Έβγαιναν όλοι από τις γιορτές, κουρασμένοι, ξέπνοοι, άφραγκοι, χορτασμένοι, πασπαλισμένοι, μελωμένοι, κι εγώ τότε ήταν που τους ήθελα ζεστούς. Να παίξουν την παράταση, να κρατήσουν λίγη ακόμη ζωηρότητα για μια γιορτή ακόμα. Χωρίς ονομαστική εορτή, 5 Ιανουαρίου τους ήθελα για ένα «χρόνια πολλά» στα γενέθλιά μου. Μέσα στις διακοπές των Χριστουγέννων, άντε να βρεις συμμαθητές, και με τα τελευταία κάλαντα, σαν αποπαίδια των χριστουγεννιάτικων και των πρωτοχρονιάτικων. Του Αη Γιαννιού πήγαινα φρέσκα γλυκά στην τάξη για να τα ανταλλάξω με ληγμένες ευχές. Ναι εντάξει, δεν είναι και για να συγκινείται ο Ντίκενς, αλλά ο καθείς και τα παιδικά του «τραύματα».
Ποντάρω πάντα στο 5. Και στο μπλε. Το σκούρο. Ίσως είναι από τα φουστάνια που φορούσαν οι γυναίκες πάνω από την κούνια μου. Ή οι μοίρες ήταν ή τίποτα θειάδες μου. Με διάλεξε το μπλε αλλά κι εγώ το τίμησα με το παραπάνω. Blue mood.
Προσπάθησα να μην παπαγαλίσω καμία ξένη εμπειρία ζωής. Να μην υιοθετήσω κανένα τσιτάτο και καμία σοφή ρήση αν δεν την είχα πληρωμένη. Αν δεν είχα φτάσει εκεί από δική μου διαδρομή. Όλες οι μεγάλες κουβέντες αλήθεια είναι αλλά μόνο αν τις έχεις ξεκλειδώσει μόνος σου. Αλλιώς είναι οι μεγαλύτερες μούφες. Έχω αναφέρει αρκετά κατά περιόδους στα κείμενά μου στο protagon. Συνοψίζω. Πάρτε γλυκάκι. Δεν έχω κάτι άλλο να κεράσω, πέρα από λεξούλες.
– Δεν ζηλεύουμε ποτέ κανέναν και τίποτα. Δεν τα βλέπεις όλα από εκεί που τα κοιτάς. Οι άνθρωποι είναι παγόβουνα. Βλέπεις και ζηλεύεις μόνο τη μυτούλα που εξέχει από την θάλασσα αλλά όλο το σώμα από κάτω δεν το βλέπεις. Διάβασε το «Τυχεροί και άτυχοι» του Ξενόπουλου.
– Ο εχθρός του εχθρού μου δεν είναι φίλος μου. Συνήθως -αν συμμαχήσεις- όταν νικήσετε τον κοινό εχθρό, σου μένει αμανάτι ένας «φίλος» που είναι τρεις φορές χειρότερος από τον νικημένο εχθρό σου.
– Η διαφορά του αισιόδοξου από τον απαισιόδοξο δεν κρίνεται από το τι διαβάζουμε στο φλιτζάνι, αλλά από τι κάνουμε στο παρόν μας. Αν είσαι δημιουργικός, παράγεις ομορφιά, αισθάνεσαι, δίνεις, παίρνεις, αμφισβητείς, μάχεσαι, τότε είσαι αισιόδοξος ανεξάρτητα αν προβλέπεις πως όλα θα πάνε χάλια. Στον αντίποδα όσοι έχουν νεύρωση με το «όλα καλά θα πάνε» και τους βλέπεις να σαπίζουν στο παρόν τους στην παράδοση, τη μεμψιμοιρία, την παράλυση, τον συμβιβασμό, τη συναλλαγή, μόνο θλίψη μεταφέρουν. Θυμάμαι ένα κείμενο ή μία συνέντευξη του Νίκου Δήμου (περί αισιοδοξίας) πριν αρκετά χρόνια που έλεγε πως το μέλλον μας είναι να κηδέψουμε γονείς, να κηδέψουμε φίλους, να κηδέψουμε αδέρφια, να μεγαλώσουμε, να αρρωστήσουμε και να πεθάνουμε. Αυτά, στην καλή εκδοχή… Υπάρχει κάποιος που σκοπεύει να αποφύγει κάποιον κρίκο από αυτήν την αλυσίδα; Άρα, τι εννοούν πως όλα καλά θα πάνε στο μέλλον; Πόσο μέλλον; Αλλά ο Μπόρχες τα είπε όλα. Όρισε ένα κάποιο νόημα. Να χτίζεις στην άμμο σαν να έχτιζες σε πέτρα.
