Πριν από λίγα χρόνια, βρέθηκα για λίγες μέρες στη Σουηδία. Ήταν η εποχή του χρόνου που στις τρεις το μεσημέρι ήταν ήδη σούρουπο και μισή ώρα αργότερα, το σύμπαν είχε βυθιστεί στο απόλυτο σκότος. Μου είχε φανεί ζοφερό και εντυπωσιακό παράλληλα. Καιρό μετά, όταν οι Σκανδιναβοί συγγραφείς άρχισαν να γίνονται διάσημοι και στη χώρα μας, βρήκα φυσικό το γεγονός ότι η πλοκή των έργων τους ήταν αστυνομική και ο θάνατος πανταχού παρών.

Στο παρόν μυθιστόρημα, συμβαίνουν και τα δύο. Μόνο που εδώ έχουμε να κάνουμε με μια συναρπαστική σάτιρα, μια ευφυή αλληγορία, μια υπερρεαλιστική πραγματικότητα.

Ο Αλαν Κάρλσον λοιπόν, φτάνει στα εκατό. Αντί να υποστεί το πάρτι γενεθλίων που έχει οργανωθεί στο γηροκομείο που τον φιλοξενεί -αλήθεια, τι θα του εύχονταν;- το σκάει. Στην ουσία, μηδενίζει το κοντέρ. Δε σβήνει τίποτα από τη μνήμη, δεν διαγράφει καμιά απ’ τις εμπειρίες του-κάνει απλώς επανεκκίνηση. Μετρά τον χρόνο απ’ την αρχή; Καθόλου- για την ακρίβεια παύει να τον υπολογίζει. Κινείται μέσα του, αφήνεται στα γεγονότα που προκύπτουν αλυσιδωτά, συμμετέχει ενεργά σε μια ακολουθία δράσεων, χωρίς δεύτερη σκέψη αμφιβολία ή δισταγμό, βιώνοντας το κάθε λεπτό. Εν ολίγοις, ζει. 

Στο βιβλίο με τον μακρύ τίτλο «Ο εκατοντάχρονος που πήδηξε από το παράθυρο και εξαφανίστηκε», ο συγγραφέας Γιούνας Γιούνασον, περιγράφει τις περιπέτειες του ήρωά του, με ενθουσιασμό και γλαφυρότητα, μας δείχνει όλες τις πλευρές του, με τη βοήθεια ενός συνεχούς πηγαινέλα στον χρόνο, μας αιχμαλωτίζει στην ανάγνωση, μας γεμίζει αισιοδοξία, μας διασκεδάζει, μας κάνει να σκεφτούμε: πόσα από τα φορτία που καθορίζουν τον βηματισμό μας, έχουν εν τέλει τόση βαρύτητα όση τους αποδίδουμε;

Τι ενδιαφέρον μπορούν να έχουν οι περιπέτειες ενός υπερήλικα με το ένα πόδι στον τάφο, αναρωτήθηκα όταν μου συνέστησαν το συγκεκριμένο βιβλίο. Από τις πρώτες κιόλας σελίδες η σκέψη αυτή δεν υπήρχε πια.

Στο παρόν η «παράταση» που παίζει ο υπερήλικας Αλαν… η μία ανατροπή διαδέχεται την άλλη- μα και στο διόλου ευκαταφρόνητο παρελθόν του, παρελαύνουν όλοι οι διάσημοι «κακοί» της ιστορίας εκτός από τον Χίτλερ, (ο απάνθρωπος εμπνευστής του Ολοκαυτώματος, βρίσκεται πέρα από κάθε όριο καλού και κακού για να επιδέχεται σάτιρα) και παρωδούνται ανηλεώς από τον συγγραφέα: μ' αυτόν τον τρόπο, μας κάνει να τους αντιμετωπίζουμε αν όχι με επιείκεια, τουλάχιστον με μεγαλοθυμία. Τι είναι στ’ αλήθεια «κακό»; Μοιάζει να μας λέει κλείνοντάς μας το μάτι: κάτι οικείο, ανθρώπινο, μα όχι αναγκαστικά αξεπέραστο. Εξαρτάται απ' τη γωνία που θα το αξιολογήσουμε και τη θέση που θα το τοποθετήσουμε.

Υπάρχει, άραγε, «κατάλληλη ηλικία» για να αρχίσει κανείς να ζει ουσιαστικά; Η ιδέα ότι κάποτε θα πεθάνουμε, μας είναι το ίδιο αφηρημένη όσο και η ύπαρξη μακρινών πλανητών στο σύμπαν. Για τον Αλαν ωστόσο, τα πράγματα έχουν ως εξής: ξέρει ότι θα πεθάνει, όπου να 'ναι-για την ακρίβεια, έχει παρααργήσει. Για κάποιο λόγο του δόθηκε παράταση; Αποφασίζει να εκμεταλλευτεί την ευκαιρία. 

Συμπέρασμα; το θέμα δεν είναι να μας δοθεί η ευκαιρία. Το θέμα είναι ότι την έχουμε, εξακολουθεί να μας προσφέρεται κάθε ώρα και λεπτό, και την αφήνουμε να πάει χαμένη.

Το μυθιστόρημα του Σουηδού συγγραφέα έχει μεταφραστεί σε 35 γλώσσες και σύντομα θα γίνει και ταινία. Προτείνω να το διαβάσετε το συντομότερο, αν θέλετε να ξεφύγετε από τη «Σκανδιναβική μαυρίλα» που μας έχει πλακώσει…

Ακολουθήστε το Protagon στο Google News