Εφευρέσεις με τα καλά και τα κακά τους

Ερευνώντας, ο Τιμ Χάρφορντ ανακάλυψε ότι κάποιοι εφευρέτες είχαν μια κοινή, τραγική μοίρα. Ο Ρούντολφ Ντίζελ, για παράδειγμα, ο εφευρέτης του πετρελαιοκινητήρα, εικάζεται ότι δολοφονήθηκε, το πιθανότερο όμως είναι ότι αυτοκτόνησε.

Η χημικός Κλάρα Ίμερβαρ, μία από τις πρώτες γυναίκες με διδακτορικό στην Χημεία, πρώτη σύζυγος του (νομπελίστα) Φριτς Χάμπερ, εφευρέτη των χημικών λιπασμάτων αλλά και «πατέρα των χημικών όπλων», αυτοκτόνησε αφού διαπληκτίστηκαν.

Η Κλάρα διαφωνούσε με τον Χάμπερ επειδή ασχολιόταν με δηλητηριώδη αέρια. Ο γιος τους αυτοκτόνησε επίσης το 1946 στην Αμερική και ο Χάμπερ, αν και ήρωας πολέμου, εξοστρακίστηκε από τους Ναζί ως Εβραίος και πέθανε απομονωμένος.

Τραγικό τέλος είχε και ο εφευρέτης των φθοροχλωρανθράκων (CFCs ή φρέον), Τόμας Μίντζλεϊ, ο οποίος υπέφερε από πολιομυελίτιδα. Για να σηκώνεται από το κρεβάτι κατασκεύασε ένα σύστημα τροχαλιών και μοχλών. Μια μέρα μπερδεύτηκε, όμως, γύρω από τον λαιμό του και τον σκότωσε.

Οι εκπομπές των φθοροχλωρανθράκων αποδείχθηκαν βλαβερές για το περιβάλλον, αλλά δεν ήταν η μοναδική εφεύρεση που είχε τόσο θετικές όσο και αρνητικές επιπτώσεις στην κοινωνία.

Η χειρότερη από όλες, κατά τον Χάρφορντ, είναι η βενζίνη με μόλυβδο, γνωστή στη χώρα μας ως βενζίνη σούπερ: «Δεν τη χρειαζόμαστε, ήταν ένα λάθος που διατηρήθηκε για χρόνια χάρη στο λόμπινγκ. Ήταν το απόλυτο σκουπίδι. Είναι απλώς ντροπή και μόνο που είχαμε ποτέ αυτή την ιδέα».

Το βιβλίο κλείνει με την περιγραφή του λαμπτήρα, κατά τον συγγραφέα, την πιο σημαντική εφεύρεση στην παγκόσμια ιστορία, για την οποία νιώθει «την μεγαλύτερη ευγνωμοσύνη». Ο λόγος που τον έκανε να μιλήσει για τον λαμπτήρα είναι η μελέτη του οικονομολόγου Μπιλ Νορντχάους, ο οποίος μελέτησε πολύ προσεκτικά το κόστος του φωτός από την άποψη της ανθρώπινης εργασίας, από το 10.000 π.Χ. έως το 1992.

Αναρωτηθήκατε ποτέ πόσες ώρες εργασίας απαιτούνται για μία ώρα φωτός ισοδύναμη με ένα κερί; Κάποτε, λέει ο Χάρφορντ, για την παραγωγή μιας ώρας καλής ποιότητας φωτός χρειαζόταν να εργαστεί κανείς μια εβδομάδα, σήμερα, όμως, το κόστος της εργασίας είναι ανυπολόγιστα μικρό, σαν «ένα βλεφάρισμα του ματιού».

Αυτές οι 50 εφευρέσεις που έχουν γίνει τα τελευταία έξι – επτά χιλιάδες χρόνια, με μερικές εξαιρέσεις, έχουν κάνει τη ζωή μας καλύτερη και ευκολότερη. Είχαν τα μειονεκτήματά τους, αλλά χάρη σε αυτές ζούμε πολυτελώς σε σχέση με τους προγόνους μας.

Εύκολα το παραβλέπει κανείς «αλλά η εμφάνιση του λαμπτήρα και το πόσο πιο εύκολο είναι πια να κάθεσαι να διαβάζεις ή να μιλάς με τους φίλους σου και να τους βλέπεις οποιαδήποτε ώρα της ημέρας ή της νύχτας, είναι κάτι πραγματικά τρομερά αξιοσημείωτο», λέει ο Χέρφορντ. Ποιος θα διαφωνήσει;

Ακολουθήστε το Protagon στο Google News