Ο Γιάννης Μπουτάρης είναι ένα ακραίο παράδειγμα. Ο δήμαρχος της Θεσσαλονίκης ενσαρκώνει την παλιά αντίληψη περί τατουάζ. Τα δικά του τα χτύπησε σε μία εποχή που στην Ελλάδα χτύπαγε μόνο ο Τζίμης (δεκαετία 1970) και επίσης τα χτύπησε σε μία εποχή, που το να έχεις τατουάζ σήμαινε ότι είσαι ναυτικός, περιθωριακός, ότι έχεις κάνει φυλακή, ότι είσαι αναρχικός, ότι έχεις ψυχολογικά προβλήματα, ότι είσαι αλήτης κτλ. Αν δεν ήσουν τίποτα απ΄όλα αυτά και εντούτοις είχες τατουάζ τότε, ήσουν σίγουρα ένας πολύ ιδιαίτερος τύπος, λίγο καλλιτέχνης στην ψυχή, ελαφρώς αυτοκαταστροφικός, εκκεντρικός, ψαγμένος, ήσουν γενικά ο τύπος που γοήτευε τις ανήσυχες γυναίκες.

Σήμερα τα πράγματα έχουν αλλάξει. Σήμερα η κομμώτριά μου, που είναι η καλλιτεχνική διευθύντρια των κομμωτηρίων Angelos, έχει χτυπήσει στον καρπό με καλλιγραφικά το όνομα του γιού της κι ένα ψαλίδι. Επίσης ο γκέι και fashion victim φίλος μου που είναι creative director σε γνωστό περιοδικό έχει ζωγραφίσει ένα κοκτέιλ κοσμοπόλιταν στον βραχίονα. Και ο τριαντάρης υπάλληλος που με εξυπηρετεί στην Εθνική Τράπεζα έχει κάτι κινέζικα ιδεογράμματα πάνω στο μπράτσο του. Αυτοί οι άνθρωποι δεν είναι εκκεντρικοί, δεν είναι περιθωριακοί, δεν πρόκειται ποτέ να κάνουν φυλακή, εκτός αν αφήσουν απλήρωτο τον ΦΠΑ. Και όλοι τους απέκτησαν τις ζωγραφιές μετά τις 23 Απριλίου του 2010 – μετά το Καστελόριζο, για όσους δεν θυμούνται.

Αλλο παράδειγμα: όταν πρόσφατα μας ανακοίνωσε ο πατέρας μου ότι επικοινώνησε μαζί του ένας tattoo artist και ζήτησε να νοικιάσει ένα κατάστημα που διαθέτουμε, μας είπε (ο πατέρας μου!) «Αυτό το επάγγελμα πρέπει να έχει πέραση. Βλέπω παντού τατουάζ και το παιδί είναι καθώς πρέπει. Αν κάνουν τόσοι πολλοί τατουάζ σήμερα φαντάζομαι ότι δεν θα έχουμε πρόβλημα με καθυστερημένα ενοίκια».

Γενικά το επάγγελμα «τατουατζής» δεν ήταν 5-6 χρόνια πριν αυτό που είναι σήμερα. Οπως έχει δηλώσει ο Γιώργος Μαυρίδης, ο πιο διάσημος tattoo artist της Θεσσαλονίκης και ο ένας από τους δύο παρουσιαστές της ταξιδιωτικής εκπομπής World Party: «Υπήρχε εντελώς ρατσιστική αντιμετώπιση, ακόμα και μέχρι πριν λίγα χρόνια. Καταρχήν έλεγες τι δουλειά κάνεις και ο κόσμος σε θεωρούσε πρεζάκια, αληταρά».

Μεγάλο και να φαίνεται
Οταν το 1989 ο φίλος μου είχε πάει στον γιό του Τζίμη στην Πλάκα και του ζήτησε έναν κάβουρα στη μέση του μπράτσου, ο tattoo artist τον ρώτησε: «Είσαι σίγουρος; Θα φαίνεται!». Πόσο άκυρη ακούγεται σήμερα αυτή η ερώτηση, σκεφτόμουν τις προάλλες καθώς έβλεπα τα ζωγραφισμένα μανίκια του Αρη Πετρετζίκη στην εκπομπή μαγειρικής του.

Αλλά εντελώς ζωγραφισμένος είναι και ο Μαρκ Τζέικομπς, ο πρώην καλλιτεχνικός διευθυντής του οίκου Louis Vuitton. Για να μη μιλήσουμε για μια στρατιά μοντέλων και ηθοποιών τόσο στην Ελλάδα όσο και στο εξωτερικό.

