| CreativeProtagon/Shutterstock
Απόψεις

Ηθικολόγοι και κανίβαλοι στην εποχή των social media 

Τις τελευταίες ημέρες στο Facebook έχει γίνει χαμός, διότι εμφανίστηκε, λέει, μια κλειστή (μόνο για μέλη) ομάδα, στην οποία πάνε οι γυναίκες και βγάζουν τα προσωπικά στοιχεία του συζύγου/συντρόφου τους και ψάχνουν να δουν αν τα 'χει και με άλλες. Η ομάδα, που υπάρχει σε πολλές άλλες χώρες του κόσμου, έχει την πολύ ευφάνταστη ονομασία «Μήπως έχουμε τον ίδιο γκόμενο;»
Μαρία Δεδούση

Αρχικά, αν υποψιάζεσαι ότι έχετε τον ίδιο γκόμενο, είναι σαν να τον έχετε, οπότε να σκεφτείς λίγο εσύ γιατί είσαι μαζί με κάποιον που υποπτεύεσαι. Θα μπορούσε να τελειώνει εδώ το κείμενο, αλλά δεν προτίθεται να ψυχαναλύσει 12.000 γυναίκες (τόσα μέλη μάζεψε, λέει, η ομάδα μέσα σε ελάχιστες ημέρες). Να σας ψυχαναλύσω ευχαρίστως, κορίτσια, αλλά όχι δωρεάν. 

Κατά δεύτερον, πάνε, λέει, και βγάζουν πριβέ συνομιλίες, πιο πριβέ συνήθειες και ακόμη πιο πριβέ επιδόσεις, στη φόρα, ουαί κι αλίμονό του, υποθέτω, εάν κάποιος την έχει όντως πέσει σε κάποια ενώ είναι με κάποια άλλη, κάτι καθόλου παράξενο ούτε και σπάνιο. Σπάνιο είναι το αντίθετο. 

Μεγάλοι άνθρωποι είναι όλοι αυτοί που συζητάμε, δεν είναι πιτσιρίκια. Μεγάλοι και σοβαροί στη δημόσια εικόνα τους και συχνά γνωστοί τόσο στα σόσιαλ όσο και στην κοινωνία.  

Χαμός εκτός της ομάδας: «Είναι παράνομο», «είναι ανήθικο», «οι γυναίκες πρέπει να είμαστε υπεράνω» και διάφορα τέτοια. 

Oχι. Οι γυναίκες δεν πρέπει να είμαστε υπεράνω, μόνο τα κατ’ επάγγελμα θύματα είναι υπεράνω σε κακοποιητικές συμπεριφορές, αλλά αυτό δεν σημαίνει ότι πρέπει να γινόμαστε και θύτες. Δεν επιφυλάσσει μόνο αυτούς τους δύο ρόλους η ζωή, θύτης ή θύμα, έχει κι άλλους, πολλούς. 

Στην ουσία του θέματος τώρα. 

Πραγματικά απορώ βλέποντας ανθρώπους να διαμαρτύρονται για αυτήν την ομάδα, όταν οι ίδιοι έχουν συμμετάσχει πρόθυμα σε άλλου είδους κανιβαλισμούς των σόσιαλ, όπως το περίφημο Thank You Next, στο οποίο πάει κάθε πικραμένος/η και γράφει με λεπτομέρειες τις ερωτικές ιστορίες του και έχει εκατοντάδες χιλιάδες μέλη. Και πάνε οι άλλοι από κάτω και σχολιάζουν, κάνοντας σκουπίδι συνήθως το αντικείμενο της ανάρτησης. 

«Πάω για πλάκα» θα σου πει. Ναι, ΟΚ, πλάκα έχει για κάποιους και να κάνουν ρόμπα τον άπιστο, για κάποιους άλλους να γράφουν ό,τι συκοφαντικό τους κατέβει και για κάποιους τρίτους να παρενοχλούν ή και να απειλούν μέσω των σόσιαλ. Μέχρι που σταματάει να έχει πλάκα.   

