Μικρό Σεϊτάνι, Σάμος και έλεγχοι ταξιδιωτών στον Προμαχώνα και στα λιμάνια | Marketing Greece / CreativeProtagon
Απόψεις

Τουρισμός: Μήπως εξαντλήσαμε τα «καλωσόρισες»;

Σε αυτή την «ισορροπία τρόμου» μεταξύ τουριστικού ανοίγματος και κρουσμάτων, όλα είναι υπό εξέταση και αίρεση. Το διακύβευμα για την Ελλάδα και τον τουρισμό είναι πολύ μεγαλύτερο από το αν εφέτος θα εξασφαλιστεί το 20% - 25% του τζίρου. Και προϋποθέτει καταρχάς αυτοβελτίωση
Χριστίνα Πουτέτση

Η εξίσωση ήταν από την αρχή δύσκολη. Το «άνοιγμα» στον τουρισμό, παρότι επιβεβλημένο, είχε τα ρίσκα του. Αλλά δεν υπήρχε εναλλακτική.

Οχι ότι δεν υπήρξε προβληματισμός και ανησυχία. Μετά από δύο μήνες αυστηρής καραντίνας και αποφάσεις που έδωσαν απόλυτη προτεραιότητα στην ανθρώπινη ζωή η επανεκκίνηση της οικονομίας έπρεπε να εγγυηθεί στον κόσμο ότι η προσπάθειά του το προηγούμενο διάστημα δεν πήγε χαμένη.

Αυτό είπε και ο πρωθυπουργός με φόντο την Καλντέρα στα μέσα Ιουνίου, όταν δημοσιογράφος τον ρώτησε: «Είστε σε θέση να διαβεβαιώσετε τους Ελληνες ότι μπορούν να αισθάνονται ασφαλείς;», στη συνέντευξη Τύπου για τους ξένους ανταποκριτές με αφορμή το άνοιγμα της τουριστικής περιόδου.

«Κανείς δεν μπορεί να προβλέψει το μέλλον, αλλά έχουμε κάνει ό,τι ήταν καλύτερο για να ανοίξουμε τη χώρα στον τουρισμό, από αυτή τη Δευτέρα. Αυτό που μπορώ να εγγυηθώ είναι ότι θα συνεχίσουμε να εργαζόμαστε πολύ σκληρά και να ακούμε πάντα τους ειδικούς», είπε ο Κυριάκος Μητσοτάκης.

Ετσι οι πτήσεις από το εξωτερικό ξεκίνησαν σε Αθήνα και Θεσσαλονίκη στις 15 Ιουνίου, τα περιφερειακά αεροδρόμια άνοιξαν από την 1η Ιουλίου και τα χερσαία σύνορα άρχισαν να δέχονται επισκέπτες κυρίως από τα Βαλκάνια. Διαμορφώθηκε μια πρώτη λίστα χωρών που δέχεται η χώρα, παράλληλα με δειγματοληπτικούς ελέγχους και την πρόσφατη εφαρμογή του barcode. Περίπου 100.000 πέρασαν από την αρχή του μήνα από τον Προμαχώνα. Από αυτούς 15.000 ήταν Σέρβοι.

Με το βλέμμα στραμμένο στην επιδημιολογική καμπύλη, οι ειδικοί σύστησαν τη Δευτέρα να κλείσουν τα σύνορα για ταξιδιώτες από τη Σερβία. Αυτό έως τις 15 Ιουλίου. Εξάλλου γύρω στις 15 με 20 Ιουλίου αναμένεται ότι θα είναι πιο ξεκάθαρη η εικόνα από το άνοιγμα των συνόρων.

Οι επιδημιολόγοι επισήμαναν υγειονομικό κίνδυνο στα χερσαία σύνορα. Μια και είναι πλέον σαφής νέα έξαρση της πανδημίας στα Βαλκάνια και συγκεκριμένα σε Σερβία, Αλβανία, Βόρεια Μακεδονία και Ρουμανία. Ολες τους χώρες από τις οποίες αναμένονταν τα πρώτα δείγματα τουριστικής ροής, χάρη στην ευκολία της πρόσβασης.

Τα στοιχεία από την 1η Ιουλίου καταγράφουν 103 εισαγόμενα κρούσματα στη χώρα, σε σύνολο 183. Με τα νησιά πλέον να έχουν παρουσία και επισκέπτες θετικούς στον κορονοϊό: Θάσος, Νάξος, Εύβοια, Κάρπαθος, Κέρκυρα.

«Το πρόβλημα είναι ο Προμαχώνας, είναι τα βόρεια σύνορα μας, όπου βράζει η επιδημία. Αποτελεί σημαντικό κίνδυνο για την Ελλάδα», τόνισε ο καθηγητής Νίκος Σύψας.

Ο υπουργός Εξωτερικών της Σερβίας Ιβιτσα Ντάτσιτς έσπευσε να διαμαρτυρηθεί, χαρακτηρίζοντας «δυσάρεστη και κακή την απόφαση που κυρίως βλάπτει τα συμφέροντα της ίδιας της Ελλάδας».

