Πλήρης ημερών με εξασφαλισμένη θέση στην αιωνιότητα, ο Νιλ Αρμστρονγκ έφυγε το Σάββατο από τη ζωή.

Eκείνη την Τετάρτη, Φεβρουάριος του 2006, κάτι άλλαξε στην κάθοδο της Πειραιώς. Πρώτη ήταν η Ελλη Κοκκίνου. Ακολουθούσε ο Γιάννης Πλούταρχος. Στο τρίτο κατά σειρά μαγαζί ήταν, για μία μόνο εμφάνιση, ο Νιλ Αρμστρονγκ. Κατά μία διεστραμμένη εκδοχή ήταν μία ακόμα πρωτιά: ο πρώτος αστροναύτης που πάτησε σε ελληνική πίστα. Όταν έφυγε οι άνθρωποι του «Αθηνών Αρένα» άρχισαν να τοποθετούν τα κυκλικά τραπέζια και τις καρέκλες. Η αρένα ήταν και πάλι έτοιμη για τα εγχώρια μεγαθήρια, τον Αντώνη Ρέμο και τον Μιχάλη Χατζηγιάννη. Ας είναι. Οι θαυμαστές του Νιλ μείναμε με την ικανοποίηση της υπεροχής. Για μία εμφάνιση εξήντα λεπτών ο αστροναύτης μας εισέπραξε περισσότερα απ’ όσα παίρνουν μαζί και οι δύο της πίστας. Περίπου 75.000 ευρώ με την είσοδο να κοστίζει αρκετά λιγότερα από ένα μπουκάλι στο πρόγραμμα του μαγαζιού. Και χωρίς να πέσει ούτε ένα λουλούδι.

Ο Νιλ Αρμστρονγκ ήταν 76 ετών. Και βαρήκοος. Ο χρόνος ούτε τον ευνόησε, ούτε τον αδίκησε. Δείχνει ακριβώς όσο είναι. Εξασφάλισε την αθανασία που χορηγεί η ιστορία και μία περίοπτη θέση στην αιωνιότητα, αλλά με αυτά τα άτιμα τα χρόνια που πέρασαν από πάνω τουδεν κατάφερε να διαπραγματευτεί. Δεν θα ξεχαστεί ποτέ. Μπορεί στο μέλλον οι άνθρωποι να ξεχάσουν τους σημερινούς θεούς τους, αλλά, είναι βέβαιο, πάντα θα θυμούνται ποιος ήταν αυτός που περπάτησε πρώτος στο φεγγάρι. Οι άλλοι δύο της αποστολής, ο Ολντριν και ο Κόλινς θα μνημονεύονται μόνο από τους καλούς μαθητές της ιστορίας. Η πρωτιά του Αρμστρονγκ, που λέτε, ήταν αποτέλεσμα πολιτικής απόφασης. Το Μάρτιο του 1969, τέσσερις μήνες πριν την αποστολή στο φεγγάρι, οι επιτελείς της NASA κλήθηκαν να δώσουν το χρίσμα σε έναν από τους δύο αστροναύτες-ο Κόλινς θα έμενε στο σκάφος. Ο Ολντριν ήταν, αρχικά, επικρατέστερος. Περισσότερο κοινωνικός και ομιλητικός, ένας μάλλον ενδιαφέρων τύπος. Ο Αρμστρονγκ, όμως, αντιπροσώπευε το πολιτικά ορθό πρότυπο. Επαρχιώτης με πολεμική καριέρα στην Κορέα, ήταν το πρότυπο του καλού Αμερικανού. Κατέβηκε πρώτος.

Στην εντυπωσιακή αίθουσα του «Αθηνών Αρένα» μπήκε τελευταίος, περιστοιχισμένος από τους σωματοφύλακες που του παραχώρησε η αμερικανική πρεσβεία. Δεν τον άφησαν ούτε δευτερόλεπτο. Ακόμα και την ώρα που μιλούσε ένας σωματοφύλακας βρισκόταν στα αριστερά του, μόλις δύο μέτρα πιο πέρα. Αν πρέπει να βρείτε έναν άνθρωπο που να του μοιάζει, τότε διαλέξτε τον πατέρα Μπους. Αλλά είναι στιγμές που πιστεύεις ότι οι ηλικιωμένοι Αμερικανοί είναι ίδιοι. Μιλάει με επαρχιώτικη προφορά και πολλές φορές δυσκολεύεσαι να τον καταλάβεις αφού «μασάει» τις λέξεις. Σιγά το πράγμα, εδώ έκανε και ένα μικρό σαρδάμ όταν κατέβηκε στο φεγγάρι. Επρεπε να πει ότι είναι ένα μικρό βήμα για «έναν άνθρωπο», αλλά είπε για «τον άνθρωπο». "That's one small step for [a] man, one giant leap for mankind". Του το υπαγόρευσαν; Μήπως, όπως, ακούστηκε το «δανείστηκε» από κάποιο στέλεχος της NASA. «Δικό μου είναι. Τόσες ώρες είχα όλο το χρόνο να το σκεφτώ. Παιδευόμουν σε όλη τη διάρκεια της πτήσης για να βρω μία καλή δήλωση…»

Και η ομιλία που εκφώνησε ήταν εξίσου καλογραμμένη. Αυτό έλειπε. Σχεδόν σαράντα χρόνια τώρα τα ίδια λέει σε διαλέξεις. Θέμα της ομιλίας του, στην εξαιρετικά ενδιαφέρουσα ημερίδα που διοργάνωσε η εταιρία «Καριέρα», ήταν η πορεία από το όραμα προς την επιτυχία. Ηταν μία ομιλία-παράσταση. Τόσο άψογη που ήταν, τελικά, άκρως αμερικανική. Ο ήρωας εκφέρει λόγο που δεν είναι αιχμηρός, κάνει ανώδυνο χιούμορ ανά πέντε λεπτά, υποκρίνεται πως κάνει υπολογισμούς με το μυαλό του. Δενξέφυγε από τα όρια του προβλέψιμου. «Με συντονισμένη προσπάθεια, όραμα και ομαδικότητα, φτάνουμε στους στόχους μας. Το ρίσκο είναι αυτό που φέρνει τα μεγαλύτερα επιτεύγματα. Δεν είδατε η Λιζ Τέιλορ με πόσους άντρες ρίσκαρε μέχρι να καταλήξει στον τέλειο;».

