Τα πρόσωπα του Πολιτισμού για το 2016  που χαρακτηριστικά επέλεξε το Protagon καλύπτουν και τις δύο βασικές διαστάσεις του χώρου: όχι μόνον ένας καλλιτέχνης, ένας δημιουργός δηλαδή, αλλά και μια μάνατζερ που έφτιαξε υποδομή και δυνατότητες για την ανάπτυξη και προβολή του Πολιτισμού.

Για να εκπροσωπήσει αυτή την δεύτερη κατηγορία, όπου εργάζονται και δημιουργούν και τόσα άλλα σημαντικά ιδρύματα και πρόσωπα, επιλέξαμε τη Σοφία Στάικου. Η πρόεδρος του Πολιτιστικού Ιδρύματος του Ομίλου Πειραιώς (ΠΙΟΠ) παρέδωσε το 2016 στο κοινό δύο ακόμη μουσεία-κοσμήματα και ολοκλήρωσε έτσι τον κύκλο των εννέα θεματικών μουσείων ο οποίος άνοιξε πριν από 15 χρόνια.

Στην κατηγορία των καλλιτεχνών επιλέξαμε τον σκηνοθέτη και ηθοποιό Νίκο Καραθάνο, που φέτος, μετά από μακροχρόνια επιτυχημένη καριέρα, έκανε την Επίδαυρο θέμα συζήτησης με τους Ορνιθες του Αριστοφάνη που παρουσίασε: με ύφος προσωπικό, με τη δική του καθαρή ανάγνωση η οποία έφερε sold out αλλά και μια μεγάλη διαμάχη για τον τρόπο παρουσίασης έργων της αρχαιότητας.

Σοφία Στάικου
Η doer του Πολιτισμού

Δεκαπέντε χρόνια, 9 μουσεία σε όλη την Ελλάδα, δηλαδή 9 θύλακες αφήγησης και διάδοσης της τοπικής ιστορίας και των παραγωγικών δημιουργικών δυνατοτήτων του τόπου: Είναι ο κύκλος των μουσείων που δημιούργησε το Πολιτιστικό Ιδρυμα του Ομίλου Πειραιώς. Ενας κύκλος που ολοκληρώθηκε το 2016 με τη δημιουργία του Μουσείου Μαστίχας στη Χίο και του Μουσείου Αργυροχρυσοχοϊας στα Ιωάννινα. Η πρόεδρος του ΠΙΟΠ, εμπνεύστρια της δημιουργίας του κύκλου των μουσείων Σοφία Στάικου μιλώντας στα Ιωάννινα τον Σεπτέμβριο ανακοίνωσε ότι ολοκληρώθηκε έτσι ένα κύκλος προσφοράς στις τοπικές κοινωνίες, στον πολιτισμό και στον τουρισμό.

Και η αλήθεια είναι πως τα μουσεία αυτά, πέρα από τον προφανή ρόλο που διαδραματίζουν, κινούν έναν ολόκληρο μηχανισμό συνεργειών, συνύπαρξης και συνδημιουργίας που παρέμενε σε απόλυτη ύπνωση. Τοπική αυτοδιοίκηση, ερευνητές, επιστήμονες, παραγωγοί, επισκέπτες και ιστορία συνδέονται. Ηταν έτσι το 2016, με την προσθήκη των δύο τελευταίων μουσείων, η χρονιά που αναδεικνύει τη Σοφία Στάικου σε ένα από τα σημαντικότερα θεσμικά πρόσωπα στο χώρο του πολιτισμού, σε έναν αποτελεσματικό μάνατζερ που έκανε εφικτό το ζητούμενο, το όραμα. Σε μια εποχή βαθιάς οικονομικής κρίσης και περιθωριοποίησης του πολιτισμού δύο νέα θεματικά μουσεία αναδύθηκαν στη χώρα.

Μιλώντας στο Protagon η πρόεδρος του ΠΙΟΠ (φωτογραφία) δήλωσε: «Η χρονιά που πέρασε ήταν για εμάς ιδιαιτέρως σημαντική, καθώς εγκαινιάσαμε δυο νέα μουσεία – το Μουσείο Μαστίχας Χίου και το Μουσείο Αργυροτεχνίας στα Ιωάννινα – ολοκληρώνοντας, έτσι, το Δίκτυο Θεματικών Μουσείων του ΠΙΟΠ. Ένα έργο που οραματιστήκαμε πριν χρόνια, με πολλή δουλειά, επιμονή και υπομονή, στοχεύοντας στην ανάδειξη της παραγωγικής ιστορίας του τόπου μας.