– Μην υποτιμάς ποτέ τα ελάχιστα μεγέθη. Δεν ξέρεις τις πολλαπλασιαστικές ιδιότητες κάποιων «μονάδων». Δεν υποτίμησα ποτέ ακόμη και τον έναν και μοναδικό ακροατή που μπορεί να είχε κάποια εκπομπή μου. Δεν υποτιμώ ακόμη και τους δέκα -όλους κι όλους- ανθρώπους που θα αγοράσουν έναν δίσκο μου ή βιβλίο μου, ή θα διαβάσουν ένα κείμενό μου. Μιλάς σε έναν με την ίδια ευθύνη σαν να μιλάς σε όλον τον πλανήτη σε ζωντανή σύνδεση.
– Να παίρνεις πολύ σοβαρά ό,τι κάνεις αλλά όχι τον εαυτό σου. Είσαι πάντα κάτι λιγότερο από τις καλές σου στιγμές.
– Λένε πως ο χαρακτήρας του άντρα φαίνεται στο μεθύσι και στην οδήγηση. Τα περισσότερα τα είδα παρατηρώντας τους ανθρώπους στο πώς αντιμετώπιζαν το παιχνίδι. Πώς λειτουργούσαν μέσα σε αυτό.
– Το μίσος, μαζί με τη ζήλια, είναι τα δύο πιο άχρηστα συναισθήματα. Απίστευτο χάσιμο χρόνου και εαυτού. Κάποιοι υποστηρίζουν πως σε κινητοποιούν, κρατάνε σε εγρήγορση τους σφυγμούς σου. Τους προτείνω ποδήλατο. Δεν είμαι σίγουρος πως μπορώ να υποστηρίξω ότι δεν έχω μισήσει. Όμως σίγουρα μου πέρασε γρήγορα.
– Ο σκοπός δεν αγιάζει τα μέσα. Οφείλω πολλά στον Στάλιν για αυτήν τη διαπίστωση… Ιδεολογία είναι μόνο ο τρόπος μας. Η ζωή μου είναι γεμάτη από καλοζωισμένους φίλους που θεωρούν πως αυτή η πεποίθηση κινείται στο φάσμα από τον ρεφορμισμό ως την αντίδραση. Τους εύχομαι να μη γίνουν ποτέ στην ζωή τους «αναγκαία απώλεια» στο όνομα της νίκης μιας μεγάλης ιδέας.
– Δεν έχουμε ξεμπερδέψει με τις επαναστάσεις και τις ρήξεις. Ατομικές και συλλογικές. Αν το πιστέψουμε τελειώσαμε. Ε, σ’ αυτό με βοήθησε ο καπιταλισμός… Το ισχυρότερο ναρκωτικό που πουλάει είναι να πείθει για τη μοναδικότητά του.
– Οι άνθρωποι δεν είμαστε από τη φύση μας καλοί. Πολλά τα σκατά μας. Αρμαθιές άλυτων κόμπων και τυφλές γωνίες. Η συλλογικότητα και η συμβίωση είναι τριβές που μαλακώνουν το τέρας αλλά δεν το σκοτώνουν. (Υπάρχει πάντα και η υποψία να βαυκαλιζόμαστε τόσες χιλιάδες χρόνια, πως είμαστε κάτι σύνθετο και μοναδικό ενώ η αλήθεια να είναι πως είμαστε κάποια μονοκύτταρα πρωτόζωα, τίγκα στην αυτοαναφορικότητα, λιγότερο ιδιαίτεροι ακόμη κι από έναν κόκκο αστρόσκονης).
ΣΗΜΕΙΩΣΗ: Κάπου εδώ παρεμβαίνει ένα διαολάκι και ρωτάει κάτι που δεν το προσπερνάς κι εύκολα. Αφού λες πως από τη φύση μας είμαστε μάλλον περισσότερο κακοί παρά καλοί -με όλη τη σχετικότητα των εννοιών αυτών- γιατί να μην εξελίξουμε τη φύση μας, να τη φτάσουμε στο ανώτερο στάδιό της, και θεωρείς σωστότερο να της πάμε κόντρα, εγκλωβισμένοι σε στερεότυπα καλοσύνης, ανθρωπισμού και τα ρέστα; Δεν ξέρω, είναι από εκείνα για τα οποία έχω πάρει τις οριστικές μου αποφάσεις, δεν θα ασχοληθώ ούτε ένα λεπτό με το να απαντήσω σε αυτήν την ερώτηση. Δεν με ενδιαφέρει να φωτιστεί αυτό το αίνιγμα. Ας πεθάνω στα σκοτάδια μου.
