Για πολλά χρόνια οι γιατροί στις ΗΠΑ δεν έδιναν ιδιαίτερη προσοχή προκειμένου να σώσουν τη ζωή ενός πρόωρου μωρού, ωστόσο υπήρχε ένα μέρος στο οποίο οι απελπισμένοι γονείς μπορούσαν να απευθυνθούν. Ενα τσίρκο, ένα πάρκο θεαμάτων στο Κόνεϊ Αϊλαντ του Μπρούκλιν. Εκεί ένας άνδρας έσωσε χιλιάδες ζωές…

Στις αρχές του 20ου αιώνα, οι επισκέπτες του Κόνεϊ Αϊλαντ μπορούσαν να δουν κάποια ασυνήθιστα αξιοθέατα. Μια φυλή από τις Φιλιππίνες, ολόκληρα χωριά νάνων, μια αναπαράσταση των πολέμων των Μπόερς από 1000 στρατιώτες συμπεριλαμβανομένων βετεράνων και από τις δυο πλευρές, το τρενάκι του θανάτου και άλλα. Ομως για 40 ολόκληρα χρόνια, από το 1903 ως το 1943, το κορυφαίο πάρκο ψυχαγωγίας της Αμερικής υπήρξε το σπίτι ενός αγώνα ζωής και θανάτου στην κυριολεξία.

Η βρεφική θερμοκοιτίδα του γιατρού Μάρτιν Κούνεϊ ήταν ένα από τα πιο δημοφιλή εκθέματα στο πάρκο ψυχαγωγίας του Κόνεϊ Αϊλαντ. «Ολος ο κόσμος αγαπά ένα μωρό» έγραφε η ταμπέλα πάνω από την είσοδο. Στο εσωτερικό, πρόωρα νεογέννητα έδιναν μάχη για τη ζωή τους, με τη φροντίδα μιας ομάδας αφοσιωμένου ιατρικού προσωπικού. Για να δει κανείς τα μωρά, έπρεπε να πληρώσει 25 σεντς. Ενα διαχωριστικό κιγκλίδωμα εμπόδιζε τους επισκέπτες να πλησιάσουν πολύ τις μικροσκοπικές φιγούρες που βρίσκονταν μέσα στις θερμοκοιτίδες.

«Για ποιον λόγο τα πρόωρα μωρά αντί να βρίσκονται σε έναν θάλαμο νεογνών, γίνονταν εκθέματα σε τσίρκο;», εύλογα αναρωτιέται κανείς.

Στην Αμερική πολλοί γιατροί είχαν την άποψη ότι τα πρόωρα μωρά ήταν γενετικά κατώτερα και η μοίρα τους ήταν στα χέρια του Θεού. Χωρίς παρέμβαση ιατρική, η συντριπτική πλειοψηφία των νεογνών που γεννιόνταν πρόωρα προορίζονταν να πεθάνουν.

Ο Κούνεϊ δεν ήταν καθηγητής σε κάποιο μεγάλο Πανεπιστήμιο ή χειρουργός σε εκπαιδευτικό νοσοκομείο. Ηταν ένας Γερμανο-Εβραίος μετανάστης που απέφευγε το ιατρικό κατεστημένο και καταδικάστηκε από πολλούς ως τσαρλατάνος. Ομως για τους γονείς των παιδιών που έσωσε και για τους εκατομμύρια επισκέπτες που συνέρρεαν για να δουν τα «εκθέματά» του, υπήρξε ένας θαυματοποιός.

Οι θερμοκοιτίδες που χρησιμοποιούσε ο Κούνεϊ ήταν τα τελευταία μοντέλα που εισάγονταν απευθείας από την Ευρώπη. Η Γαλλία υπήρξε τότε ο παγκόσμιος ηγέτης στην φροντίδα πρόωρων βρεφών, με τις ΗΠΑ να υστερούν για αρκετές δεκαετίες.