Πλέον έχουμε μάθει και τα είδη τατουάζ:

• Tribal, παλιό, φυλετικό, σαν αυτά που έκαναν οι Αβορίγινες, σαν αυτά της Αντζελίνα Τζολί
• Criminal και Prison, σαν αυτά που έκαναν οι Ρώσοι φυλακόβιοι
• Feng Sui, με ιδεογράμματα ή σχέδια όπως πεταλουδίτσες, δράκοι κτλ.
• New school, αμερικάνικο στιλ, μετά τη δεκαετία του 1970, με έντονα περιγράμματα, πολλά χρώματα και ανάμειξη διαφόρων ειδών τατουάζ
• Old school, αμερικάνικο πριν από τη δεκαετία του 1970, με πιο απαλά περιγράμματα και μικρότερη γκάμα χρωμάτων
• Sailor, τα κλασσικά ναυτικά, με άγκυρες, αγαπημένα πρόσωπα, σέξι γυναίκες, καρδιές
• Irezumi, γιαπωνέζικο στιλ, πολύ γεμάτο, με ψάρια και άλλα κομψοτεχνήματα

Ποσοστά και ψυχολόγοι
Μ΄αυτά και μ’ εκείνα σύμφωνα με τις επίσημες έρευνες, τα τελευταία 10 χρόνια το 35% των ηλικιών από 15 έως 45 στον δυτικό κόσμο έχει ένα τατουάζ.

Οι ψυχολόγοι όσον αφορά τις αιτίες της εξάπλωσης των τατουάζ κάνουν λόγο για πρότυπα. Μιλούν για μόδα. Για τη γενικότερη τάση. Για το γεγονός ότι τα τελευταία 10 χρόνια βλέπουμε πολλές γυναίκες σταρ με τατουάζ – οι γυναίκες τελικά τα απενοχοποίησαν στη συλλογική συνείδηση και στο παλιομοδίτικο μυαλό του πατέρα μου. Κι έτσι τώρα τα βλέπουμε παντού. Σήμερα υπάρχουν πάνω από 200 tattoo studio στην Ελλάδα, όταν τη δεκαετία του 1970 και ίσως του 1980 υπήρχε μόνο ο Τζίμης.

Μα είναι ωραία όλα αυτά τα τατουάζ; Οι έμπειροι tattoo artists σου λένε ότι τα περισσότερα είναι χάλια. Γιατί; Διότι, επειδή το «άθλημα» είναι της μόδας κι επειδή υπάρχει κρίση, όποιος έχει το μεράκι και ξέρει να ζωγραφίζει καλά αγοράζει ένα μοτοράκι από το ίντερνετ και αρχίζει να χτυπάει στο σπίτι του, φτηνά. Και επειδή, κρίση έχουμε, εφόσον ρίχνει τις τιμές θα τον προτιμήσουν. Από την άλλη, ο καθένας, διαλέγει το σχέδιό του στο ίντερνετ από εκατομμύρια σχέδια που διατίθενται και πάει και το ζητάει. Κι επειδή δύσκολα διώχνεις πελάτη το κάνεις. Οι περισσότεροι πάντως tattoo artists με τους οποίους μίλησα μου είπαν ότι αρνούνται να κάνουν φασιστικά σύμβολα – τα οποία έχουν πολύ ζήτηση μετά το 2010. Και οι πελάτες που τα θέλουν δεν τα ζητάνε κατευθείαν. Αρχίζουν με ένα αρχαιοελληνικό σχέδιο, με έναν πολεμιστή κτλ. και μετά στο τέλος λένε ότι θέλουν και μια σβάστικα.

Δεν μου κάνει εντύπωση αυτό. Πριν κάνουν τατουάζ τα πρότυπα ομορφιάς όπως η Κέιτ Μος τη δεκαετία του 2000, οι νεοναζί ανταποκρίνονταν πλήρως στο στερεότυπο του «σημαδεμένου». Μόνο που εκείνα τα χρόνια οι περισσότεροι τα χτύπαγαν μόνοι τους.

Τιμές να το κάνεις και να το σβήσεις
Σήμερα το να κάνεις ένα τατουάζ αρχίζει από 30 ευρώ για το μικρότερο έτοιμο σχέδιο. Ωστόσο γενικά η ταρίφα πάει με την ώρα, με τον βαθμό δυσκολίας και με τα μελάνια που θα χρειαστούν. Η χρονοχρέωση κυμαίνεται από 50 έως 250 ευρώ/ώρα.