Αν τα άκουγες από κάποιον άλλον είναι σίγουρο ότι θα βαριόσουν. Αλλά όσοι πήγαν εκεί δεν είχαν σκοπό να ακούσουν. Ηθελαν, κυρίως, να δουν τον Αρμστρονγκ από κοντά. Φυσικά ούτε ένας υπουργός, ούτε ένας πολιτικός παράγοντας δεν έκανε τον κόπο να περάσει. Και γιατί να το κάνει; Το συμβόλαιο του αστροναύτη απαγόρευσε την είσοδο τηλεοπτικού συνεργείου. Επίσης απαγόρευσε τα αυτόγραφα, τις περιττές χειραψίες και τις πολλές φωτογραφίες. Δεν παραχωρεί συνεντεύξεις και ακόμα και αν οι δημοσιογράφοι τον προσεγγίσουν (δεν είναι εύκολο, πιστέψτε με) δεν κάνει δηλώσεις. Το γραφείο του δέχθηκε την προσέγγιση εφημερίδας για μία συζήτηση με κάποιον δημοσιογράφο. Απαίτησε 20.000 ευρώ. Το αίτημα εγκαταλείφθηκε. Οι τυχεροί της υπόθεσης ήταν οι διοργανωτές και οι χορηγοί που δείπνησαν μαζί του στο «Βυζαντινό» τουHilton. Το μενού περιελάμβανε ψάρι και κρασί. Η συζήτηση θα ήταν κουραστική για τον ήρωα μας, αλλά συναρπαστική για τους συνομιλητές του. «Ο υπολογιστής που χρησιμοποιήσαμε στοApollο 11 είχε μνήμη 4Κ!» Τον ρώτησαν και για το ζεύγος Γκόρσκι, έναν αστικό μύθο που ακολουθεί την πραγματική ιστορία. Λέγεται, λοιπόν, ότι όταν ο Νιλ ήταν παιδάκι, άκουσε τον γείτονα του, τον κ. Γκόρσκι, να απαιτεί στοματικό έρωτα από τη σύζυγο του. «Αυτό θα στο κάνω μόνο αν αυτός ο πιτσιρίκος από δίπλα περπατήσει στο φεγγάρι.» Ο μύθος λέει ότι ηNASA κατέγραψε τον Αρμστρονγκ να λέει, περπατώντας στη σελήνη, «καλή τύχη κ. Γκόρσκι». Ο ίδιος το διαψεύδει γελώντας. Λίγο πριν φωτογραφηθεί με τους τυχερούς χορηγούς είπε τα γνωστά: «πάντα ήθελα να έρθω στην Ελλάδα, είναι όμορφη η χώρα σας, έχει έρθει η γυναίκα μου διακοπές». Ηταν χαλαρός και ευχάριστος παρά την κούραση του ταξιδιού. Βοήθησε και το κρασί…Νωρίτερα είχε επισκεφθεί την αμερικανική πρεσβεία. Εκεί μπορεί να του είπαν και για τις περιπέτειες της τοπικής κυβέρνησης. 

Και στην εκδήλωση είπε περίπου τα ίδια. Όχι, δεν φοβήθηκε στην αποστολή αν και υπήρχαν 50% πιθανότητες αποτυχίας. Αισθάνθηκε έκπληξη που τα κατάφεραν και ικανοποίηση για τη χαρά που έδινε στους ανθρώπους που εργάστηκαν για το σκοπό αυτό. Τι απαντάει σε αυτούς που πιστεύουν ότι δεν πήγαμε ποτέ στο φεγγάρι και παρακολουθήσαμε μία παράσταση μπροστά σε σκηνικό; «Είναι πιο εύκολο να πας στο φεγγάρι από το να ξεγελάσεις τόσες χιλιάδες ανθρώπων που εργάστηκαν γι’ αυτό.» Λογικό ακούγεται. Μπορούμε να αποικήσουμε το φεγγάρι; «Ναι…αν αλλάξουμε το lifestyle. Ας πούμε με 300 ώρες ημέρας θα παίρνουμε μεγάλο πρωινό…» Ηταν οι μοναδικές ενδιαφέρουσες ερωτήσεις-δεν είναι τυχαίο τελικά ότι έγιναν από δημοσιογράφο. Το υπόλοιπο ακροατήριο ρωτούσε τα γνωστά και τετριμμένα. Και, τι κρίμα, κανένας δεν ρώτησε το πιο απλό. Τι αισθάνεσαι Νιλ Αρμστρονγκ όταν σηκώνεις το κεφάλι και τα γέρικα μάτια σου βλέπουν την πανσέληνο;

*Δημοσιεύθηκε στο Εψιλον της Κυριακάτικης Ελευθεροτυπίας

Ακολουθήστε το Protagon στο Google News