Η κάθε μια θερμοκοιτίδα είχε ύψος πάνω από 1,5 μ. και ήταν κατασκευασμένη από γυαλί και ατσάλι. Ενας λέβητας νερού στο εξωτερικό παρείχε ζεστό νερό σ’ έναν σωλήνα κάτω από το κρεβάτι όπου κοιμόταν το μωρό ενώ ένας θερμοστάτης ρύθμιζε την θερμοκρασία. Ενας άλλος σωλήνας μετέφερε φρέσκο αέρα από το εξωτερικό του κτιρίου μέσα στη θερμοκοιτίδα, περνώντας πρώτα από φίλτρο για τις ακαθαρσίες.

Το 1903 ο Μάρτιν Κούνεϊ παντρεύτηκε την νοσοκόμα Ανναμπελ Σέγκνερ από το προσωπικό του. Το 1907 απέκτησαν μια κόρη που γεννήθηκε έξι εβδομάδες νωρίτερα και σώθηκε στις θερμοκοιτίδες. Η Χίλντεγκαρτντ αργότερα εκπαιδεύτηκε ως νοσοκόμα και δούλεψε με τον πατέρα της.

Η φροντίδα για τα πρόωρα μωρά ήταν ακριβή. Το 1903 κόστιζε περίπου 15 δολάρια την ημέρα, (δηλαδή 405 δολάρια σήμερα) για κάθε μωρό στην εγκατάσταση του Κούνεϊ..

Ομως ο Κούνεϊ δεν χρέωνε τους γονείς ούτε μια δεκάρα για την ιατρική φροντίδα του μωρού τους. Το κοινό πλήρωνε… Ηταν τέτοια η προσέλευση του κόσμου στην «έκθεση» που ο Κούνεϊ μπορούσε εύκολα να καλύπτει το κόστος λειτουργίας της μονάδας του, αλλά και τους πολύ καλούς μισθούς του προσωπικού του, ενώ εν καιρώ πλούτισε και ο ίδιος.

Ο Κούνεϊ δεν είδε τη δουλειά του μόνον ως τρόπο για να σώσει τις ζωές των καταδικασμένων πρόωρων μωρών αλλά και ως τρόπο να τα υποστηρίξει. Εδωσε διαλέξεις εκφωνώντας τα ονόματα διασήμων ανδρών που είχαν γεννηθεί πρόωρα και κατάφεραν σπουδαία πράγματα. Ανδρες όπως ο Μαρκ Τουαίην, ο Ναπολέων, ο Βίκτωρ Ουγκώ, ο Κάρολος Δαρβίνος, ο Ισαάκ Νεύτων.

Το 1905 άνοιξε ένα ακόμη χώρο στο Atlantic City που λειτούργησε ως το 1943. Οι τεχνικές του Κούνεϊ ήταν προηγμένες για την εποχή. Εδινε ιδιαίτερη έμφαση στο μητρικό γάλα και ήταν αυστηρός με την υγιεινή. Ωστόσο κάποιες από τις μεθόδους του αμφισβητήθηκαν έντονα. Οι περισσότεροι νοσοκομειακοί γιατροί πίστευαν ότι η επαφή με τα πρόωρα μωρά μπορούσε να τα βλάψει σοβαρά, ότι κινδύνευαν δηλαδή από μολύνσεις. Ο Κούνεϊ ενθάρρυνε τις νοσοκόμες του να αγκαλιάζουν και να φιλούν τα μωρά πιστεύοντας ότι ανταποκρίνονται καλά σ’ αυτό. Και υπήρξε αυστηρός μαζί τους. Αν έπιανε κάποιον απ’ το προσωπικό του να πίνει ή να καπνίζει τον απέλυε χωρίς δεύτερη σκέψη.

