«Τα πραγματικά σοβαρά ερωτήματα είναι εκείνα – και μόνο εκείνα – που μπορεί να διατυπώσει ένα παιδί». Το είχα διαβάσει πολύ παλιά, στην «Αβάσταχτη ελαφρότητα του είναι» του Μίλαν Κούντερα. Βέβαια δεν το είχα γράψει στις σημειώσεις μου, γιατί τότε μόνο τα ερωτικά τσιτάτα σημείωνα, για να εντυπωσιάσω κανένα γκόμενο. Χρόνια όμως μετά και με δυο παιδιά για προίκα, το θυμήθηκα και κατάλαβα τι εννοεί ο αγαπημένος μου συγγραφέας.
Εκτός όμως από τις ερωτήσεις, βρίσκω και τις παρατηρήσεις των παιδιών εξαιρετικά αποκαλυπτικές, γιατί είναι αυτό που πραγματικά «είναι». Χωρίς διακοσμητικές φανφάρες και φοβικές επεξεργασίες περιοριστικών πεποιθήσεων. «Αυτό που είναι».
Πριν από περίπου ένα χρόνο – ήταν άνοιξη θυμάμαι – η πεντάχρονη κόρη μου περπατούσε δίπλα μου στον τόπο καταγωγής μου, την Κέρκυρα. Εκεί την άνοιξη ο έρωτας είναι ασυγκράτητος (παντού μάλλον, αλλά τον συνδυάζω με την Κέρκυρα γιατί εκεί τον έζησα για πρώτη φορά… άνοιξη στο νησί…). Μπροστά μας, βάδιζε χεράκι-χεράκι ένα 15χρονο ερωτευμένο ζευγαράκι. Ξαφνικά σταμάτησαν και άρχισαν να φιλιούνται περιπαθώς. Σ’ εμένα, που δυστυχώς η καθημερινότητα και η κούραση, με έχουν κάνει να έχω χάσει τη γοητεία της παρατήρησης, το γεγονός δεν μου έκανε καμία εντύπωση (έχω εξάλλου φιληθεί τόοοσες φορές στη ζωή μου). Παραμέρισα και συνέχισα το βήμα μου. Από δίπλα μου όμως εξαφανίστηκε η κόρη μου!
Εκείνη … στάθηκε μαρμαρωμένη μπροστά στο σφιχταγκαλιασμένο ζευγαράκι, και με αργό βήμα γυρνούσε γύρω τους, κοιτώντας τους καλά- καλά, σοβαρή και μαγεμένη. Όταν τελείωσαν το φιλί τους, με κοίταξε με μάτια που έλαμπαν, σα να έκανε τη μεγαλύτερη ανακάλυψη της ζωής της, και είπε: «Μαμά είδες πώς είναι το φιλί; Τρώει ο ένας το στόμα του άλλου»!
Δεν έχω ξανακούσει πιο εύστοχη και πιο ερωτική έκφραση για το παθιασμένο φιλί του σαρκοφάγου έρωτα. Εννοείται ότι «έμεινα κάγκελο». Δεν ήξερα τι να κάνω; Να γελάσω; Να μη δώσω σημασία; Πώς να εξηγήσεις σε ένα παιδί ότι ναι, στον έρωτα τρώει και μάλιστα δε χορταίνει, ο ένας τον άλλον. Είναι κάτι τέτοιες στιγμές, που η γυμνή αλήθεια σε κάνει να νιώθεις αμήχανα. Ιδίως όταν τη γνώση αυτής της αλήθειας, την κατέχει ένα παιδί. Προσπερνώντας την αμηχανία μου και βλέποντας παρακάτω, έκανα τη δική μου σημαντική ανακάλυψη.
Η ζωή και η παρατήρηση, η παρατήρηση και η ζωή, πάνε μαζί. Γιατί μόνο όταν παρατηρείς ό,τι σου φέρνει η κάθε στιγμή ζεις με την έκπληξη στο τσεπάκι. Να παρατηρείς χωρίς να κρίνεις. Να παρατηρείς και να ανακαλύπτεις το καινούριο. Να παρατηρείς και να χαίρεσαι που ζεις. Να νιώθεις φρέσκος και αναγεννημένος. Δεν λέω, είναι δύσκολο, πολύ δύσκολο… Δύσκολο να αφήσεις πίσω το παρελθόν που σα βαρίδι ανοίγει τρύπα στην παρούσα στιγμή και σε ρουφάει; Δύσκολο να αφήσεις και το μέλλον που φτιάχνουν κάποιοι άλλοι για σένα, ένα μέλλον μίζερο, φτωχό, απαισιόδοξο. Το μόνο που μας μένει, είναι το παρόν, το μόνο ζωντανό πράγμα που υπάρχει. Ας το κάνουμε πιο εύκολο βλέποντας το με τα μάτια του παιδιού που όλοι κρύβουμε μέσα μας.