«Το κάνω για πλάκα» θα σου πει κι εκείνος ή εκείνη που ανεβάζουν στα σόσιαλ τα προσωπικά μηνύματα που τους στέλνουν άλλοι άνθρωποι και είναι ας το πούμε «πεσιματικού» χαρακτήρα. 

Ιδίως οι γυναίκες το κάνουν αυτό και προσωπικά το έβρισκα πάντα απωθητικό. Γιατί να θες να ανακοινώσεις στους φίλους σου ότι σου την έπεσε ο τάδε; Δήθεν απαυδισμένη από τους «πέφτουλες», ενώ στο μεταξύ ανεβάζεις 38 σέλφι ανά νανοσεκόντ, οι μισές με μαγιό και οι άλλες μισές με αβυσσαλέο ντεκολτέ. 

Εννοείται ότι καλά κάνεις και τις ανεβάζεις. Κι εγώ ανεβάζω. Δεν διαμαρτύρομαι, όμως, που μετά έρχεται ο τάδε και μου την πέφτει. Δεν με βίασε, δεν με παρενόχλησε, με φλέρταρε. Καλά έκανε κι αυτός, αυτό κάνουμε οι άνθρωποι, φλερτάρουμε καθένας με τον τρόπο του και όπου πιάσει.

Του λες, ευχαριστώ δεν θέλω, και αν επιμείνει, τον μπλοκάρεις, μια μαγική δυνατότητα των σόσιαλ που δεν έχει η πραγματική ζωή. Τι τον κρατάς εκεί να σου στέλνει μηνύματα για να μας τα δείχνεις εμάς; Το ξέρουμε ότι είσαι ποθητή, πάμε λίγο παρακάτω τη ζωή μας;

Μέσα στον κακό χαμό ομάδων και παραομάδων που έχουν αποκλειστικό σκοπό τον εξευτελισμό άλλων ανθρώπων, αλλά και των ατόμων που κάνουν ακριβώς το ίδιο καθ’ έξιν, μας έπιασε τώρα ο πόνος και η ηθικολογία γιατί οι γυναίκες κανιβαλίζουν τους άπιστους γκόμενους. 

Διότι μπορούν, πρώτα απ’ όλα. Μπορούν διότι έχει υπάρξει προηγούμενο και δεν άνοιξε μύτη. Και μετά, διότι πολλές γυναίκες –και ειδικά στα σόσιαλ– δεν διαφέρουν ιδιαίτερα από τους άντρες στη συμπεριφορά τους. 

Είναι, κατά τη γνώμη μου, πάρα πολύ λάθος προσέγγιση το «εμείς οφείλουμε να είμαστε καλύτερες από αυτούς», δεν οφείλουμε τίποτε και σε κανέναν, πλην του εαυτού μας. 

Αλλά όχι ότι πρέπει να είμαστε πιο πειθήνια θύματα ως φύλο ή πιο δεκτικές στην κακοποίηση, ή να διεκδικούμε, έτσι στον αέρα, κάποιο εγγενές ηθικό πλεονέκτημα. Ηθικό πλεονέκτημα αναζητούν και οι κακοποιητές όταν αρνούνται ότι σε κακοποίησαν και κάνουν blame shifting, μετατοπίζουν την ευθύνη στο θύμα δηλαδή. 

Κανένα ηθικό πλεονέκτημα δεν υπάρχει ντε φάκτο. Η ταμπέλα –ή η πραγματικότητα– της θυματοποίησης δεν σε κάνει καλύτερο ή πιο ηθικό άνθρωπο. Συχνά σε κάνει και χειρότερο. Το ηθικό πλεονέκτημα χτίζεται με κόπο.

Πολλοί –και κυρίως πολλές– από μας που μετέχουμε των σόσιαλ θα μπορούσαμε να γράψουμε πέντε μπεστ σέλερ έκαστος/η με τα μηνύματα που υπάρχουν στα ίνμποξ μας. Μην υποκρινόμαστε και μεταξύ μας τώρα. Για κάποιον λόγο δεν το κάνουμε, όμως, για κάποιον λόγο δεν τα δημοσιοποιούμε, για κάποιον λόγο κρατάμε την ιδιωτικότητα ιδιωτική, για κάποιον εντελώς προσωπικό λόγο δεν τροφοδοτούμε τον κανιβαλισμό. 

