Το κείμενο του Αλέξη Τσίπρα με το οποίο γνωστοποιεί την παραίτησή του από «το βουλευτικό αξίωμα» περιέχει, μαζί με ορισμένες φρικτές ασυνταξίες, και ενδιαφέρουσες πληροφορίες. Η ανακοίνωση και μόνο μας κάνει να σκεφτούμε ότι έχει βρει οικονομική υποστήριξη, αλλά αυτό δεν σημαίνει ότι θα προχωρήσει αμέσως σε δημιουργία κόμματος.
Οι παρακάτω τρεις προτάσεις υπαινίσσονται, ή μάλλον προδίδουν, τις προθέσεις του Τσίπρα:
«Και φιλοδοξώ να επιστρέψω στην ελπιδοφόρα ανασφάλεια της κοινωνικής δράσης. Οχι για να καθοδηγήσω από τα πάνω, αλλά για να αφουγκραστώ καλύτερα την κοινωνία και τις ανάγκες της».
«Ζητείται ελπίς. Μέσα από τις πράξεις και όχι μόνο από λόγια».
«Πιστεύω στη δύναμη του λαϊκού κινήματος».
Η διαβεβαίωση ότι δεν θα καθοδηγεί «από τα άνω» μπορεί να ερμηνευθεί ως μήνυμα στους πρώην συντρόφους του ότι προς το παρόν δεν έχει σκοπό να δημιουργήσει κόμμα, ούτε να συγκρουστεί μαζί τους, ούτε με τα αλλά κόμματα του λεγομένου (κακώς, βέβαια) προοδευτικού χώρου.
Το «μέσα από τις πράξεις» σημαίνει ότι θα αναλάβει δράση πολιτικού χαρακτήρα.
Η τρίτη πρόταση, «Πιστεύω στη δύναμη του λαϊκού κινήματος», είναι η πιο ενδιαφέρουσα και για αυτά που λέει και για αυτά που παραλείπει. Ποιο λαϊκό κίνημα εννοεί; Υπάρχουν πολλά κινήματα: κομμουνιστικά, σοσιαλιστικά, αγροτικά, καταναλωτικά, προοδευτικά αριστερά, φοιτητικά κ.τ.λ. Επίσης, η λέξη Αριστερά δεν υπάρχει πουθενά. Νομίζω ότι εδώ ο Τσίπρας αντλεί έμπνευση ή μιμείται τις λεγόμενες grassroots movements που ανθούν στις Ηνωμένες Πολιτείες. Πρόκειται για λαϊκά πολιτικά κινήματα μικρής εμβέλειας, που αρνούνται άνωθεν καθοδήγηση και αυτοδιοικούνται χαλαρά, χωρίς αυστηρή δομή.
Αναμένουμε, συνεπώς, τον Τσίπρα να δραστηριοποιείται σε κάθε μορφής και περιεχομένου κινήματα τα οποία δεν ελέγχονται από κόμματα. Εκεί θα ζυγίσει τις δυνάμεις του και θα περιμένει την κατάλληλη πολιτική συγκυρία για να εμφανιστεί ως αρχηγός. Ισως ακόμη να έχει στο μυαλό του ότι μπορεί κάποια στιγμή να κληθεί, ως σύγχρονος Κιγκινάτος, να σώσει τη χώρα. Οι φιλοδοξίες του Τσίπρα δεν έχουν όριο.
Ο Αλέξης Τσίπρας δεν είναι πλέον ούτε ριζοσπάστης ούτε αριστερός. Στην Αμερική, όπου έμεινε έναν μήνα, είδε το φως της αλήθειας. Το δήλωσε με την αναφορά του, σε άλλο κείμενο, στον δημοκρατικό καπιταλισμό.
Με πέντε κόμματα κομμάτια του ΣΥΡΙΖΑ (Νέα Αριστερά, Ζωή Κωνσταντοπούλου, Βαρουφάκη, Κασσελάκη και ό,τι έχει μείνει από τον ΣΥΡΙΖΑ), το ΠΑΣΟΚ και το ΚΚΕ, οποιοδήποτε κόμμα Τσίπρα δεν έχει πολλές ελπίδες στον χώρο της Αριστεράς. Ούτε, βέβαια, στον χώρο της Δεξιάς. Αυτό το ξέρει ο Τσίπρας και σωστά σκεπτόμενος αποφάσισε ότι δεν πρέπει να ανακατευτεί και να προκαλέσει τους προς τα αριστερά αντιπάλους, αλλά ταυτόχρονα δεν πρέπει να εξαφανιστεί. Πρέπει να παραμείνει σε δράση και να περιμένει την κατάλληλη στιγμή.
Ποια είναι η κατάλληλη στιγμή; Οι πολιτικοί, και κυρίως εκείνοι με επαναστατικές τάσεις, το γνωρίζουν πολύ καλά. Κατάλληλη στιγμή είναι όταν υπάρχει πολιτική κρίση και εκτεταμένη αναταραχή. Αυτό το ξέρει ο Τσίπρας και αυτό περιμένει.
Υπάρχει περίπτωση εκτεταμένης πολιτικής αναταραχής στη χώρα μας; Υπάρχει και με μεγάλη πιθανότητα. Θα συμβεί κατά τις επόμενες εκλογές. Σύμφωνα με τα δεδομένα αυτής της στιγμής, η ΝΔ θα είναι πολύ δύσκολο να μπορέσει να σχηματίσει κυβέρνηση και μια περίοδος πολιτικής αστάθειας είναι πιθανή. Για αυτή την περίοδο προετοιμάζεται ο Τσίπρας. Φυσικά, διαφορετικές εξελίξεις δεν μπορούν να αποκλειστούν. Πάντως σε κάθε περίπτωση καλό είναι να είναι κανείς προετοιμασμένος. Αυτή, πιστεύω, είναι η λογική του Τσίπρα και αναλόγως κινείται.
* Ο κ. Θεόδωρος Π. Λιανός είναι Ομότιμος καθηγητής Πολιτικής Οικονομίας.