Εδώ και κάποια χρόνια η Ευρωπαϊκή ένωση βρίσκεται σε κρίση, το λένε όλοι. Η άνοδος ή η επιστροφή, όπως ισχυρίζονται κάποιοι, του αντι-ευρωπαϊκού λαϊκισμού, σε συνδυασμό με την οικονομική κρίση πολλών από τα κράτη-μέλη της, έχουν προκαλέσει σοβαρή ζημιά στο κύρος και την ισχύ της ΕΕ, με αποκορύφωμα, προφανώς, το Brexit. Έτσι λοιπόν φθάσαμε τώρα σε ένα κομβικό σημείο για το μέλλον της Ένωσης, σημείο όμως που περιέχει ένα ίχνος αισιοδοξίας.

Την περασμένη Πέμπτη συναντήθηκαν, για πρώτη φορά μετά την εκλογή του Εμανουέλ Μακρόν και την επανεκλογή της Τερέζα Μέι, στις Βρυξέλλες οι αρχηγοί κρατών-μελών της ΕΕ με την ευκαιρία του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου. Ο κ. Μακρόν βγήκε με θετική διάθεση από το πρώτο του Ευρωπαϊκό Συμβούλιο, όπως ακριβώς και ο πρόεδρος του συμβουλίου Ντόναλντ Τουσκ ο οποίος δήλωσε πως δεν είχε ποτέ ξανά τόσο έντονη την πεποίθηση πως τα πράγματα πάνε προς μια καλή κατεύθυνση. Προφανώς, τέτοιες δηλώσεις είναι απολύτως συνηθισμένες σε τέτοιες περιστάσεις και έχουν συνεπώς μικρή, σχετικά, αξία. Παρ’ όλα αυτά όμως, ενδέχεται ο κ.Τουσκ να επέλεξε τη σωστή στιγμή για να εκφράσει με ειλικρίνεια αυτήν την άποψη .

«Αυτό το Συμβούλιο θα είναι μια ανατροπή… Η Ευρώπη είχε χάσει κόντρα στους λαϊκιστές όπως η Μπαρτσελόνα κόντρα στην PSG. Σήμερα παίρνει την εκδίκησή της», είπε ένας διπλωμάτης μετά το Συμβούλιο της Πέμπτης.

Πράγματι, η νίκη του Μακρόν στη Γαλλία θα μπορούσε κάλλιστα να συνιστά το πρώτο βήμα σε αυτήν την ενδεχόμενη ανατροπή. Ο νεαρός πρόεδρος έβαλε την αφοσίωση στην ΕΕ στον πυρήνα της προεκλογικής του καμπάνιας και έλαβε αξιοσημείωτη στήριξη χάρη σε αυτό. Τώρα, μετά την πρώτη του εμπειρία στις Βρυξέλλες με το αξίωμα του προέδρου, συνεχίζει να δηλώνει έτοιμος και πρόθυμος να δώσει την απαραίτητη δυναμικότητα ώστε να αρχίσει η Ένωση να βλέπει το φως στο βάθος του τούνελ.

Είναι όντως αλήθεια πως στην ηγεσία των ισχυρότερων οικονομικών και πολιτικών δυνάμεων της Ένωσης βρίσκονται επιτέλους, κατά κύριο λόγο, φιλοευρωπαίοι που μοιάζει να έχουν και θετικό πνεύμα συνεργασίας, όπως αποδείχθηκε και την Πέμπτη με την καγκελάριο Ανγκελα Μέρκελ και τον Εμανουέλ Μακρόν να παρουσιάζουν πολύ όμοιες ιδέες στην κοινή συνέντευξη Τύπου, ιδίως για την πολύπλευρη θέληση που υπάρχει για συνεργασία και μεταρρύθμιση.

Όσο παράδοξο και αν ακούγεται, το ίδιο το Brexit, πιστεύω, μπορεί να θεωρηθεί το σημείο στροφής της κρίσης της ΕΕ, η τελευταία ήττα ας το πούμε, για δύο βασικούς λόγους:

Πρώτον, το δημοψήφισμα αυτό φαίνεται να αποδείχθηκε τελικά απογοητευτικό στα μάτια των Βρετανών αλλά και όλων των Ευρωπαίων, ιδίως αυτών που είχαν αρχίσει να εύχονται αντίστοιχες μοίρες και για τις ίδιες τους τις πατρίδες. Η προπαγάνδα υπέρ του Brexit είχε υποσχεθεί παραδείσους και θαύματα με την αποχώριση από την ΕΕ, όπως είναι λογικό με δεδομένο το λαϊκιστικό της χαρακτήρα. Αντιθέτως, έναν χρόνο μετά, οι μεν Νάιτζελ Φάρατζ και Μπόρις Τζόνσον είναι πλήρως περιθωριοποιημένοι, οι δε Εργατικοί κατάφεραν να σαμποτάρουν την πλειοψηφία των Συντηρητικών στις πρόσφατες εκλογές με την υπόσχεση ενός ελαφρύτερου Brexit, που θα περιόριζε τουλάχιστον τις πλέον κοινά αποδεχτές επερχόμενες ζημιές.

Οι Ευρωπαίοι ένιωσαν με το δημοψήφισμα αυτό πως η έξοδος από την Ένωση δεν φέρνει κανέναν παράδεισο αλλά μόνο μπελάδες. Οι λαϊκιστές βάλανε τρικλοποδιά στον εαυτό τους, χάσανε την αξιοπιστία τους. Στην Ευρώπη μοιάζει να επιστρέφει η όρεξη για συνεργασία, και αυτό η εκλογή του Μακρόν μας το αποδεικνύει πλήρως. Το Brexit υπενθύμισε στον κόσμο πως η λογική και το συναίσθημα δεν είναι ισότιμα στην πολιτική.

Δεύτερον, το Brexit δίνει την ευκαιρία στην ΕΕ να αποδεχθεί την κρίση της και της εμπνέει τον ενθουσιασμό για να αντιδράσει, αποδεικνύοντας την αξία της. Οι πολιτικοί αλλά και οι ίδιοι οι λαοί της Ευρώπης ένιωσαν σε μεγάλο βαθμό το Ηνωμένο Βασίλειο να τους φτύνει. Η όρεξη αντίδρασης, σε συνδυασμό με το γεγονός ότι τώρα, χωρίς την παραδοσιακά πιο κρύα και αποστασιοποιημένη Μεγάλη Βρετανία στο παρασκήνιο, η κίνηση προς τα επόμενα βήματα ενότητας και συνεργασίας της Ευρώπης είναι πλέον εφικτή.

Μια καινούργια, ανανεωμένη και ισχυρότερη ΕΕ μοιάζει σχεδόν ρεαλιστική. Η εγκαθίδρυση της περίφημης Ευρωπαϊκής Στρατιωτικής Δύναμης, για παράδειγμα, συζητήθηκε εκ νέου την Πέμπτη στις Βρυξέλλες, και για πρώτη φορά δείχνει να έχει πραγματικά ένα μέλλον.

Η Ευρωπαϊκή Ένωση μπορεί πλέον να αρχίσει να ονειρεύεται μια έξοδο από την κρίση της, ακολουθώντας το περίφημο ρητό «ό,τι δεν σε σκοτώνει σε κάνει δυνατότερο».

Ακολουθήστε το Protagon στο Google News