Προσωπικά, δεν θα μπορούσα να απαιτήσω από κανέναν άλλον να κάνει το ίδιο με μένα, τον κρίνω όμως –και πλέον πολύ αυστηρά– από τη συμπεριφορά του στα σόσιαλ. 

Μη μου πουλάς ηθικολογία, όμως, σε παρακαλώ πολύ, πριν δεις πώς συμπεριφέρεσαι ο ίδιος. Δεν είναι α λα καρτ ο κανιβαλισμός, δεν υπάρχει «καλός» κανιβαλισμός και «κακός», ανάλογα με τα προσωπικά σου γούστα και την ελαστικότητα της δικής σου ηθικής. Δεν είναι «Οk» όταν το κάνουν οι άντρες και «τρομακτικό» όταν το κάνουν οι γυναίκες ή ανάποδα, ή οτιδήποτε. Ή που σου είναι απεχθές γενικά ή που δεν σου είναι, τελεία. 

Στην Αμερική και στη Βρετανία, και αλλού, υπάρχουν sites στα οποία γυναίκες πηγαίνουν και γράφουν τις ιστορίες τους με πραγματικά κακοποιητικούς άντρες και τους βγάζουν κανονικότατα πρόγραμμα, με ονόματα, διευθύνσεις και τηλέφωνα. Γυναίκες που βρέθηκαν ξυλοδαρμένες, στην ψάθα, τέτοιου επιπέδου κακοποίηση, απτή ας την πούμε, διότι η άλλη, η συναισθηματική δεν αποδεικνύεται τόσο εύκολα. 

Είναι χρήσιμα αυτά, τα παρακολουθεί και η αστυνομία, διότι είναι ένα άτυπο database και ένας οδηγός επιβίωσης για τα πιθανά επόμενα θύματα. 

Στην κοινωνία μας, όμως, δεν είναι παράνομο να είσαι «γύπας», ούτε πέφτουλας ούτε ψεύτης. Επίσης δεν είναι παράνομο να είσαι νάρκισσος (κάθε φύλου). Τέλος, δεν είναι παράνομο να είσαι κανίβαλος, παρά μόνο κυριολεκτικά. 

Τα σόσιαλ έχουν αναδείξει, τροφοδοτήσει και γιγαντώσει πάρα πολλές παθογένειες και όλες τις διαταραχές. Οχι επειδή είναι η φύση των σόσιαλ τέτοια, αλλά επειδή δίνουν πεδίο δράσης λαμπρό σε όλους αυτούς να δράσουν σχετικά ανενόχλητοι.

Από εκεί και πέρα, ό,τι και αν πούμε ή αν κάνουμε εμείς, ο Μήτσος θα συνεχίσει να την πέφτει, η Σούλα θα εξακολουθεί να ανεβάζει τα μηνύματά του στα σόσιαλ, δεκάδες άνθρωποι θα της βάζουν καρδούλα στο ποστ και μετά θα πηγαίνουν στο διπλανό ποστ να διαμαρτυρηθούν που το κάνει. Οι ανθρώπινες παθολογίες θα συνεχίσουν εκδηλώνονται και αντί να σταθούμε και να σκεφτούμε γιατί τα κάνουμε όλα αυτά και να ενηλικιωθούμε, θα περιφερόμαστε από ποστ σε ποστ και από ομάδα σε ομάδα αναζητώντας την παράλληλη γκόμενα του γκόμενού μας ή την επόμενη ηθικολογική εξιλέωση για να αισθανθούμε καλύτερα και ανώτεροι άνθρωποι.

Και για να σου σώσω χρόνο, ναι, έχετε τον ίδιο γκόμενο. Και δεν ευθύνεται αυτός. Αμα ήσουν λίγο πιο συγκεντρωμένη στη ζωή σου και όχι στις καρδούλες στα σόσιαλ, σιγά το δύσκολο να το είχες καταλάβει.