Η προσπάθεια όμως δεν σταματά εδώ.  Η επόμενη ημέρα για το ΠΙΟΠ περιλαμβάνει μία σειρά νέων δράσεων, οι οποίες θα υλοποιηθούν σε όλες τις περιοχές που βρίσκονται τα μουσεία μας. Η εποχή μας επιβάλλει, περισσότερο από ποτέ, εξωστρέφεια και συνεργασίες με άλλους φορείς, κυρίως την τοπική αυτοδιοίκηση και προς αυτή την κατεύθυνση κινούμαστε. Με γνώμονα πάντα τις ανάγκες που προκύπτουν στο συνεχώς μεταβαλλόμενο, κοινωνικό και πολιτισμικό περιβάλλον εντός του οποίου δρούμε».

Το μέλλον των μουσείων σχεδιάζεται από την κυρία Στάικου και τους συνεργάτες της μέσα από νέες συμπράξεις, περιοδικές εκθέσεις, κάλεσμα της κοινωνίας να τα κατοικήσει και να παράξει νέο έργο σε αυτά, αλλά και με την στροφή στο παγκόσμιο περιβάλλον μέσω της προβολής. H ενασχόληση της με αυτό τα όραμα των 15 ετών συνεχίζεται και δεν μένει μόνο σε επίπεδο σχεδιασμού και διαχείρισης, αλλά στην καρδιά της δράσης. Αρκεί να την ακούσει κανείς να περιγράφει πώς περπάτησε και έζησε μέσα στα μουσεία από τη φάση που ήταν ακόμα εργοτάξιο, παρατηρούσε, ζητούσε λεπτομέρειες να αλλάξουν, χρώματα να ενταχθούν στο σκηνικό. Από το γραφείο της διοίκησης ως την τελευταία λεπτομέρεια στα πωλητήρια.

---

Νίκος Καραθάνος
O «άμοιαστος» της Επιδαύρου

Σκηνοθέτησε και πρωταγωνίστησε στους «Ορνιθες» του Αριστοφάνη σε παραγωγή της Στέγης του Ιδρύματος Ωνάση στην Επίδαυρο. Και προκάλεσε κύματα συζητήσεων, αναμόχλευσε σκέψεις και προβληματισμούς για τον τρόπο ανεβάσματος των αρχαίων έργων. Ο ηθοποιός και σκηνοθέτης Νίκος Καραθάνος είναι ο εκπρόσωπος των παραστατικών τεχνών που συζητήθηκε όσο κανένας άλλος το 2016. Και αυτός που έφερε μια νέα πρόταση παρουσίασης ενός έργου οικείου αλλά και ταξινομημένου στα «ιερά και όσια» στα ανέγγιχτα που καθόρισε ο Κουν.

Οι κριτικές στα μέσα ενημέρωσης στην συντριπτική τους πλειοψηφία υπήρξαν θετικές, χωρίς να λείψουν οι ενστάσεις. Η διαμάχη στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης δριμεία και με φορτίσεις. Ηταν οι «Ορνιθες» του Αριστοφάνη ή του Καραθάνου; Γιατί ξέφυγε τόσο από τη γραμμή του Κουν; Αλλα και γιατί να θεωρείται από κάποιους αυτονόητο ότι το έργο έπρεπε να είναι αναβίωση της παράστασης του Κουν;«Δεν έχω τίποτα να συγκριθώ με τον Κουν. Αλίμονο. Είναι μερικά πράγματα πέρα από εμένα. Αυτούς τους ανθρώπους πρέπει να τους αφήσεις να αναπαυθούν. Εγώ σαν να τους ακούω να λένε: «πήγαινε παιδί μου. Καν’ το. Σκάσε και όρμα”» είπε ο ίδιος στο Protagon.

H Επίδαυρος γέμισε όσο ποτέ άλλοτε τα χρόνια της κρίσης, η παράσταση μεταφέρθηκε στην Kεντρική Σκηνή τη Στέγης για πέντε sold out παραστάσεις και μια ζωντανή μετάδοση για όλους μέσω Διαδικτύου. Με την παράσταση αυτή ο κ. Καραθάνος κατάφερε πολλά περισσότερα από το να δημιουργήσει το θεατρικό γεγονός της χρονιάς. Ανοιξε με στέρεο τρόπο και με μεγάλο ηχείο απεύθυνσης τη συζήτηση για τον τρόπο προσέγγισης και παρουσίασης των έργων αυτών και δη στην Επίδαυρο.

«Απαρτιζόμαστε από εκατομμύρια ιδιαιτερότητες και μειονότητες. Και έχουμε μια διάθεση να μοιάσουμε. Ο Τσαρούχης γράφει “να μείνετε άμοιαστοι”. Και τις παραστάσεις τις κρίνουμε για το αν μας μοιάζουν με κάτι», έλεγε ο ίδιος στο Protagon.

Το 2017 επιστρέφει, τον Απρίλιο, με την παράσταση «Οπερέττα» του Βίτολντ Γκομπρόβιτς που σκηνοθετεί στο Εθνικό Θέατρο.

Ακολουθήστε το Protagon στο Google News