Την περασμένη εβδομάδα, μια έρευνα της OpenAI, της εταιρείας που ανέπτυξε το ChatGPT, κατέληξε ότι περίπου το ένα πέμπτο από το εργατικό δυναμικό στις ΗΠΑ θα δει το 50% της δουλειάς του να «εκτίθεται» στο λογισμικό, το οποίο μπορεί να την κάνει πιο γρήγορα και εξίσου αποτελεσματικά.
Μαθηματικοί, μεταφραστές, λογιστές, παρανομικά επαγγέλματα, ειδικοί δημοσίων σχέσεων και γραφιάδες κάθε είδους. Αυτοί είναι, σύμφωνα με την OpenAI οι άνθρωποι που θα δουν τη δουλειά τους να κινδυνεύει. Στον αντίποδα, πολλές χαμηλά πληρωμένες δουλειές, μηχανικοί, μάγειρες, οδηγοί αγροτικών μηχανημάτων, πατωματζήδες, συσκευαστές τροφίμων και λιθοξόοι, δεν κινδυνεύουν καθόλου.
Όταν η Εθνική Στατιστική Υπηρεσία της Βρετανίας είχε κάνει την ίδια έρευνα το 2019, είχε καταλήξει σε εντελώς διαφορετικά αποτελέσματα: Τότε (τέσσερα χρόνια νωρίτερα δηλαδή) ήταν οι σερβιτόροι, οι καθαριστές και οι αγρότες που κινδύνευαν από τον αυτοματισμό. Οι γιατροί και οι δάσκαλοι ήταν ασφαλείς.
Ο φόβος ότι η τεχνολογία θα μας αντικαταστήσει δεν είναι καινούργιος φυσικά. Είναι, για την ακρίβεια τόσο παλιός όσο και η ίδια η τεχνολογία. Ο αυτοματισμός σε συνδυασμό με την ικανότητα της τεχνολογίας να βελτιώνεται ταχύτατα, τρόμαζε πάντα τους ανθρώπους που κάθε φορά έβλεπαν τις μηχανές και τους υπολογιστές να κάνουν το ίδιο με εκείνους, αλλά καλύτερα. Και κυρίως φθηνότερα.
Είναι κι αυτός ένας από τους λόγους που οι άνθρωποι τείνουν συχνά να αγνοούν την τεχνολογία. Υπάρχουν άνθρωποι που ακόμη τυπώνουν τα ηλεκτρονικά μηνύματα ή τις φωτογραφίες, ή απλώς έχουν τους υπολογιστές τους στη γωνία του γραφείου τους, σαν ογκώδη και πανάκριβα διακοσμητικά.
Στη δική μου γενιά υπάρχουν δημοσιογράφοι που έγραφαν πάντα με το χέρι. Η, διαμαρτύρονται όταν πρέπει να μπουν αναγκαστικά στη διαδικασία του υπολογιστή. Και αποκαλούν το ίντερνετ, ιντερνέτ… Ναι, προφανώς όλων αυτών οι δουλειές κινδυνεύουν, εκτός αν είσαι ο Χέμινγουεϊ, περίπτωση κατά την οποία μπορείς να γράφεις και με το πόδι, κανείς δεν ασχολείται με το πώς γράφεις, αλλά τι γράφεις. Κι εκεί είναι ίσως το μεγάλο catch.
Οι άνθρωποι φοβήθηκαν τις γραφομηχανές, φοβήθηκαν τους ηλεκτρονικούς υπολογιστές, φοβήθηκαν τα κομπιουτεράκια, τα ρομπότ που κάνουν «επαναλαμβανόμενες δουλειές», γενικά φοβόμαστε όλα αυτά τα οποία κατασκευάζουμε για να κάνουμε τη ζωή μας ευκολότερη. Και την κάναμε ευκολότερη και οι δουλειές δεν χάθηκαν, όχι εξ αιτίας της αυτοματοποίησης τουλάχιστον.
Η Τεχνητή Νοημοσύνη φαίνεται αυτήν τη φορά να αλλάζει το παιχνίδι. Η μεσαία τάξη τρέμει. Φυσικά και θα χαθούν κάποιες δουλειές. Μια εταιρεία μάρκετινγκ στο Λονδίνο σταμάτησε τη συνεργασία της με όλους τους copywriters, που έπαιρναν 250 λίρες την ημέρα για να γράφουν αναρτήσεις στα social media και δελτία Τύπου και βάζει να τα γράφει το λογισμικό.
Βέβαια, όσοι συνεργάζονται με εταιρείες που τους στέλνουν συχνά δελτία Τύπου, μπορούν να φανταστούν ότι δύσκολα ένα λογισμικό θα μπορούσε να τα κάνει πιο βαρετά απ’ όσο ήδη είναι…
Το πρόβλημα με τη συγκεκριμένη εταιρεία και όλες εκείνες που θα επιλέξουν την ίδια οδό είναι ότι οι πελάτες της δεν είναι κουτοί, ούτε ζουν στις σπηλιές και πολύ σύντομα πιθανώς θα αρχίσουν να χρησιμοποιούν οι ίδιοι το ChatGPT αν δεν το κάνουν ήδη. Ολοι οι πιο πάνω, σύντομα θα αρχίσουν να προσλαμβάνουν ανθρώπους που θα κάνουν ένα εντελώς νέο επάγγελμα: Θα διαχειρίζονται το λογισμικό ώστε να παράγει το βέλτιστο αποτέλεσμα. Κάθε νέα εφεύρεση ή τεχνολογικό άλμα ακυρώνει κάποιες δουλειές, αλλά δημιουργεί άλλες.