– Ακόμη κι αν δεν υπάρξει ποτέ κοινωνία ισονομίας, δικαιοσύνης και δημοκρατίας -μάλλον δεν είναι δυνατόν σε τεράστιους πληθυσμούς, μόνο σε μικρές ομάδες- δεν έγινε και τίποτα. Αλλά βέβαια αυτό δεν είναι άλλοθι για τους κωλοπαιδισμούς μας. Σε παραπέμπω πάλι στη ρήση του Μπόρχες.
– Όποιος δεν έχει παιδιά γλιτώνει το απόλυτο μαύρο, αλλά χάνει και το απόλυτο κόκκινο. Τον απόλυτο μαύρο μην πάθει κάτι το παιδί, το απόλυτο κόκκινο πώς είναι να είσαι διατεθειμένος να κόψεις στεγνά χωρίς αναισθητικό το ένα σου χέρι για να το προσφέρεις σε έναν άνθρωπο. Για πάντα. Στον έρωτα είναι για λίγο…
– Δεν υπάρχει δεδομένη ζωή. Πάντα υπό αίρεση. Παίζουν όλα τα άκρα. Σάββατο πρωί ψωνίζεις ρουχαλάκια στο Golden Hall, Kυριακή βράδυ προσπαθείς να αποφύγεις έναν βομβαρδισμό τρέχοντας ανάμεσα σε πτώματα στην Κηφισίας. Δεν είναι επιστημονική φαντασία.
– Δεν πιστεύω πως πρέπει να «αλλάζω» κατά περίσταση και να φοράω άλλοτε προβιά και άλλοτε λεοντή, για να περάσει η μπόρα. Η μυρωδιά τους μετά, δεν φεύγει με τίποτα. Ακόμη κι αν δεν το ξέρουν οι άλλοι, το ξέρεις εσύ.
– Ο δρόμος που με φοβίζει είναι τελικά ο δρόμος μου, στα διλήμματα.
– Ο φόβος είναι απλά η μείωση της απόστασης από αυτό που φοβάμαι. Όταν συναντιόμαστε, τα πράγματα σπάνια είναι τόσο άσχημα όσο πίστευα και εγώ όχι και τόσο αδύναμος.
– Η φαντασία δεν είναι ψέμα. Είναι μια παράλληλη πραγματικότητα. Ενίοτε, αυτά τα δύο σχήματα έχουν μία, τουλάχιστον, πλευρά τους κοινή. Είναι το νεράκι μας. Χωρίς αυτήν κιτρινίζουν οι άκρες μας.
– Η αγάπη και η ελευθερία είναι οι δύο (απάτητες;) κορυφές του ανθρώπου. Δεν είμαι πάντα σίγουρος ποια από τις δύο είναι η ψηλότερη.
– Η συναρπαστικότερη περιπέτεια του νεοελληνικού πολιτισμού είναι το ελληνικό τραγούδι. Συγγνώμη για τον σωβινισμό μου, δεν έχω τρόπο να δω αντικειμενικά ένα τόσο βαθιά ριζωμένο πάθος.
– 29 κατασκευαστές ανατολικών φιλοσοφιών συμφωνούν πως η απόλυτη «πραγμάτωση» του ανθρώπου είναι να γίνει φύλλο στη ροή του ποταμού. Ποιος είμαι εγώ που θα πω πως δεν είναι να γίνεις το φύλλο αλλά το νερό; αναγνωρίζοντας όμως και την αλαζονεία μιας τέτοιας προτροπής.
– Να είμαι ανά πάσα στιγμή όσο πιο όμορφος και καθαρός μπορώ. Θα μου πεις, τώρα μεταφορικά μιλάς ή κυριολεκτικά; Κοίτα, το ξεκίνησα για μεταφορικά, αλλά θυμήθηκα κι εκείνο που λένε κάποιες ψυχαναγκαστικές μανούλες «να φοράς πάντα καθαρό εσώρουχο και κάλτσες, μήπως χρειαστεί να μεταφερθείς στο νοσοκομείο, μη γίνεις ρεζίλι στους γιατρούς!».
– Όλα καλά και άγια, και η κουλτούρα και η τέχνη και η αγάπη και τα πάντα. Αλλά κι εκείνο το sex, τι γαμάτο δώρο στο ζωικό βασίλειο! Πού χρωστάω την πιο ειλικρινή μου ευγνωμοσύνη;