Δύο πρόσφατες επιστημονικές ανακοινώσεις εντυπωσιάζουν και προβληματίζουν όσους παρακολουθούν τις εξελίξεις στις επιστήμες και την τεχνολογία, αφενός γιατί αυτές οι ανακαλύψεις πάντα γοητεύουν και δημιουργούν μια ανομολόγητη, σχεδόν μεταφυσική, ελπίδα στον άνθρωπο, αφετέρου γιατί κάθε ανακάλυψη, κάθε τεχνολογική εφαρμογή έχει και την αρνητική της πλευρά.

Η πρώτη ανακοίνωση που έχει και ελληνικό ενδιαφέρον, αφορά στη δημιουργία από ερευνητές της ΙBM Research στη Ζυρίχη, υπό τον Ευάγγελο Ελευθερίου, τεχνητών νευρώνων που μιμούνται τη λειτουργία των βιολογικών, με τη χρήση ειδικών υλικών που αποκαλούνται «αλλαγής φάσης» για την αποθήκευση και την επεξεργασία των δεδομένων. Είναι ένα κρίσιμο βήμα για την ανάπτυξη ολοκληρωμένων νευρομορφικών chip που θα πολλαπλασιάσουν  τις εφαρμογές της γνωσιακής υπολογιστικής (cognitive computing).

Η δεύτερη, αφορά στον εντοπισμό/κατανόηση από την τεχνητή νοημοσύνη του… σαρκασμού! Το πέτυχε μια ερευνητική ομάδα υπό τον Σίλβιο Αμίρ στο Πανεπιστήμιο της Λισαβόνας τροφοδοτώντας ένα σύστημα machine learning με χιλιάδες σχόλια από το twitter. Με ακρίβεια της τάξης του 87%, το σύστημα μπόρεσε να εντοπίσει στους λεπτούς κώδικες της διαπροσωπικής επικοινωνίας και τον σαρκασμό, παρότι είναι σχεδιασμένο να «σκέφτεται» ορθολογιστικά.

Αν συνδυάσει κανείς τις δύο επιστημονικές ανακοινώσεις και τις σκεφτεί λίγο στην πράξη, αντιλαμβάνεται πως η μηχανή που σκέφτεται σαν τον άνθρωπο και μάλιστα με υπολογιστικές δυνατότητες πολύ μεγαλύτερες από τον ίδιο είναι πλέον πολύ κοντά. Τα τελευταία χρόνια οι παρατηρητές των επιστημονικών εξελίξεων διαπιστώνουν μια εκρηκτική αύξηση των ανακαλύψεων και των νέων εφαρμογών, την οποία αποδίδουν στην ραγδαία αύξηση της διεπιστημονικής συνεργασίας και της συστηματικής ανταλλαγής γνώσης μεταξύ των ερευνητικών κέντρων, τάσεις που δημιουργούν οικονομίες κλίμακας σε κόστος και χρόνο.

Τα capital controls και η εκρηκτική αύξηση των ηλεκτρονικών συναλλαγών με τις έξυπνες κάρτες, τα POS, το e-banking, τα mobile apps έχουν αλλάξει κυριολεκτικά τη ζωή μας. Φτάνει να σκεφτεί κανείς την διαφήμιση με τη γιαγιάκα που πληρώνει με το κινητό της το σούπερ μάρκετ και αφήνει άφωνο το νεαρό δίπλα της. Οι μηχανές διεισδύουν αλματωδώς πλέον στην καθημερινότητά μας διευκολύνοντας, κερδίζοντας χρόνο, αλλά και μεταφέροντας δουλειά σε μας καταργώντας χιλιάδες θέσεις εργασίας. Η τρόικα ζητεί να κλείσουν άλλα 600 τραπεζικά καταστήματα ακριβώς γιατί η τεχνολογία αλλάζει τις διαδικασίες και τις σχέσεις. Τρανταχτό παράδειγμα το Taxis που ουσιαστικά καταργεί τις ουρές στην Εφορία, άσχετα εάν ο φορολογούμενος αισθάνεται πια ότι η Μηχανή του Taxis καθορίζει τη ζωή του και όχι η επαφή με τον έφορο. Το απόγειο αυτής της πικρής αίσθησης είναι όταν ο πολίτης/χρήστης υπηρεσιών είναι υποχρεωμένος να μιλά σχεδόν καθημερινά σε κάποια μηχανή στο τηλέφωνο!…

Χωρίς αμφιβολία η διάχυση των νέων τεχνολογιών έχει τεράστιες θετικές επιπτώσεις στην καθημερινή ζωή των πολιτών και των κοινωνιών, ακόμη και πολιτικές. Όμως, από την άλλη η εκθετικά αυξανόμενη εξάρτηση του ανθρώπου από τις μηχανές προβληματίζει. Πέφτει το ηλεκτρικό και μένεις χωρίς τηλέφωνο γιατί είναι ηλεκτρονικό, χωρίς ίντερνετ γιατί πέφτει το μόντεμ και χωρίς κινητό αν δεν έχεις φροντίσει να έχεις ένα UBS ή ένα φορτισμένο μικροεξάρτημα που περιέχει μια φόρτιση του κινητού σου.

Στον «θαυμαστό καινούργιο κόσμο» που έρχεται ολοταχώς, αν η ποιότητα της διατροφής θα είναι κυρίαρχο κριτήριο στην διαφοροποίηση των τάξεων, η κατανόηση και η χρήση της τεχνολογίας αιχμής θα είναι το κρίσιμο κριτήριο για την ισχύ και την εξουσία. Εκτός κι αν οι εξελιγμένες και ενσυνείδητες μηχανές του μέλλοντος αρχίσουν να αποφασίζουν αυτές για λογαριασμό μας…

Ακολουθήστε το Protagon στο Google News