονταν σε μια άλλη περίοδο «εκσυγχρονισμού» της χώρας, πριν από τους Ολυμπιακούς Αγώνες του 2004. Ακόμη και αν ξεχάσεις τα δισεκατομμύρια που πετάχτηκαν σε έργα «προσωρινής» χρησιμότητας, ήξερες ότι εκείνη η σκόνη θα είχε ένα τέλος: την τελετή έναρξης των Αγώνων. Σήμερα, αντιθέτως, δεν ξέρεις τι θα σε βρει αύριο το πρωί. Και πού θα βρεις το αυτοκίνητό σου.