Η νέα γενιά ξέρει πολύ καλά τι εστί Halloween. Ξέρει ποια στολή είναι φέτος της μόδας, πού θα γίνει το καλύτερο πάρτι, ποια μουσική ταιριάζει στο ανατριχιαστικό ύφος της γιορτής την οποία τιμάει δεόντως. Πολλές φορές σε εκπλήσσει με τις λεπτομέρειες που γνωρίζει για το ξενόφερτο έθιμο, πληροφορίες που πιθανότατα έχει δει σε βίντεο στο Tik Tok, με τίτλο «Δέκα πράγματα που δεν ξέρεις για το Halloween».
Αν, τώρα, ρωτήσεις έναν νέο τι γιορτάζουμε την 28η Οκτωβρίου, θα σου απαντήσει, το πιθανότερο, ότι γιορτάζουμε «κάτι με πόλεμο». Μπορεί να συμμετέχει στην παρέλαση, ίσως περισσότερο από επιθυμία να χάσει λίγες ώρες μάθημα στην πρόβα, ή μπορεί να μη συμμετέχει καθόλου γιατί βαριέται. Οι πιθανότητες να μπερδέψει την 28η Οκτωβρίου με την 25η Μαρτίου είναι επίσης πολλές.
Το Halloween μπήκε σαν σφήνα μέσα στην καθημερινότητά μας και το βλέπεις να ντύνει τα πάντα στο πνεύμα του, από τη διακόσμηση του σπιτιού μας, μέχρι το συνοικιακό φροντιστήριο που κάνει θεματικό μάθημα. Κάθε έθιμο που φέρνει χαρά, φαντασία και αφορμή για να βγούμε από τη ρουτίνα, είναι ευπρόσδεκτο. Ούτε τίθεται θέμα σύγκρισης, είναι χαζό να συγκρίνουμε μια εθνική επέτειο με ένα έθιμο σαν κι αυτό.
Αλλά εδώ μπορούμε να παρατηρήσουμε κάτι, γιατί 28η Οκτωβρίου και Halloween πέφτουν το ίδιο χρονικό διάστημα και ζητούν την προσοχή μας. Κι ενώ το πρώτο μοιάζει με μια υποχρεωτική και κάπως ανιαρή παύση στο πρόγραμμα, το δεύτερο είναι μια παύση χαράς, την οποία περιμένουμε με μεγαλύτερη ανυπομονησία.
Πολλές φορές έχουμε κατηγορήσει τη νέα γενιά για το μειωμένο ενδιαφέρον που δείχνει απέναντι σε δικά μας έθιμα και ιστορικές επετείους, αλλά ίσως θα πρέπει να σκεφτούμε ότι και ο τρόπος που είθισται να τα αντιμετωπίζουμε δεν δίνει στους νέους κίνητρα να ενδιαφερθούν. Γιατί, ας είμαστε ειλικρινείς, πώς να ενδιαφερθεί ένα παιδί για μια εθνική γιορτή που τιμάται με πανομοιότυπο τρόπο εδώ και δεκαετίες;
Κάθε ιστορική επέτειος στη χώρα μεταφράζεται σε σχολικές εκδηλώσεις οι οποίες ξεκινούν με το κλασικό «Κυρίες και κύριοι, σήμερα τιμούμε…», συνεχίζονται με βαρετές ομιλίες και τελειώνουν με ένα χλιαρό χειροκρότημα. Εκδηλώσεις που βασίζονται σε ένα στημένο, χωρίς συναίσθημα και βάθος, θέαμα το οποίο βυθίζεται συν τοις άλλοις και στη σοβαροφάνεια.
Ως μητέρα που κάθε Οκτώβρη τέτοιες μέρες περνάω μέσα από το μονοπάτι της κολοκύθας και της παρέλασης, δεν μπορώ να μην δω την αντίθεση στον τρόπο με τον οποίο τα παιδιά αντιμετωπίζουν το ένα και το άλλο. Στο ένα συμμετέχουν, δημιουργούν, γελούν, εμπνέονται, εκφράζονται ελεύθερα και η φαντασία τους έχει τον πρώτο λόγο. Το άλλο το βιώνουν σαν μια βαρύγδουπη και στεγνή υποχρέωση. Καλούνται να δείξουν ενδιαφέρον και να τιμήσουν κάτι που δεν τους εξήγησε ποτέ κανείς με τρόπο ζωντανό και ταιριαστό με την ηλικία τους.
Η σύγκριση ανάμεσα στα δύο είναι αδόκιμη, θα το επαναλάβω, είναι ωστόσο μια ένδειξη ότι ο τρόπος που προβάλλουμε τα δικά μας έθιμα είναι βαρετός. Τα έχουμε φυλακίσει μέσα σε τελετές που μυρίζουν ναφθαλίνη. Τα έχουμε μετατρέψει σε κάτι τόσο σοβαρό και καθωσπρέπει που κοιμίζει τον εγκέφαλο μας. Ξεχνάμε ότι η παράδοση δεν είναι μουσείο, είναι ζωντανός οργανισμός, και για να μείνει έτσι, πρέπει να μεταλλάσσεται και να ξαναζεί μαζί μας.
Οι ήρωες του παρελθόντος μας δεν χρειάζονται αγάλματα με στεφάνια, χρειάζονται αφηγήσεις με ψυχή. Χρειάζεται να τους δούμε όχι σαν μακρινές φιγούρες από τα βιβλία ή μέσα από μονότονες παρουσιάσεις, αλλά σαν ανθρώπους που βρέθηκαν μπροστά σε ένα δίλημμα και επέλεξαν την αξιοπρέπεια. Αν τα παιδιά ένιωθαν τη συγκίνηση πίσω από το «Oχι», θα το θυμούνταν περισσότερο απ’ ό,τι το επόμενο πάρτι με κολοκύθες.
Μπορεί η Ιστορία να γίνει τόσο ενδιαφέρουσα για ένα παιδί, όσο το Halloween; Εδώ σας θέλω, εδώ μας θέλω. Αν συνέβαινε αυτό, τίποτα δεν θα μπορούσε να τη σκιάσει.