Αντιδράσεις διατυπώθηκαν και από τον ξενοδοχειακό κλάδο, καθώς σε δήλωσή του, με την ιδιότητα του προέδρου της Πανελλήνιας Ομοσπονδίας Ξενοδόχων (ΠΟΞ) – ο ίδιος είναι πρόεδρος της Ενωσης Ξενοδόχων Χαλκιδικής και τομεάρχης Τουρισμού της Νέας Δημοκρατίας – ο Γρηγόρης Τάσιος σημειώνει: «Με το άνοιξε – κλείσε, δεν γίνεται επιχειρείν. Αυτά βλέπουν και όσοι ξενοδόχοι δεν άνοιξαν και φοβούνται να πάρουν την απόφαση να επαναλειτουργήσουν τις επιχειρήσεις τους».

Οι σέρβοι τουρίστες έχουν ισχυρή ποσοτική παρουσία στη Βόρεια και Δυτική Ελλάδα. Με βάση τα στοιχεία του 2019 που επεξεργάστηκε το ΙΝΣΕΤΕ, η Σερβία είναι η δεύτερη μεγαλύτερη αγορά εισερχόμενου οδικού τουρισμού με 297 εκατ. ευρώ, με μέση κατά κεφαλή δαπάνη 318 ευρώ και σταθερά τη μεγαλύτερη Μέση Διάρκεια Παραμονής (7,9-8,9 διανυκτερεύσεις), που όμως συνδυάζεται με χαμηλή Μέση Δαπάνη ανά Διανυκτέρευση.

«Με αυτά που γίνονται στα σύνορα, η ψυχολογία των ξένων επισκεπτών μας επηρεάζεται, αφού ναι μεν επιλέγουν την Ελλάδα δίνοντάς μας ψήφο εμπιστοσύνης, λαχανιάζουν δε μέχρι να φτάσουν στον προορισμό τους», πρόσθεσε ο κ. Τάσιος.

Προφανώς η εξέλιξη αυτή ούτε ευχάριστη είναι, ούτε η επιθυμητή.

Oμως τι διαφορετικό θα μπορούσε να γίνει;

Σε αυτή την «ισορροπία τρόμου» μεταξύ τουριστικού ανοίγματος και κρουσμάτων, όλα είναι υπό εξέταση και αίρεση.

Από τη στιγμή που όλη η ρητορική της χώρας, όπως και η φήμη της τους τελευταίους μήνες, έχει να κάνει με την αποτελεσματική διαχείριση της πρώτης φάσης της πανδημίας. Κάτι που έκανε αίσθηση στο εξωτερικό, καθιστώντας για προφανείς λόγους την Ελλάδα επιθυμητό προορισμό διακοπών, αλλά και στο εσωτερικό, δίνοντας στους πολίτες ένα αίσθημα ασφάλειας και εμπιστοσύνης στο κράτος.

Καθώς δεν προέχει μόνο να νιώσουν οι δυνητικοί ταξιδιώτες ασφαλείς, αλλά και όσοι εργάζονται και κατοικούν στη χώρα. Και εκτός από τους επιδημιολόγους, ο κόσμος ανησυχεί επίσης. Και οι εστίες προέκυψαν.

Εξάλλου, τίποτα δεν έχει τελειώσει. Αυτό φαίνεται εξόφθαλμα από την πορεία των κρουσμάτων σε γειτονικές και μη χώρες. Και το διακύβευμα για την Ελλάδα είναι πολύ μεγαλύτερο από το αν θα εξασφαλιστεί το 20% – 25% του τζίρου στον τουρισμό. Γιατί, γι’ αυτό μιλάμε.

Γιατί το φετινό καλοκαίρι είναι διαφορετικό σε κάθε περίπτωση. Ενα ελληνικό καλοκαίρι ανάμεσα σε υγειονομικά πρωτόκολλα, συστάσεις για προστατευτική μάσκα, κοινωνικές αποστάσεις και απερίσκεπτα πανηγύρια και ανέμελα beach party.

Την ώρα που η επικοινωνία της χώρας μιλά για το «Destination Greece Health First»/«Προορισμός Ελλάδα Πρώτα η Υγεία» (https://www.youtube.com/watch?v=1Tzt6FZcUk0&amp=), μια ενημερωτική καμπάνια του υπουργείου Τουρισμού για την ασφάλεια της χώρας, εκτός από το «Endless Greek Summer», που υλοποιήθηκε σε συνεργασία με τη Marketing Greece και απευθύνεται περισσότερο στο συναίσθημα.

Ομως υπάρχει και ένα «αύριο» πέρα από το όριο της φετινής σεζόν.

Και αυτό το «αύριο» έχει ως έναν βαθμό να κάνει με την εξέλιξη της πανδημίας παγκοσμίως και τοπικά, αλλά και με όλο αυτό που συζητιέται «στο πλάι» της επικαιρότητας.

