Η ταχύτητα με την οποία το Ιντερνετ –και ειδικότερα τα social media– καταναλώνουν ανθρώπους, γεγονότα και καταστάσεις είναι αστρονομική. Είναι και το σημείο στο οποίο τα μηχανήματα και οι αλγόριθμοι μάς έχουν νικήσει κατά κράτος: ο άνθρωπος δεν επεξεργάζεται τόσο γρήγορα, γι’ αυτό και τα έφτιαξε, για να του «γλιτώσουν χρόνο».
Πολύ γρήγορα, όμως, έπεσε ο ίδιος στην παγίδα που δημιούργησε. Δεν προλαβαίνεις να επεξεργαστείς νοητικά μια πληροφορία που δέχεσαι, ούτε να τη διασταυρώσεις. Διότι, μέχρι να το κάνεις, έχεις χάσει το ιντερνετικό μομέντουμ. Την αναμασάς αφιλτράριστη, λοιπόν, και αναμάσημα με το αναμάσημα, αυτή μεγαλώνει και γίνεται τέρας.
Από όλα τα παραπάνω, η «κατανάλωση» ανθρώπων –ανθρωποφαγία, σε απλά ελληνικά– είναι το αγαπημένο σπορ όσων ασχολούνται νυχθημερόν με τα σόσιαλ. Διότι πουλάει. Είναι, προφανώς, πολύ διασκεδαστικό να ξεσκίζεις έναν άνθρωπο πίσω από το πληκτρολόγιό σου, ιδιαίτερα έναν διάσημο άνθρωπο, τον οποίο στην πραγματική ζωή δεν θα μπορούσες να πλησιάσεις (κυριολεκτικά και μεταφορικά) ούτε στο χιλιόμετρο. Είναι οι μικρές νίκες των πολύ μέτριων: «Ξέρεις ποιος είμαι εγώ; Αυτός που έβρισε τον τάδε διάσημο στα σόσιαλ».
Τον Μανόλο Καραλή σκεφτόμουν πριν τα γράψω όλα αυτά. Ο Καραλής συνεχίζει να πηδάει όλο και πιο ψηλά και να χαρίζει στη χώρα μας μετάλλια και δόξα, παραμένει ένα μαύρο παιδί που έφαγε το μπούλινγκ της αρκούδας μεγαλώνοντας στην Ελλάδα, συνεχίζει να είναι ένας ήσυχος και σεμνός αθλητής, όλα αυτά δηλαδή που τον έκαναν για ένα διάστημα λαϊκό ήρωα και ενέπνευσαν χιλιάδες συγκινητικές αναρτήσεις υπέρ του.
Μετά, όμως, ο «Μανόλο της καρδιάς μας», μας πρόδωσε με τον χειρότερο τρόπο: Φωτογραφήθηκε με τον Κυριάκο Μητσοτάκη. Και αυτό δεν θα του το συγχωρήσουμε ποτέ.
Η μεταστροφή μέρους του κοινού απέναντι στον αθλητή δεν ήταν απλώς ολοκληρωτική, ήταν σαρωτική. Είχε ξεκινήσει, λίγο νωρίτερα, από την ημέρα που φωτογραφήθηκε με την Ντόρα Μπακογιάννη, μέσα σε ένα αεροπλάνο, αλλά εκεί το κοινό μπερδεύτηκε, διότι στην ίδια πτήση ήταν και η Ρένα Δούρου, με την οποία φωτογραφήθηκε επίσης. Αρα, δεν έκανε ακριβώς πολιτική δήλωση (διότι έτσι γίνονται οι πολιτικές δηλώσεις, με μια κοινή φωτογραφία), αλλά ήταν «επιπόλαιος» και «πρέπει να μάθει να λέει “όχι”».
Τα δάχτυλα άρχισαν να σηκώνονται απειλητικά προς το μέρος του Καραλή, διότι εννοείται ότι εμείς ξέρουμε καλύτερα από τον ίδιο τι πρέπει να κάνει και τι όχι και δικαιούμαστε να τον χειραγωγούμε εξ αποστάσεως και με μεγάλη αυστηρότητα. Είμαστε οι συλλογικοί «διαχειριστές» του. Γιατί; Διότι έτσι, διότι «μας ανήκει». Μαζί κοπιάζουμε, μαζί πηδάμε στα 6 μέτρα.
