«Oλα τα ρούχα ένα ευρώ»

Η ταμπέλα στη βιτρίνα έστεκε προκλητική, σε ένα από εκείνα τα μαγαζιά με ρούχα από δεύτερο χέρι και deadstock, δηλαδή νεκρό απόθεμα. Στάθηκα στη βιτρίνα και άρχισα να φιλοσοφώ το ποσό που είδα να αναγράφεται, με το οποίο πλέον δεν αγοράζεις ούτε ένα πακέτο τσίκλες. Στην κυριολεξία να το πάρεις, σχεδόν όλα είναι ακριβότερα από τα κομμάτια ύφασμα που το μαγαζί πουλάει για ένα ευρώ.

«Πώς γίνεται να τα πουλάτε ένα ευρώ;» ρώτησα την πωλήτρια αποφασισμένη να λύσω τον γρίφο της φτήνιας. «Στην αρχή της σεζόν τα βάζουμε από πέντε έως δέκα ευρώ και στο τέλος κατεβάζουμε την τιμή στο ένα για να φύγουν όλα», η απάντησή της. Περιεργάστηκα το μαγαζί. Πραγματικά, όλα έφευγαν. Ο κόσμος γέμιζε ρούχα τα καλάθια του, εκτός από εμένα την περίεργη που ανέκρινα την πωλήτρια. Μια κοπέλα πλήρωσε στο ταμείο τριάντα ευρώ, δηλαδή έφυγε με τριάντα ρούχα. Οριακά μπορούσε να κουβαλήσει τις σακούλες στα χέρια της.

Ηθελα να τρέξω πίσω της να τη ρωτήσω πώς τα χωράει στην ντουλάπα της, γιατί είμαι σίγουρη ότι δεν είναι η πρώτη φορά που thrifτάρει χωρίς αύριο. Για τους μη μυημένους, το thrifting είναι ένας νεολογισμός που δημιουργήθηκε για να περιγράψει την τάση της αγοράς μεταχειρισμένων ρούχων. Προέρχεται από τη λέξη thrift που σημαίνει λιτό και οικονομικό, θέλοντας να περιγράψει τη φιλοσοφία της τάσης η οποία γεννήθηκε σαν μια ηθική εναλλακτική της γρήγορης μόδας.

Ωστόσο, βλέποντας τον κόσμο να φεύγει με δέκα γεμάτες σακούλες από τέτοια μαγαζιά, σκέφτεσαι ότι εδώ δεν υπάρχει καμία φιλοσοφία λιτότητας και οικονομίας. Εδώ συμβαίνει το αντίθετο, ο κόσμος πέφτει σαν τις μύγες στο μέλι και φορτώνει την ντουλάπα του με έναν τόνο ρούχα που σίγουρα δεν τα χρειάζεται όλα. Και μπορεί να είναι φθηνότερα, αλλά η δυνατότητα να τα παίρνεις δέκα-δέκα μπορεί τελικά να σου κοστίζει και παραπάνω.

Το θέμα και πάλι είναι να υπερ-καταναλώνεις, κάτι που απέχει έτη φωτός από την ηθική του βιώσιμου. Και εδώ σού έρχεται να γελάς με τις αντιφάσεις, γιατί ο κόσμος πραγματικά πιστεύει ότι καταναλώνει με ηθική τη μόδα φτάνοντας στο σπίτι του με ένα φορτηγό πάμφθηνα ενδύματα. Στα κοινωνικά δίκτυα γίνεται ολόκληρο κήρυγμα για τα θετικά του thrifting από ανθρώπους που ανά δύο μέρες κάνουν βίντεο με μια ντουζίνα καινούργια ρούχα που αγόρασαν σε τέτοια μαγαζιά.

Αυτό δεν είναι ηθική κατανάλωση, δεν είναι απλώς υπερκατανάλωση, είναι εθισμός. Ασφαλώς και ήταν αναμενόμενο να το πάθει ο καταναλωτής, να γίνει αχόρταγος και ανεξέλεγκτος, όταν ανοίγεται μπροστά του μια αγορά με εξαιρετικά χαμηλές τιμές και σε τεράστιες ποσότητες. Γιατί από εκεί ξεκινάει το πράγμα κι εκεί καταλαβαίνεις και τον όγκο του ρουχισμού που παράγεται στον πλανήτη, ο οποίος στην τροχιά ζωής του μπορεί να καταλήξει να πουληθεί ένα ευρώ σε ένα μαγαζί της Αθήνας.

Πολλοί χρήστες του Tik Tok ιδίως, κάνοντας βίντεο μέσα από τεράστια μαγαζιά μεταχειρισμένων, ανακαλύπτουν μέσα στον όγκο ρούχων, υποδημάτων και άλλων αξεσουάρ, μάρκες πολύ γνωστών οίκων υψηλής ραπτικής. Μερικά είναι ακόμα με τις ταμπέλες τους, στις οποίες βλέπεις τις εξωφρενικά ψηλές, αρχικές τιμές τους, με αρκετά μηδενικά στο τελείωμά τους. Στην κρεμάστρα του μαγαζιού μεταχειρισμένων, όμως, το άλλοτε πανάκριβο προϊόν μόδας πουλιέται με την τιμή μερικών ευρώ που πολλές φορές δεν έχουν ούτε ένα μηδενικό στο τέλος τους. Αυτή η τεράστια ψαλίδα κόστους είναι ακόμα μια απόδειξη ότι ο πλανήτης έχει σκεπαστεί από ρούχα που η αξία τους πολύ σύντομα πέφτει στα τάρταρα.

Εχει υπολογιστεί ότι η παγκόσμια βιομηχανία μόδας παράγει περίπου 100 δισ. ενδύματα ετησίως. Περισσότερα από 15 εκατ. μεταχειρισμένα ρούχα στέλνονται σε μέρη όπως η Γκάνα από το Ηνωμένο Βασίλειο, την Ευρώπη, τη Βόρεια Αμερική και την Αυστραλία κι ένα 40% από αυτά είναι τόσο κακής ποιότητας, που καταλήγουν σε χωματερές. Ο,τι μένει, μπαίνει στην αχανή παγκόσμια αγορά του «thrift shop» και κρεμιέται στα ράφια της σε εξευτελιστικές τιμές για να βρει διψασμένα χέρια για κατανάλωση, που με μικρά ποσά θα τιγκάρουν την ντουλάπα τους με δεκάδες αταίριαστα, και πολλές φορές φθαρμένα, κομμάτια.

Φυσικά υπάρχει και η καλή πλευρά της αγοράς του μεταχειρισμένου ρούχου. Είναι αυτή που ψάχνει την ποιότητα και εδώ μιλάμε πράγματι για μια ηθική κατανάλωση που λειτουργεί με τη λογική της χρήσιμης ανακύκλωσης κι έχει ένα πλαφόν στις τιμές. Ναι μεν είναι χαμηλές, αλλά όχι εξευτελιστικές.

Ομως, το κάπως πιο ποιοτικό και ελάχιστα πιο ακριβό, μας χαλάει. Οι περισσότεροι θέλουμε να βάλουμε έναν τόνο ρούχα στη σακούλα μας.

Ακολουθήστε το Protagon στο Google News