Με την ετυμηγορία και του τριμελούς εφετείου πλημμελημάτων για την τραγωδία στο Μάτι ολοκληρώθηκε άλλος ένας δικαστικός κύκλος για μία από τις μεγαλύτερες εθνικές τραγωδίες εν καιρώ ειρήνης.
Η δικαστική απόφαση έκρινε οριστικά ενόχους τους 10 από τους συνολικά 21 κατηγορουμένους, ενώ απάλλαξε οριστικά πολιτικά πρόσωπα, όπως η τότε περιφερειάρχης Αττικής Ρένα Δούρου, ο τότε δήμαρχος Μαραθώνα, Ηλίας Ψινάκης, ο τότε δήμαρχος Ραφήνας, Βαγγέλης Μπουρνούς κ.ά., υπηρεσιακούς και αυτοδιοικητικούς παράγοντες.
Συγγενικά πρόσωπα των θυμάτων και πληγέντες από εκείνη την καταστροφική πυρκαγιά και την ακόμη πιο καταστροφική διαχείριση της κρίσης, θεωρούν ότι δεν έχει αποδοθεί Δικαιοσύνη. Μπορεί κανείς να κατανοήσει όλους τους λόγους της θεμιτής απογοήτευσής τους. Οι νεκροί δεν θα επιστρέψουν ποτέ και μπορεί να οδηγηθεί κάποιος στην τρέλα όσο σκέφτεται πώς χάθηκαν άνθρωποι επειδή κάποιοι τους έστειλαν μέσα στην κόλαση της 23ης Ιουλίου 2018.
Με αφορμή την δικαστική απόφαση, λίγο προτού συμπληρωθούν επτά χρόνια από εκείνη την εθνική τραγωδία, συνειδητοποιούνται ορισμένες απογοητευτικές λεπτομέρειες. Κυριότερη ανάμεσα σε αυτές: το Μάτι έχει ξεχαστεί· είναι σαν να έχει διαγραφεί από το συλλογικό ασυνείδητο, αν εξαιρέσει βέβαια κάποιος τους συγγενείς των θυμάτων, τους πληγέντες και όσους επέζησαν εκείνη την ημέρα.
Για τους υπόλοιπους το Μάτι είναι περίπου σαν να μην υπήρξε ή πάντως, είναι μία αμυδρή ανάμνηση, χαμένη κάπου στην περίοδο που η Ελλάδα ήταν ακόμη βυθισμένη στην κρίση, τα μνημόνια και τον διχασμό, ο οποίος εκδηλωνόταν με κάθε πιθανή και απίθανη αφορμή.
Δεν έχει νόημα να επανέλθει κανείς για να θυμίσει τις γελοιότητες της τότε κυβέρνησης και το θέατρο που στήθηκε μέσα στη νύχτα και ενώ ήταν γνωστό ότι είχαν χαθεί άνθρωποι.
Εχει νόημα όμως να δει κανείς σήμερα, πώς βιώθηκε εκείνο το εθνικό πένθος.
Δεν υπήρξαν συγκεντρώσεις και συλλαλητήρια (ίσως έφταιγε γι’ αυτό ότι ήταν κατακαλόκαιρο και όλοι ήταν στις παραλίες και τα εξοχικά τους). Και επειδή η επέτειος της τραγωδίας συμπίπτει πάντα με το ίδιο διάστημα, ίσως γι’ αυτό να μην έγινε τίποτε και στα χρόνια που ακολούθησαν.
Ισως όμως και να μην ήταν αυτός ο λόγος, αλλά κάτι βαθύτερο και με πολλές εκφάνσεις.
Για το Μάτι δεν υπήρξε «κίνημα». Ολοι γνωρίζουν πώς οργανώνεται και πώς λειτουργεί το «κίνημα». Εχει πολύ συγκεκριμένα χαρακτηριστικά και διαθέτει την μαγική ικανότητα να μετατρέπει την όποια τραγωδία σε αφορμή για άλλου τύπου διαμαρτυρίες, ταξικού, ιδεολογικού ή και πολιτικού τύπου.
Ορθότερο όμως θα ήταν – στο βαθμό που η χρονική απόσταση επιτρέπει την ψύχραιμη και νηφάλια παρατήρηση- να αναγνωρίσει κάποιος ορισμένα στοιχεία.
Όπως ότι:
- Οσο και αν η κυβέρνηση εκείνης της περιόδου διαχειρίστηκε με απελπιστικά κυνικό τρόπο την τραγωδία, δεν κατόρθωσε να δραπετεύσει από αυτήν· οι πολιτικές ευθύνες της αποδόθηκαν από τους πολίτες στις κάλπες μερικούς μήνες αργότερα. Με τον έναν ή τον άλλον τρόπο, όλοι οι πρωταγωνιστές της περιόδου κρίθηκαν και ας αναλογιστεί κάποιος πού βρίσκονται σήμερα.
- Οσο και αν η κοινωνία (ή ένα τμήμα της) θέλει πολιτικό «αίμα», γενικώς και αδιακρίτως, οι αποφάσεις της Δικαιοσύνης λαμβάνονται με βάση στοιχεία, πραγματικά περιστατικά, δικογραφίες και ανακριτικό υλικό, μαρτυρικές καταθέσεις και επιστημονικά πορίσματα.
- Με βάση αυτά αποδίδονται ευθύνες σε επιχειρησιακό, διοικητικό και πολιτικό επίπδεδο· ό,τι αναλογεί στον καθένα, όχι συλλήβδην και χύδην, με οδηγό το «λαϊκό αίσθημα».
Υπό μία έννοια και στον απόηχο της δικαστικής απόφασης για το Μάτι, θα ήταν ίσως χρήσιμη η διαπίστωση: κάθε τραγωδία έχει την πραγματική της διάσταση και αυτή είναι που ορίζει και την απόδοση δικαιοσύνης σε μία δημοκρατικά, έστω στοιχειωδώς, οργανωμένη πολιτεία.
Οτιδήποτε άλλο είναι είτε άστοχο, είτε περιττά και επικίνδυνα παραπλανητικό.