Οι ηλεκτρονικοί υπολογιστές είναι ένα πολύ καλό παράδειγμα. Μπορεί να εξολόθρευσαν τις γραφομηχανές, όμως δημιούργησαν όχι ένα αλλά μια σειρά από επαγγέλματα που περιστρέφονται γύρω από αυτούς.
Αυτοί που ίσως θα έπρεπε να ανησυχούν λίγο παραπάνω λόγω της Τεχνητής Νοημοσύνης, είναι οι μόνοι που ως σήμερα δεν αγχώθηκαν ποτέ να μην αντικατασταθούν οι δουλειές τους: Οι μεσαίοι και υψηλοί διοικητικοί υπάλληλοι και μάνατζερ. Σε μια εταιρεία βιντεοπαιχνιδιών στην Κίνα, την NetDragon Websoft, CEO είναι κάποιος Τανγκ Γιού. Ο/η/το Τανγκ Γιου δεν είναι άνθρωπος αλλά Τεχνητή Νοημοσύνη και τα πάει περίφημα, ανεβάζοντας σε έξι μήνες την τιμή της μετοχής της εταιρείας κατά 10%.
Μπορεί η τεχνητή Νοημοσύνη να διοικεί ανθρώπους; Ηδη το κάνει με κάποιον τρόπο. Οι περισσότερες εταιρείες έχουν αναθέσει σε λογισμικά τις αξιολογήσεις του προσωπικού, τις προσλήψεις και τις απολύσεις. Τα αποτελέσματα δεν είναι πολύ καλά, καθώς τα λογισμικά είναι μεν γρήγορα και αλάνθαστα στους υπολογισμούς, αλλά είναι απάνθρωπα. Επιπλέον είναι προκατειλημμένα, καθώς στην πραγματικότητα δεν βελτιώνουν τα ανθρώπινα συστήματα, απλώς τα αντιγράφουν.
Η Τεχνητή Νοημοσύνη μπορεί να αντικαταστήσει μέρος των εργασιών που κάνουν οι άνθρωποι. Οχι το σύνολο. Μπορεί να είναι πολύτιμος βοηθός. Μπορεί, στο δικό μου επάγγελμα, να μεταφράζει ξένα κείμενα, ή να συλλέγει πληροφορίες, αλλά δεν μπορεί να μεταφέρει στο κείμενο το ατομικό ανθρώπινο συναίσθημα ή την εγκεφαλική σύναψη που έκανε «κλικ» και δημιούργησε μια συνεκδοχή σκέψεων. Δεν μπορεί να ανασύρει μια μνήμη ή ένα προσωπικό αστείο και να το προσθέσει και δεν μπορεί να κάνει λάθη ή να έχει απορίες. Οι δημοσιογράφοι κυρίως ρωτάμε, μην το ξεχνάμε αυτό. Ρωτάμε, αναρωτιόμαστε και αναζητούμε τις απαντήσεις, δεν ξεκινάμε με προϋπόθεση ότι τις γνωρίζουμε.
Επίσης, ό,τι κι αν γράψει το ChatGPT, θα θυμίζει πάντα κάτι άλλο.
Αυτό που θα κάνει, είναι να μας απαλλάξει από το χρόνο που μας παίρνει για να μεταφράσουμε, να αναζητήσουμε υπάρχουσες πληροφορίες και να κάνουμε copy-paste τα κείμενα πάνω στα οποία θα βασιστούμε, αφήνοντάς μας περισσότερο χρόνο για δημιουργική έρευνα και γραφή. Όχι σε όλους φυσικά, αυτονόητο αυτό. Θα γίνει πιο απαιτητικό το επάγγελμα, θα αλλάξει μορφή.
Το ίδιο θα συμβεί σε πολλά επαγγέλματα.
Οι γιατροί, για παράδειγμα, δεν χρειάζεται πλέον να κάνουν πολλά από αυτά που έκαναν. Μέχρι τώρα βασικό τους προσόν ήταν η επιστημονική γνώση και ακρίβεια. Τώρα θα αναγκαστούν να γίνουν κάτι για το οποίο δεν φημίζονται: Ενσυναισθητικοί. Διότι δεν θα είναι εκείνοι που θα βρίσκουν τον όγκο, αλλά θα παραμείνουν εκείνοι που βασική τους δουλειά είναι να ανακοινώσουν στον ασθενή ότι ο όγκος υπάρχει και να τον στηρίξουν και ψυχολογικά στην αντιμετώπιση του προβλήματος.
Τα επαγγέλματα που δείχνουν να κινδυνεύουν λιγότερο από την τεχνητή Νοημοσύνη είναι εκείνα που βασικό τους αντικείμενο είναι η ανθρώπινη επαφή. Ή και η ανθρώπινη σκέψη. Οσο υπάρχουμε πάνω στη γη, θα υπάρχουν κι αυτά τα επαγγέλματα. Τίποτε δεν μπορεί να αντικαταστήσει το ανθρώπινο άγγιγμα και το ανθρώπινο συναίσθημα.
Όταν μάθει η ΑΙ να το μιμείται, θα βρούμε κάτι άλλο εμείς να κάνουμε, μην ανησυχείτε.