Στην Ελλάδα έχουμε ένα μοναδικό ταλέντο. Να χάνουμε το νερό πριν καν το δούμε. Σαν τον παππού που ψάχνει τα γυαλιά του ενώ τα φοράει, έτσι κι εμείς ψάχνουμε λύσεις για τη λειψυδρία, ενώ το 50% του πόσιμου νερού χύνεται στον δρόμο πριν φτάσει στη βρύση.
Στην Αργολίδα, λέει, φτάνoυν σε σημείο να χάνουν 80%. Δηλαδή γεμίζεις ένα ποτήρι και ρίχνεις άλλα τέσσερα στα πλακάκια. Οχι από αφηρημάδα, από σχεδιασμό. Στο Αίγιο, πάλι, μετράνε 48% απώλειες. Και πανηγυρίζουν επειδή έβαλαν έξυπνους αισθητήρες και θα σώσουν 600.000 κυβικά. Σαν να λες «είμαι άριστος διαρρήκτης, αλλά φέτος έκοψα λίγο το πλιάτσικο».
Και όποιος νομίζει ότι το πρόβλημα είναι μόνο στα δίκτυα, έρχεται η γεωργία να τον ταπεινώσει. Το 80% του νερού το πίνει η αγροτιά. Οχι για να ποτίσει ακριβώς, αλλά για να το εξατμίσει. Αρδευση με αυλάκια του 19ου αιώνα, βάνες που τρέχουν ανεξέλεγκτες στα χωράφια, τεχνητές βροχές από το βάθος του κάμπου που σου πιτσιλάνε το αμάξι καθώς πηγαίνεις προς Θεσσαλονίκη.
Στα νησιά η κατάσταση φλερτάρει με τον σουρεαλισμό. Η Σίφνος διψάει κάθε Ιούλιο, η Νάξος μεταφέρει νερό με υδροφόρες από την Πελοπόννησο και η Λέρος εξαρτάται από ένα εργοστάσιο αφαλάτωσης που δουλεύει όταν έχει κέφια. Οι πισίνες τους, βέβαια, γεμάτες.
Αλλά δεν φταίνε μόνο οι υποδομές. Φταίει και η εθνική μας στάση. Θεωρούμε το νερό αυτονόητο. Οπως και τον ήλιο, τον καφέ και το «έλα μωρέ». Ανοίγουμε τη βρύση, βλέπουμε νερό, ησυχάζουμε. Αμα σταματήσει να τρέχει, θυμώνουμε. Με ποιον; Με τον Θεό, τον δήμαρχο ή τον γείτονα.
Η κυβέρνηση λέει ότι τέτοια δράση θα αλλάξει το παιχνίδι. Να δούμε. Αν δεν αρχίσουμε να αγαπάμε τη σταγόνα, δεν αλλάζει τίποτα.
Επί του παρόντος έχουμε τους «καμπινέδες – Νιαγάρα» σε ξενοδοχεία πέντε αστέρων, με καζανάκια που αδειάζουν ωσάν υδροηλεκτρικά φράγματα. Εχουμε λιμνούλες νερού στη μέση της ασφάλτου των πόλεων, που τα περιστέρια μαθαίνουν από γενιά σε γενιά ότι εκεί υπάρχει μια πηγή για να βρουν νερό. Μιλάμε για διαρροές δεκαετιών που κανένας δεν σκάβει για να τις επιδιορθώσει. Και, φυσικά, έχουμε και την ελληνική εξυπνάδα που αυτοσχεδιάζει: «Βάλε το λάστιχο να τρέχει μόνο του μέχρι να έρθει ο Μήτσος με το τρακτέρ».
Οι αριθμοί δεν είναι πια βαρετοί, είναι καμπάνες. Σύμφωνα με την ΕΛΣΤΑΤ, κάθε χρόνο η Ελλάδα καταναλώνει – διάβαζε σκορπάει – περίπου 8 δισ. κυβικά μέτρα νερό, με πάνω από τα μισά να εξαφανίζονται είτε στον δρόμο είτε στην αδιαφορία. Είμαστε στην κορυφή της Ευρώπης σε υδατικές απώλειες, με μόνο κάτι μεσογειακά ξαδέλφια (Ιταλία, Ισπανία) να μας κοντράρουν, αλλά εκείνοι τουλάχιστον αρδεύουν αμπελώνες και ελιές, όχι γήπεδα γκολφ στην Κω.
Το τραγικό είναι ότι, παρ’ όλο που οι υδρολογικοί χάρτες προειδοποιούν για ερημοποίηση του 30% της χώρας, εξακολουθούμε να σχεδιάζουμε σαν να ζούμε στις όχθες του Δούναβη. Φράγματα που δεν έγιναν ποτέ, λιμνοδεξαμενές που έγιναν για τις κάμερες και μετά ράγισαν, διαγωνισμοί για «έξυπνα δίκτυα» που κολλάνε στη ΔΕΗ επειδή δεν έστειλε το ρεύμα στον μετρητή.
Η κλιματική κρίση καλπάζει και εμείς της κάνουμε χαρούμενα νοήματα με το λάστιχο ποτίσματος ανοιχτό.
Ομως υπάρχει και η άλλη Ελλάδα. Αυτή που πειραματίζεται σιωπηλά με στάγδην άρδευση, με χρήση ανακυκλωμένου νερού στα θερμοκήπια, με εφαρμογές που μετρούν την υγρασία στο έδαφος και ειδοποιούν πότε πραγματικά χρειάζεται πότισμα. Μόνο που αυτή η Ελλάδα είναι ακόμα περιθωριακή, κρυμμένη πίσω από την τυποποιημένη ανοργανωσιά. Δεν είναι στο κέντρο, δεν είναι στα δελτία των 8, δεν είναι στους επιδοτούμενους πίνακες.
Και κάπως έτσι, το νερό γίνεται πολιτισμικό τεστ. Δεν είναι απλώς θέμα αγωγών, είναι θέμα νοοτροπίας. Πώς φερόμαστε σε κάτι που νομίζουμε ότι είναι «πάντα εκεί». Πώς το εκπαιδευτικό μας σύστημα δεν μαθαίνει στα παιδιά να εκτιμούν μια σταγόνα, πώς η πολιτική μας τάξη θεωρεί πιο επείγον να αλλάξει τις ταυτότητες, παρά να φτιάξει έναν υδατόπυργο.
Και να πεις ότι μας λείπει η παράδοση; Οι αρχαίοι Αθηναίοι είχαν τα υδραγωγεία τους, οι Ρωμαίοι έφτιαχναν κρήνες και σήραγγες, οι Βυζαντινοί δεξαμενές που σώζονται έως σήμερα. Εμείς; Εμείς έχουμε το Facebook να φωνάζουμε «πού είναι το νερό, ρεεε» κάθε φορά που σκάει σωλήνας.
Κάποια στιγμή πρέπει να αποφασίσουμε. Θέλουμε να συνεχίσουμε να ποτίζουμε το μέλλον μας με τρύπιους κουβάδες ή θα σοβαρευτούμε; Γιατί το καλοκαίρι της κλιματικής κρίσης δεν συγχωρεί.