«Κλείστε το κινητό!»
Οποιος δεν έχει πει την παραπάνω φράση στο παιδί του, όποιος δεν έχει παλέψει μαζί του για να το αφήσει επιτέλους από τα χέρια του, μάλλον ζει σε άλλον κόσμο. Ας το παραδεχτούμε, η οθόνη είναι σήμερα ο κύριος αντίπαλος του γονιού σε μια μάχη που ξεκινάει από τη νηπιακή ηλικία και καθώς το παιδί μεγαλώνει, εξελίσσεται σε πόλεμο.
Ο χρόνος έκθεσης στην οθόνη είναι η μια όψη του νομίσματος. Η άλλη είναι το περιεχόμενο της. Κι εκεί, η μάχη είναι άνιση. Τι μπορεί να περάσει μπροστά από τα μάτια του εννιάχρονου καθώς σκρολάρει ασταμάτητα στο Tik Tok κι εσύ μαγειρεύεις στην κουζίνα; Eνας Θεός ξέρει, αλλά κανένας Θεός δεν μπορεί να το ελέγξει.
Θα μπορέσει, άραγε, το Kids Wallet, η εφαρμογή που εδώ και μερικές εβδομάδες τέθηκε σε λειτουργία ως ένα εργαλείο ψηφιακής ταυτότητας, γονικού ελέγχου και επιβεβαίωσης ηλικίας; «Ας πάρουμε τον έλεγχο στα χέρια μας», η φράση που διαβάζεις μπαίνοντας στην εφαρμογή. «Θα τον πάρω;» αναρωτιέσαι καθώς την κατεβάζεις.
Τα βήματα, πάντως, είναι απλά: εγκαθιστάς την εφαρμογή στο κινητό του παιδιού και συνδέεσαι μέσω των προσωπικών κωδικών σου στο Taxisnet. Επιλέγεις το προστατευόμενο μέλος και ταυτοποιείς τη συσκευή που χρησιμοποιεί. Δημιουργείς έναν λογαριασμό δικό σου κι έναν δικό του, ορίζεις τις εφαρμογές και τις ιστοσελίδες στις οποίες μπορεί να έχει πρόσβαση, επιβεβαιώνεις την ηλικία του και δημιουργείς την ψηφιακή του ταυτότητα βάζοντας τα απαραίτητα στοιχεία.
Ασφαλώς, πρέπει να είσαι έτοιμος να δεχτείς την αντίσταση του παιδιού σου. «Τι είναι αυτή η εφαρμογή στο κινητό μου;». Και θα το πει και θα το ψάξει. Οσο μεγαλύτερο είναι, τόσο πιο αρνητικό μπορεί να γίνει σε μια επέμβαση που βάζει κανόνες στο αχανές διαδικτυακό σύμπαν στο οποίο καταδύεται. Ενα σύμπαν που σίγουρα δεν θέλει να του το ρυθμίζει ο γονιός του, ούτε να έχει οποιαδήποτε πρόσβαση εκεί.
«Δεν θα σε κατασκοπεύω», είπε η φίλη που εγκατάστησε την εφαρμογή για την 15χρονη κόρη της. «Δεν με εμπιστεύεσαι!» της απάντησε και της έκλεισε στα μούτρα την πόρτα του δωματίου της. Στη συνέχεια, η φίλη μου είπε ότι η κόρη της έσβησε την εφαρμογή και επί ένα ολόκληρο Σαββατοκύριακο προσπαθούσαν να την πείσουν ότι είναι για το καλό της.
Το Kids Wallet είναι μια στοχευμένη δράση, στην οποία πρέπει να δώσουμε θετικό πρόσημο. Ενα πρακτικό κομμάτι της Εθνικής Στρατηγικής για την Πρόληψη της Βίας και την Αντιμετώπιση της Παραβατικότητας Ανηλίκων που πολύ καλά έχουν ξεκινήσει η κυβέρνηση και ο Δημήτρης Παπαστεργίου ως αρμόδιος υπουργός, φιλοδοξώντας να ενισχύσει τον ψηφιακό αλφαβητισμό των νέων, την προώθηση της ασφαλούς χρήσης του διαδικτύου και την ανάπτυξη εργαλείων γονικού ελέγχου.
Ο σύγχρονος κόσμος χρειάζεται τέτοια εργαλεία, αλλά χρειάζεται και μια καθοδήγηση στη χρήση τους ώστε να είναι πραγματικά χρήσιμα στα χέρια του. Η καθοδήγηση δεν αφορά μόνο οδηγίες χρήσης και εγκατάστασης στις συσκευές, αλλά και οδηγίες εγκατάστασης στις συνειδήσεις. Αυτό είναι το πιο δύσκολο, κι εκεί πάντα δημιουργείται το μεγαλύτερο πρόβλημα.
Δεν νομίζω ότι υπάρχει γονιός που να μην θέλει να προστατέψει το παιδί του από την ασυναρτησία δεδομένων των αλγορίθμων που το εκθέτουν σε κινδύνους που ούτε καν υποψιάζεσαι. Από την άλλη, δεν υπάρχει παιδί που θα δεχτεί εύκολα οποιουδήποτε είδους έλεγχο σε μια οθόνη, την οποία έχει μάθει να χειρίζεται πριν καν μάθει να διαβάζει και την οποία θεωρεί δικό του τερέν.
Από τη μία, ο γονιός χρειάζεται να εκπαιδευτεί στο πώς θα ελέγξει το παιδί του με τακτ και διακριτικότητα, χωρίς να μετατρέπεται σε μπάστακα, χρησιμοποιώντας τα εργαλεία που του δίνονται. Από την άλλη, το παιδί πρέπει να καταλάβει ότι ο κόσμος που του ανοίγεται μέσα από την οθόνη χρειάζεται φίλτρα για να συγκρατούν την τοξικότητα.
Θα σώσει το Kids Wallet τα παιδιά μας; Από μόνο του όχι, αλλά σίγουρα θα λειτουργήσει προληπτικά και προστατευτικά απέναντί τους. Θα πρέπει, όμως, να ιδωθεί και ως ένα καλό σημείο εκκίνησης για να μάθουμε και οι δύο πλευρές, γονείς και παιδιά, σε μια άλλη ισορροπία δυνάμεων. Για να θέσουμε από κοινού τα όρια στη σχέση μας με τον κόσμο των αλγορίθμων, επειδή και οι δύο, μικροί και μεγάλοι, έχουμε καταλάβει ότι αυτά τα όρια πρέπει να τεθούν.