Η φωτογραφία με τον Μητσοτάκη, όμως, ήταν στο μυαλό πολλών η ταφόπλακα του τέως «διαμαντιού» και νυν «θα πρέπει να ντρέπεσαι» Καραλή. Σε χρόνο μηδέν ξεχάστηκαν τα πάντα και άρχισαν να του καταλογίζονται ευθύνες ακόμη και για τα Τέμπη: «Ηταν στην ηλικία σου τα παιδιά που σκοτώθηκαν, δεν έχεις τσίπα;». Λες, περίπου, και προκάλεσε ο ίδιος το δυστύχημα.
Γράφτηκαν πολλά και πολύ άσχημα για τον αθλητή, ότι «ξεπλένει», ότι «καβάλησε», ότι «τελικά είναι ένας Τσιτσιπάς» κ.λπ. Το χειρότερο, ίσως, ήταν οι έμμεσες, παθητικοεπιθετικές «κριτικές» που δέχτηκε, κρυμμένες πίσω από δήθεν αστειάκια και χιουμοριστικά memes. Σύντομα άρχισαν να κυκλοφορούν φωτογραφίες από τις διακοπές του και άλλες προσωπικές στιγμές του, που ανεβάζει ο ίδιος στα σόσιαλ, με υποτιμητικές λεζάντες: «Ζωάρα ζει, τι τον νοιάζει αυτόν τι γίνεται στη χώρα, όλοι ίδιοι είναι»…
Ολο αυτό θα μπορούσε να έχει πλάκα, στο επίπεδο της παρατήρησης, αλλά υπάρχει και ένα άλλο επίπεδο, που δεν είναι καθόλου αστείο.
Λίγους μήνες νωρίτερα, η ιστορία του Καραλή και το μπούλινγκ που τον οδήγησε στην κατάθλιψη έκαναν τον γύρο του διαδικτύου. Ο ίδιος άνθρωπος, τώρα, έγινε στόχος μιας νέας μορφής μπούλινγκ, περίπου από τους ίδιους χρήστες. Με πλήρη αδιαφορία για το τι μπορεί να κάνει αυτό στον ψυχισμό του, που τόσο πολύ, δήθεν, μας ένοιαζε και μας ευαισθητοποιούσε νωρίτερα.
Καμία έγνοια και καμία ευαισθητοποίηση δεν υπάρχει, για κανέναν άνθρωπο και κανέναν ψυχισμό. Μόνο εργαλεία για αυτοεπιβεβαίωση ή για επιβεβαίωση κάποιου συγκεκριμένου αφηγήματος. Χωρίς κανένα ηθικό υπόβαθρο, από αυτά που επικαλούνται κάποιοι με τη σέσουλα.
Ο Καραλής δεν έχει μιλήσει ποτέ για πολιτική και δεν οφείλει κιόλας. Σε κανέναν δεν το οφείλει, είναι προσωπικό του θέμα. Και όμως, πολλοί από εμάς φαίνεται να πιστεύουμε ότι μας το χρωστάει. Και μας το χρωστάει με έναν συγκεκριμένο τρόπο. Πρέπει να πει και να κάνει όλα εκείνα που εμείς έχουμε προβάλει επάνω του –και προβάλλουμε γενικώς και αυθαιρέτως στον καθέναν– αλλιώς είναι προδότης.
Και ως τέτοιος, θα υποστεί τις συνέπειες: Θα τον λοιδορήσουμε, θα τον βρίσουμε, θα τον αποκαθηλώσουμε, θα τον στοχοποιήσουμε μέχρι να γονατίσει, να μετανιώσει και να κάνει αυτό που θέλουμε. Να γίνει ξανά «δικός μας». Να «μάθει να λέει όχι» και να φωτογραφίζεται μόνο με εκείνους που θέλουμε εμείς.
Να αποκατασταθεί η φαντασιωσική τάξη των πραγμάτων.
Πιθανολογώ ότι, αν τον ρωτήσεις, ο Καραλής θα σου πει «δεν πειράζει» για όλα αυτά. Οι «μικρές νίκες» των πολύ μέτριων εις βάρος του, ελπίζω ότι δεν τον αφορούν. Εχει παλέψει και με χειρότερα. Είναι χειρότερος ο ρατσισμός από την ιντερνετική στοχοποίηση, δεν είναι;
Χμ… Ισως. Ισως, όμως, να είναι και το ίδιο, εν τέλει.