Είμαστε από τους τυχερούς που έχουν εξοχή να πάνε. Ενα μέρος σε μια παραθαλάσσια γωνιά της Ροδόπης, δίπλα σε ένα ψαροχώρι. Εκεί, ένα μικρό χωριό με μπανγκαλόου από τη δεκαετία του ’70, με την αισθητική της να κυριαρχεί ακόμα πάνω τους, στέκονται σε σειρές δίπλα στη θάλασσα, πάνω σε ένα χαλί από γρασίδι και άμμο. Ενα σκηνικό ρετρό και έθνικ, κάτι μεταξύ Κουστουρίτσα και Παζολίνι, με φόντο τη Θάσο και τη Σαμοθράκη στον ορίζοντα.
Η γιαγιά περιμένει κάθε χρόνο, μαζί με άλλες γιαγιάδες Βορειοελλαδίτισσες που παραθερίζουν εκεί, τους Αθηναίους. Τα εγγόνια αποβιβάζονται στο παρθένο έδαφος με το τζετ λαγκ των όντων της πόλης, που ο οργανισμός τους έχει ζαλιστεί από το καθαρό οξυγόνο και παλεύει να προσαρμοστεί στη φύση και σε ό,τι αυτή προσφέρει. Πατάνε στο χώμα διστακτικά και κοιτάνε γύρω τους σαν χαμένα, αμήχανα μπροστά στα πάντα, όπως τα παπαγαλάκια που τα βγάζουν από το κλουβί στο οποίο γεννήθηκαν και μεγαλώνουν και δεν ξέρουν τι να κάνουν.
Και μετά συμβαίνει κάτι απίστευτο. Αυτά τα μικρά αστικά τερατουργήματα που περπατάνε με το κινητό μπροστά τους, βυθισμένα μέσα στα πίξελ, μεταλλάσσονται σε παιδιά που σχεδόν δεν αναγνωρίζεις. Δεν λέω ότι ξεχνάνε τις οθόνες, αυτές πλέον έχουν ενσωματωθεί πάνω τους, αλλά αρχίζουν να βλέπουν και λίγο πέρα από αυτές. Εντυπωσιάζονται από τα κοχύλια της παραλίας, ψάχνουν να βρουν καβούρια στα βραχάκια, τρέχουν ξυπόλυτα στα χώματα και στα γρασίδια και εξερευνούν τον κόσμο γύρω τους ασταμάτητα.
Μπορούν να τον εξερευνήσουν γιατί εκεί, στην εξοχή, τους επιτρέπεις να το κάνουν. Στην πόλη φοβάσαι να τα αφήσεις να πάνε μόνα τους στο από πάνω τετράγωνο. Με το που ανοίγει η εξώπορτα του σπιτιού αισθάνεσαι ότι παραμονεύουν χίλιοι κίνδυνοι σε κάθε τους βήμα. Η εξερεύνηση του κόσμου στην πόλη γίνεται με λουρί και με το μάτι σου γαρίδα, να μη φεύγει από πάνω τους ούτε δευτερόλεπτο.
Στην εξοχή το λουρί τεντώνεται και τελικά σπάει. Τα παιδιά αλωνίζουν σαν τα γατιά, φεύγουν από το οπτικό πεδίο σου, χάνονται και επανέρχονται, κρύβονται και φανερώνονται. Συναναστρέφονται, επικοινωνούν, κάνουν φίλους και παίζουν ατελείωτα, εξαντλητικά. Τα φωνάζεις το βράδυ να μαζευτούν και δεν μαζεύονται. Γιατί θέλουν λίγο ακόμα από αυτό το έξω, το χωρίς περιορισμούς, χωρίς το μη και το όχι να τα τραβάει κάθε τρεις και λίγο πίσω. Γιατί εκεί έξω βρίσκουν ένα σωρό πράγματα που στερούνται. Και αρχίζει να τους συμβαίνει ό, τι είναι ευχής έργον να συμβαίνει σε ένα παιδί: στο τέλος κάθε μέρας να είναι πλήρες εικόνων, ερεθισμάτων και εμπειριών.
Παιδιά γεμάτα δημιουργική κούραση, παιδιά που έχουν εκτονώσει την ενέργειά τους μέχρι την τελευταία στάθμη της, παιδιά που πέφτουν στο κρεβάτι και κοιμούνται αμέσως, γλυκά εξαντλημένα από μια δραστηριότητα που πραγματικά τους ταιριάζει και που, μέρα με τη μέρα, της αφήνονται όλο και πιο πολύ.
Τα παιδιά της πόλης, ρουφηγμένα στην γκρίζα, άχαρη τρύπα της, ξεχνούν πώς είναι να ζεις σαν παιδί. Μεταλλάσσονται σε κάτι εντελώς ξένο προς την ηλικία τους για να επιβιώσουν στο αστικό περιβάλλον. Και μόνο όταν βρεθούν έξω από αυτό βρίσκουν τον εαυτό τους. Τον παιδικό εαυτό τους, εκείνον που τραντάζεται από περιέργεια και ενέργεια.
Το φυσικό περιβάλλον δίνει στα παιδιά ελευθερία. Και εκεί, στην εξοχή των άλλων, των γιαγιάδων και των συγγενών, καταλαβαίνεις πόσο ο σύγχρονος κόσμος τούς την έχει στερήσει. Πόσο τα έχει απομακρύνει από τη φύση τους, πόσο τα έχει αλλοτριώσει. Προσαρμόζονται γρήγορα τα παιδιά. Μόλις βρουν το μονοπάτι τους, μπαίνουν στην τροχιά του και πάνε. Σε δύο εβδομάδες, η εξοχή τα έχει κουρδίσει στον ρυθμό της.
Αλλά αυτή η εκδοχή του καλοκαιριού σήμερα είναι σπάνια. Η εξοχή είναι ένα παιχνίδι στη βιτρίνα, το οποίο οι περισσότεροι γονείς δεν μπορούν να προσφέρουν στα παιδιά τους. Και οι γιαγιάδες της επαρχίας που περιμένουν τα εγγόνια σε μέρη περιτριγυρισμένα από δέντρα και θάλασσα είναι είδος προς εξαφάνιση.