Για δέκατη ημέρα συνεχίζεται η επίσχεση εργασίας στην πόλη του ΟΑΣΘ, στην πόλη που πληρώνουμε εισιτήριο και το ξαναπληρώνουμε μέσω των φόρων. Η κρατική επιδότηση διασφαλίζει σταθερό το κέρδος των μετόχων, ενώ τη ζημία πληρώνουν οι πολίτες άμεσα με την αύξηση του εισιτηρίου ή και έμμεσα με την αντισταθμιστική καταβολή, την επιχορήγηση που δίνει το κράτος στον οργανισμό. Παρότι υπάρχει διαχείριση δημόσιου χρήματος, δεν υπάρχει διαφάνεια στα οικονομικά του οργανισμού. Η σύμβαση του ελληνικού δημοσίου με την ιδιωτική επιχείρηση ΟΑΣΘ αποτελεί παγκόσμια πρωτοτυπία.
Ποιος είναι όμως ο ΟΑΣΘ; Ο Οργανισμός Αστικών Συγκοινωνιών Θεσσαλονίκης είναι νομικό πρόσωπο ιδιωτικού δικαίου, έχει 424 ακέραιες μετοχές και ύστερα από οικονομικές συμφωνίες με το ελληνικό δημόσιο, το 1957, αντικαθιστά το τραμ εκτελώντας μονοπωλιακά τις αστικές συγκοινωνίες της Θεσσαλονίκης.
Παρά τον Κανονισμό της ΕΕ που ορίζει τη διάρκεια σχετικών συμβάσεων έως δέκα χρόνια, ο ΟΑΣΘ έχει διασφαλίσει συμφωνία χωρίς ημερομηνία λήξης. Πώς έγινε αυτό; Η τελευταία ανανέωση της σύμβασης του ΟΑΣΘ με υπογραφή των Αλογοσκούφη και Χατζηδάκη επί κυβερνήσεως Καραμανλή έχει ισχύ μέχρι 2 χρόνια μετά την ολοκλήρωση του Μετρό Θεσσαλονίκης. Σημειωτέον ότι η σύμβαση του Μετρό προβλέπει επεκτάσεις που παρατείνουν την ολοκλήρωση του έργου, ενώ δεν έχουν δημιουργηθεί ακόμα οι πρώτοι σταθμοί.
Έχει και συνέχεια. Ο ΟΑΣΘ ενοικιάζει τα αμαξοστάσια και τα γραφεία διοίκησης από τον συνεταιρισμό «Ηρακλής», ενώ μέλη του συνεταιρισμού είναι ορισμένοι από τους μετόχους του ΟΑΣΘ. Μάλιστα το ύψος των ενοικίων δεν έχει επηρεαστεί ιδιαίτερα από την οικονομική κρίση, αν και την τριετία 1989-1991 είχε αυξηθεί κατά 100% μετά από ψήφισμα του Δ.Σ. του ΟΑΣΘ.
Σε πολλά κράτη μέλη οι αστικές συγκοινωνίες υποστηρίζονται από το δημόσιο, ελέγχονται διεξοδικά και παρέχουν ποιοτικές υπηρεσίες. Ο ΟΑΣΘ χωρίς ανταγωνιστή παρέχει έργο χαμηλής ποιότητας με επιδείνωση, τελευταία, λόγω της κρίσης. Λειτουργεί ως ιδιωτική εταιρεία με εγγύηση και χρήματα του κράτους, δηλαδή των φορολογουμένων. Το κράτος διασφαλίζει προκαταβολικά το επιχειρηματικό κέρδος ανεξάρτητα από την πορεία της εταιρείας και καλύπτει τη ζημία με δικά του χρήματα.
Η δεύτερη μεγαλύτερη πόλη της χώρας διαθέτει μια και μόνον αστική συγκοινωνία και βιώνει την ομηρία από την επίσχεση εργασίας χωρίς προσωπικό ασφαλείας, ενώ είναι ανύπαρκτη η προβολή της κατάστασης από τα ΜΜΕ. Οι πολιτικοί της πόλης, βουλευτές, δήμαρχοι, περιφερειάρχης έχουν ευθύνη να πάρουν πρωτοβουλίες και να δοθεί λύση. Ποια θα ήταν η αντιμετώπιση, αν αυτό συνέβαινε στην Αθήνα;
Από την παρούσα συγκυρία προβάλλει επιτακτικά ένα διαφορετικό μοντέλο αστικής συγκοινωνίας με ζητούμενο τη διαφάνεια, καθώς μένουν αναπάντητα τα παρακάτω ερωτήματα.
- Για ποιο λόγο δεν υπάρχει πρόσβαση στα οικονομικά στοιχεία;
- Για ποιο λόγο δεν υπάρχει έλεγχος στο ζημιογόνο αποτέλεσμα που επιδοτείται;
- Για ποιο λόγο δεν δημοσιοποιούνται τα ονόματα των μετόχων;
- Ποιες ομάδες πολιτών επωφελούνται από τη σύμβαση;
Οι εργαζόμενοι στον οργανισμό αποφάσισαν συνέχιση της επίσχεσης εργασίας που ξεκίνησαν στις 17/09, μέχρι να καταβληθούν στους τραπεζικούς λογαριασμούς τους τα δεδουλευμένα τριών μηνών, απορρίπτοντας ουσιαστικά τις προτάσεις του υπουργού Υποδομών, Μεταφορών και Δικτύων, Χρήστου Σπίρτζη. Μάλιστα ο πρόεδρος του συνδικάτου των εργαζομένων στον ΟΑΣΘ ανέφερε «κάποτε κάναμε κινητοποιήσεις και τα στρατιωτικά RΕΟ εξυπηρετούσαν το επιβατικό κοινό. Ας βγάλουν και τα RΕΟ».
Ιδιοκτήτες τουριστικών λεωφορείων δηλώνουν παρόντες και έτοιμοι να μεταφέρουν τους πολίτες της Θεσσαλονίκης με 8-9 κύριες γραμμές που καλύπτουν το 75% της κίνησης στην πόλη. Χρειάζεται βέβαια νομοθετική ρύθμιση από το υπουργείο Μεταφορών, διαφορετικά είναι παράνομο.
Σύντομα θα ανακοινωθεί η πολιτική απόφαση της κυβέρνησης για τις αστικές συγκοινωνίες της Θεσσαλονίκης. Ο υπουργός δήλωσε ότι δεν πρόκειται να συνεχιστεί η κατασπατάληση των χρημάτων του ελληνικού λαού χωρίς ελέγχους. Το υπουργείο δεν χρωστά ούτε ένα ευρώ από την ισχύουσα οικονομική συμφωνία, ενώ οι προκαταβολές στον ΟΑΣΘ σε μη εκτελεσμένο έργο δεν είναι νόμιμες.
Το ΕΚΘ καλεί τον αρμόδιο υπουργό και τη διοίκηση του ΟΑΣΘ να αντιμετωπίσουν με υπευθυνότητα το θέμα που ταλαιπωρεί τους εργαζόμενους, το επιβατικό κοινό αλλά και τους παραγωγικούς φορείς που ζητούν αναστολή της επίσχεσης, καθώς έχει παραλύσει η αγορά.
*Η Μαρία Παναγιωτίδου είναι πτυχιούχος Νομικής, ειδίκευση Δημοσίου Δικαίου και Πολιτικών Επιστημών και τελειόφοιτος της Θεολογικής Σχολής.