Κι αν θέλεις να το αφαιρέσεις, κατά γενική ομολογία, ο καλύτερος τρόπος είναι το λέιζερ. Αλλά δεν είναι απλή η διαδικασία και δεν πετυχαίνει πάντα. Απαραίτητες δε προϋποθέσεις, σύμφωνα με τους δερματολόγους, είναι να είσαι λευκός (να ανήκεις στη λευκή φυλή), να έχεις μονοχρωματικό τατουάζ και να το έχεις τουλάχιστον ένα χρόνο. Επίσης να μην πας να το βγάλεις καλοκαίρι μαυρισμένος από τον ήλιο. Και όσον αφορά το κόστος, ανά συνεδρία ανέρχεται στα 100 ευρώ. Εννοείται ότι θα χρειαστούν περισσότερες από μία, έτσι; Μπορεί και 10, αναλόγως με το μέγεθος, το χρώμα και το βάθος στο οποίο έχει εισχωρήσει το μελάνι.

Πάντα ήθελα να κάνω. Θα το κάνω
Καλά όλα αυτά. Το τατουάζ πριν από 20 χρόνια ήταν μόδα για λίγους και σήμερα είναι για όλους. Ωστόσο μου κάνει μεγάλη εντύπωση, ότι αποφασίζουν και κάνουν τατουάζ  σήμερα, κυριλέ σαραντάρηδες. Οι νέοι πάντα φλέρταραν με την ιδέα. Κι εγώ το σκεφτόμουν στη δεκαετία του 1990 αλλά δεν το έκανα τελικά γιατί αρχικά φοβόμουν μήπως το μετανιώσω και μετά το ξέχασα. Σήμερα όμως ακούω διάφορους φίλους μου στα 40-45 να λένε: «Πάντα ήθελα να κάνω τατουάζ! Δε βαριέσαι, θα το κάνω!». Και το κάνουν. Και γιατί δεν το έκανες στα 20; «Γιατί σκεφτόμουνα τη δουλειά. Επρεπε να διαλέξω σημείο που να μη φαίνεται…». Εδώ νομίζω ότι βρίσκεται το κλειδί, κι ας μην έχουν κάνει τη σύνδεση ακόμα οι ψυχολόγοι.

Τα τατουάζ και το μνημόνιο
Σε όλη τη Δύση είναι της μόδας τα τατουάζ αλλά στην Ελλάδα την τελευταία πενταετία είναι περισσότερο και τα κάνουν και μεσήλικες. Επειδή τώρα δεν έχουν τίποτα να χάσουν. Παλιότερα, είχαν να προγραμματίσουν τη ζωή τους. Σκέφτοταν το σπίτι, τα παιδιά, τη μεταγραφή στη δουλειά, την προαγωγή, την αισθητική (αν το μετανιώσω;), την αλλαγή φάσης. Ο εικοσάρης που φλέρταρε με την εικόνα του φρικιού σκεφτόταν μέσα του ότι κάποτε μπορεί να κάνει καριέρα… κι έτσι δεν έκανε τελικά τατουάζ. Ενώ σήμερα;

Σήμερα η λέξη καριέρα ακούγεται σαν αστείο. Ποιον θα πειράξει το τατουάζ; Τον εργοδότη που καθυστερεί τις πληρωμές; Επίσης η σκέψη που αποθάρρυνε τα κορίτσια προ εικοσαετίας: «πώς θα είναι το τατουάζ πάνω στο ζαρωμένο δέρμα από τα γηρατειά; Εγώ θέλω να γίνω μια κομψή γριά», πλέον είναι μια σκέψη εντελώς για γέλια. Με τι ακριβώς σύνταξη θα μπορείς, όταν με το καλό γεράσεις, να είσαι «μια κομψή γριά»;

Οι πολλές αβεβαιότητες στη ζωή μας κάνουν γενικά πιο cool. Μας απελευθερώνουν. Φανταστείτε όμως το εξής: να έχει, λέει, σε 50 χρόνια, ξεπεραστεί αυτός ο εφιάλτης που ζούμε τώρα και ο ιστορικός του μέλλοντος να κάνει έρευνα για την αισθητική των Ελλήνων στα χρόνια της ύφεσης. Δεν θα είναι πολύ ενδιαφέρον αυτό που θα ανακαλύψει; Ενώ καταστρεφόμαστε ως χώρα και βουλιάζουμε, ολοένα φτωχότεροι και πιο απελπισμένοι, μέσα στην εθνική κατάθλιψη, ζωγραφίζουμε τα σώματά μας, με μόνιμο τρόπο, περισσότερο από ποτέ σε όλη την ιστορία μας.

Στην ερώτηση του ιστορικού «ποια ήταν η πιο διαδεδομένη τέχνη στα χρόνια του μνημονίου στην Ελλάδα», η απάντηση θα ήταν απολύτως ξεκάθαρη: «η εφαρμοσμένη τέχνη της δερματοστιξίας».

Ακολουθήστε το Protagon στο Google News