Βέβαια ο Κούνεϊ δεν μπόρεσε να αντισταθεί και στις ανάγκες του σόου. Ας μην ξεχνάμε πως όλο αυτό γινόταν σ’ ένα πάρκο ψυχαγωγίας και όχι σε ένα αποστειρωμένο νοσοκομειακό περιβάλλον. Ζητούσε λοιπόν από τις νοσοκόμες να ντύνουν τα μωρά με υπερμεγέθη ρούχα προκειμένου να τονίζεται το πόσο μικροσκοπικά ήταν τα ίδια. Μαζί και έναν τεράστιο φιόγκο…

Οι επικριτές του υπήρξαν πολλοί παρά το γεγονός ότι έσωσε χιλιάδες ζωές. Φιλανθρωπικές οργανώσεις, γιατροί και στελέχη από τον χώρο της υγείας προσπάθησαν πολλές φορές να τον κατηγορήσουν ότι εκθέτει τα βρέφη σε κίνδυνο και να τον σταματήσουν. Όμως καθώς τα χρόνια περνούσαν εμφανίστηκαν και εκείνοι που θέλησαν να τον υποστηρίξουν. Το 1914 και ενώ ο Κούνεϊ εξέθετε στο Σικάγο, ο Τζούλιους Χες που αργότερα έγινε ο πατέρας της νεογνολογίας στην Αμερική, προσέγγισε τον Κούνεϊ και πέρα απ’ τη μεταξύ τους φιλία προέκυψε και μία ακόμη μονάδα με θερμοκοιτίδες στο Σικάγο. Αρκετοί γιατροί μάλιστα άρχισαν να εμπιστεύονται τον Κούνεϊ και να του στέλνουν τα πρόωρα νεογνά που οι ίδιοι δε μπορούσαν να διαχειριστούν.

Στο σύνολο της καριέρας του, για περίπου μισό αιώνα δηλαδή, υπολογίζεται ότι ο Κούνεϊ έσωσε 6.500 μωρά, σημειώνοντας 85% επιτυχία στις περιπτώσεις που ανέλαβε. Σήμερα, ο θρύλος του Κούνεϊ επανεξετάζεται από τους γιατρούς και πολλά από τα «μωρά» που διέσωσε, σήμερα μιλούν υπέρ του.

Η Κάρολ Μπόις Χέινιστς γεννήθηκε πρόωρα το 1942 και μεταφέρθηκε στην «έκθεση» του Κούνεϊ στο Atlantic City του Νιου Τζέρσεϊ. «Ο Μάρτιν Κούνεϊ υπήρξε ένας σπουδαίος άνδρας. Θα έπρεπε να είναι διάσημος για ό,τι έκανε. Έσωσε χιλιάδες από εμάς», λέει στο BBC. Έχει ακόμα το ροζ κολιέ με το όνομά της που φορούσε στη θερμοκοιτίδα. «Κανένας άλλος δεν προσφέρθηκε να κάνει κάτι για να με σώσει», λέει ένα άλλο από τα μωρά, η Μπεθ Άλλεν, που γεννήθηκε τρεις μήνες νωρίτερα απ’ το κανονικό στο Μπρούκλιν το 1941. Όταν ένας γιατρός πρότεινε στους γονείς της να την μεταφέρουν στο Κόνεϊ Αϊλαντ, η μητέρα της αρνήθηκε, επιμένοντας ότι το μωρό της δεν ήταν ένα «φρικιό». Ο Κούνεϊ πήγε στο νοσοκομείο και τους έπεισε να τον αφήσουν να φροντίσει το μωρό τους. Σε κάθε γιορτή του πατέρα, οι γονείς της, την πήγαιναν να δει τον Μάρτιν Κούνεϊ. Όταν αυτός πέθανε το 1950, πήγαν στην κηδεία του. «Χωρίς τον Μάρτιν Κούνεϊ, δεν θα ζούσα», λέει η Μπεθ.

Σήμερα θα ήταν ανήθικο να εκτίθενται πρόωρα μωρά και να χρεώνεις τους επισκέπτες για να τα δουν, σημειώνει ο Ρίτσαρντ Σκάνλερ, διευθυντής νεογνολογικών υπηρεσιών στο νοσοκομείο παίδων Κοέν της Νέας Υόρκης. «Όμως πρέπει να ξανασκεφτείς πίσω εκείνη την εποχή. Οφείλουμε πολλά στη δουλειά που έκανε ο Κούνεϊ».

Ακολουθήστε το Protagon στο Google News