Το πρόσφατο περιστατικό στην Καλαμάτα, όπου ένα Ροτβάιλερ επιτέθηκε στον 76χρονο ιδιοκτήτη του και τελικά πυροβολήθηκε από αστυνομικό, δεν είναι απλώς άλλη μια τραγική είδηση. Είναι καθρέφτης μιας πολύ βαθύτερης παθογένειας: της σχέσης μας με τα ζώα συντροφιάς, της ανευθυνότητας, της άγνοιας, της απουσίας παιδείας γύρω από το τι σημαίνει να ζεις με έναν σκύλο.
Σύμφωνα με τα ρεπορτάζ, ο άνδρας τραυματίστηκε σοβαρά όταν το ζώο τού επιτέθηκε τη στιγμή που εκείνος πήγε να περιποιηθεί τα τραύματα του. Οι αστυνομικοί που έφτασαν στο σημείο προσπάθησαν να τον απεγκλωβίσουν, όμως όταν το σκυλί συνέχισε να επιτίθεται, ένας από αυτούς το πυροβόλησε. Το ζώο πέθανε επιτόπου.
Από την επόμενη κιόλας στιγμή, οι φιλοζωικές οργανώσεις αντέδρασαν έντονα. Υπέβαλαν μήνυση τόσο κατά του ιδιοκτήτη όσο και κατά του αστυνομικού, κάνοντας λόγο για κακοποίηση και για ένα σκυλί που «δεν επιτέθηκε απρόκλητα, αλλά γιατί είχε δεχτεί επανειλημμένα χτυπήματα με αλυσίδα». Οπως δήλωσε χαρακτηριστικά η Μάρθα Πουλτίδου από φιλοζωική οργάνωση, «το Ροτβάιλερ δεν ήταν τέρας, ήταν ένα ζώο που αντιδρούσε στον πόνο και στην κακομεταχείριση».
Ανεξάρτητα από τις νομικές εκκρεμότητες, το ζήτημα δεν είναι να αποφανθούμε ποιος έχει δίκιο, αλλά να δούμε το γιατί. Γιατί ένα ζώο που ζει χρόνια με έναν άνθρωπο φτάνει να του επιτεθεί; Γιατί ένας αστυνομικός πρέπει να το σκοτώσει; Και γιατί στην Ελλάδα μοιάζουμε να αναπαράγουμε τον ίδιο κύκλο λάθους, με ζώα που ζουν δεμένα, σε αυλές, χωρίς κοινωνικοποίηση, χωρίς ουσιαστική επαφή, χωρίς εκπαίδευση;
Υστερα από κάθε παρόμοιο περιστατικό επίθεσης ζώου σε άνθρωπο, ειδικοί εκπαιδευτές εξηγούν πράγματα που μοιάζουν αυτονόητα, δυστυχώς όμως αποδεικνύεται ότι δεν είναι. Ως προς τη ράτσα Ροτβάιλερ συγκεκριμένα, αναφέρουν ότι είναι σκύλοι εργασίας, με ισχυρό ένστικτο φύλακα και ανάγκη για εκπαίδευση και ξεκάθαρους κανόνες. Η έλλειψη κοινωνικοποίησης, η απομόνωση και η κακομεταχείριση είναι συνήθως οι αιτίες που οδηγούν έναν σκύλο να αμυνθεί, όταν νιώθει ότι απειλείται.
Η επιθετικότητα ενός σκύλου, ενός Ροτβάιλερ εν προκειμένω, δεν είναι εγγενές χαρακτηριστικό της ράτσας τους. Είναι αποτέλεσμα περιβάλλοντος, φόβου, κακής διαχείρισης ή και κακοποίησης. Ο σκύλος αντανακλά αυτό που του δίνεις, αλλά στην Ελλάδα δεν εννοούμε να το καταλάβουμε.
Ισως γιατί η σχέση μας με τα ζώα είναι συχνά υποκριτική. Βάζουμε τον σκύλο στην αυλή γιατί θέλουμε φύλακα. Δεν δεσμευόμαστε να τον εκπαιδεύσουμε, να του δώσουμε χρόνο, να τον κοινωνικοποιήσουμε. Ετσι καταλήγουμε με Ροτβάιλερ και Πίτμπουλ φυλακισμένα σε συρματοπλέγματα, πολλές φορές δεμένα με βαριές αλυσίδες, να ζουν σε βαρέλια μέσα σε αυλές, χωρίς ανθρώπινη επαφή.
Η εικόνα ενός μεγαλόσωμου σκύλου που είναι εκεί για να φυλάει το σπίτι παραμένει ριζωμένη σε ένα πολιτισμικό υπόβαθρο που αντιμετωπίζει το ζώο σαν αντικείμενο, εργαλείο ή προέκταση του αντρισμού του ιδιοκτήτη. Και αυτό είναι το πραγματικά επικίνδυνο: όχι ο σκύλος, αλλά η νοοτροπία.
Πόσες φορές έχουμε δει σκυλιά να μένουν μέρες δεμένα στον ήλιο, χωρίς σκιά και νερό; Πόσες φορές ένα σκυλί της αυλής είναι απλώς ένας ζωντανός συναγερμός; Και όταν τελικά ένα τέτοιο ζώο, γεμάτο φόβο και ένταση, αντιδρά βίαια, το σύστημα το καταδικάζει με συνοπτικές διαδικασίες, σαν να ήταν εγκληματίας.
Ηταν σωστό που ο αστυνομικός πυροβόλησε τον σκύλο; Η απάντηση είναι περίπλοκη. Από τη μια πλευρά, ο αστυνομικός βρισκόταν μπροστά σε έναν άνθρωπο που κινδύνευε να πεθάνει. Από την άλλη, ο πυροβολισμός ενός ζώου, όσο δικαιολογημένος κι αν είναι επιχειρησιακά, παραμένει μια αποτυχία του συστήματος, της πρόληψης, της εκπαίδευσης, της κοινωνίας. Γιατί αν ο σκύλος αυτός είχε ζήσει σωστά, αν είχε δεχτεί εκπαίδευση, αγάπη και κατανόηση, πιθανότατα δεν θα φτάναμε ποτέ εκεί. Ο πυροβολισμός δεν είναι λύση, είναι το τελευταίο στάδιο ενός λάθους που ξεκίνησε χρόνια πριν.
Η υπόθεση της Καλαμάτας δεν είναι απλώς ένα θλιβερό περιστατικό, είναι ένα ακόμα καμπανάκι για όλους μας. Αν δεν μάθουμε να φερόμαστε υπεύθυνα απέναντι στα ζώα, τότε τέτοια περιστατικά θα επαναλαμβάνονται. Και αντί να κατανοούμε τι τα προκαλεί, θα δαιμονοποιούμε ράτσες. Θα πιστεύουμε ότι τα Ροτβάιλερ είναι επικίνδυνα επειδή είναι Ροτβάιλερ.