«Το άνοιγμα θα πρέπει να γίνει προσεκτικά, η χώρα να διατηρήσει τη σοβαρή εικόνα που έχει και να δείξουμε και εμείς πως είμαστε επαγγελματίες. Η κρίση αυτή μπορεί να αποτελέσει ευκαιρία για επαναπροσδιορισμό του τουριστικού προϊόντος και για καλύτερες υποδομές», ήταν τα λόγια του προέδρου και ιδρυτή της HotelBrain Πάνου Παλαιολόγου σε πάνελ στο πλαίσιο του «The Greek Tourism Debate» στις 30 Ιουνίου.

Πώς διαμορφώνεται αυτό που λέμε «τουρισμός», με βάση όλα αυτά τα δεδομένα; Είναι ξεκάθαρο ότι μπαίνουν και άλλες συνιστώσες στην εξίσωση. Νέα ζητούμενα, νέες επιθυμίες, νέες προτεραιότητες.

Ποιο θα είναι το τουριστικό μοντέλο που θα αναπτύξει η Ελλάδα;

Γίνονται συνεχόμενες συζητήσεις για «το μοντέλο λειτουργίας των επιχειρήσεων, αυτό που ακολουθείται στη χώρα και κυρίως γύρω από το κομμάτι all inclusive και την πολύ μεγάλη εξάρτηση από τους tour operators, που υπήρχε και πριν τον κορονοϊό», όπως με τη χρεοκοπία της Thomas Cook, επισήμανε τον Μάιο ο αναπληρωτής διευθύνων σύμβουλος της Eurobank Κωνσταντίνος Βασιλείου.

Πώς προσαρμόζεται το «επιχειρείν» που επικαλείται ο πρόεδρος της ΠΟΞ;

Γιατί πέρα από τις ανάγκες και την αναθεώρηση των φορολογικών επιβαρύνσεων των επιχειρήσεων από τη μεριά του κράτους, έρχεται η ώρα να συζητηθεί και το πώς ανταποκρίνονται οι επιχειρήσεις στα δεδομένα που φέρνει η νέα πραγματικότητα. Οπως και η εξέλιξη στην τεχνολογία, η αλλαγή στις γενιές ταξιδιωτών, η κλιματική αλλαγή.

Η απάντηση σε αυτό, προϋποθέτει καταρχάς αυτοβελτίωση.

Είναι καιρός λοιπόν να προσδιοριστούν ξεκάθαρα από τους τουριστικούς φορείς τα ζητούμενα που αφορούν τις επιχειρήσεις. Και να επισημανθούν οι αδυναμίες. Πέρα από το ευρύτερο περιβάλλον τους. Αυτά τα εχέγγυα που θα πρέπει να διασφαλίσουν, είτε με σωστή διαχείριση, είτε με επαγγελματική καθοδήγηση, είτε με εξωραϊσμό του προϊόντος. Για τον συγχρονισμό τους με την εποχή.

Ολο αυτό το διάστημα άλλωστε, στις «συνθήκες πολέμου», όπως τις έχει χαρακτηρίσει ο πρόεδρος του Συνδέσμου Ελληνικών Τουριστικών Επιχειρήσεων (ΣΕΤΕ) Γιάννης Ρέτσος, οι απώλειες είναι αναπόφευκτες. Ειδικά για τις εκτεθειμένες επιχειρήσεις.

Γιατί ο τουρισμός στη χώρα θα επανέλθει στα πρότερα επίπεδα, από το 2023, όπως εκτιμά ο ίδιος. Ισως όμως έχουν αλλάξει οι επενδυτές. Μια και στην πρόσφατη 28η Γενική Συνέλευση του Συνδέσμου ο κ. Ρέτσος τόνισε τη δυναμική του τομέα «απαλλαγμένου από παθογένειες του παρελθόντος και χρεωκοπημένες κρατικοδίαιτες νοοτροπίες».

Σε αυτό το πλαίσιο και η συζήτηση και οι συστάσεις για το νέο τουριστικό μοντέλο, το νέο όραμα για τον τουρισμό πρέπει να έχει αποδέκτες και εκφραστές τους ίδιους τους εκπροσώπους του. Στην πράξη.

Σε αναμονή των προτάσεων της Επιτροπής Πισσαρίδη, για την κατανομή του χρηματοδοτικού πακέτου από το Ταμείο Ανάκαμψης και με επίκαιρη τη συζήτηση για τη μεγάλη εξάρτηση από τον τουρισμό – με αφορμή ξεκάθαρα τις αρνητικές συνέπειες στο ΑΕΠ – και την ανάγκη αλλαγών στο παραγωγικό μοντέλο της χώρας, ο τουρισμός θα πρέπει να επιβεβαιώσει την υπόστασή του, επιδεικνύοντας αυτογνωσία για τα λάθη του παρελθόντος και συνέπεια και ωριμότητα για το μέλλον.

Και στη μετά-covid εποχή.