Αυτό το ερωτικό σύμπλεγμα των δυο νέων που φιλιούνται αποτελεί ένα από τα διασημότερα γλυπτά. Ο λόγος για «Το Φιλί» του γλύπτη Ωγκύστ Ροντέν, που είναι ένα από τα πιο αναγνωρίσιμα έργα τέχνης και κρύβει μια ιστορία περίπλοκη στο βάθος χρόνου και σε επάλληλα επίπεδα.

Οι δυο  μαρμάρινοι εραστές που θα μείνουν στην αιωνιότητα δεν γεννήθηκαν ως έμπνευση του Ωγκύστ Ροντέν από έναν δικό του ερωτικό πόθο ή αναπαράσταση ενός συγκινητικού αποχαιρετισμού μεταξύ ενός ζευγαριού, αλλά κρύβουν μια μπερδεμένη ιστορία ως πηγή έμπνευσης. Ειδικοί εκτιμούν ότι οι ερωτευμένοι αναπαριστούν δυο καταδικασμένους σε αιώνιο μαρτύριο στην «Κόλαση» του Δάντη.

Το γλυπτό πέρασε από πολλές φάσεις μέχρι να φτάσει στο τελικό του στάδιο, όπως το γνωρίζουμε σήμερα. Το πρoσχέδιο, που θα οδηγούσε τον γλύπτη στη σύνθεση του συμπλέγματος, αποτέλεσε ένα μέρος μια ανάγλυφης σύνθεσης σε μπρούτζινες πόρτες του νέου τότε Μουσείου Καλών Τεχνών, που θα εγκαινιαζόταν το 1880 από το γαλλικό κράτος και θα λειτουργούσε υποστηρικτικά στο κεντρικό θέμα που θα απεικονιζόταν. Μάλιστα, ήταν και η πρώτη κρατική ανάθεση έργου για τον ήδη σαράντα ετών τότε Ροντέν.

Ο Ροντέν επέλεξε τότε το καταραμένο ζευγάρι από τον δεύτερο κύκλο της «Κόλασης» του Δάντη. Το ανάγλυφο τοποθετήθηκε ένθετα στη μέση της αριστερής μπρούντζινης πόρτας του μουσείου.  Το συνόδευσαν διάφορα θέματα παρμένα από «την αιώνια θύελλα» -προσφιλές θέμα στις τέχνες τον 19ο αιώνα- το οποίο ήταν το βασικό θέμα του έργου.

Συγκεκριμένα, ο μεγάλος γλύπτης διάλεξε την ιστορία της Φραντζέσκας και του Πάολο, ενός ζευγαριού-συμβόλου του παράνομου έρωτα. Η ιστορία τους ήταν διαδεδομένη ανάμεσα στις αυλικά παραμύθια που διασκέδαζαν τις κυρίες κατά τον δέκατο τρίτο αιώνα.

Ο Ροντέν αποφάσισε να τους παραστήσει την στιγμή του πρώτου τους φιλιού. Τα παραδομένα μέλη τους από τον αγνό έρωτα μα και την ένταση του πόθου απεικονίζονται μετέωρα πάνω από το σώμα του ενός από του άλλου. Στη μπρούντζινη σύνθεση διακρίνεται το χέρι του νέου να αφήνει το βιβλίο από το χέρι του, ώστε να αγκαλιάσει την αγαπημένη του. Εκείνη τη στιγμή, ο άνδρας της Φραντζέσκας και αδερφός του Πάολο ανακαλύπτει το παράνομο ζευγάρι να φιλιέται και τους σκοτώνει εν θερμώ με ένα μαχαίρι. Οι εραστές συμβολίζουν το αμάρτημα της μοιχείας στον δεύτερο κύκλο της «Κόλασης» του Δάντη και προσέλκυσαν δημιουργικά το γλύπτη που απέδωσε τιμές στον έρωτά τους. Τους ανύψωσε ως εμβληματικό σύμβολο του ρομαντισμού, του πάθους και της αγάπης και όχι της απιστίας. Και όλα αυτά ήταν μόνο η απαρχή του εξαιρετικού γλυπτού του Ροντέν.

Oταν τα σχέδια για την ίδρυση του μουσείου ναυάγησαν, ο Ροντέν χρησιμοποίησε το χρόνο που είχε προσαρμόζοντας την ιδέα του και σμιλεύοντάς το σκληρό υλικό του μαρμάρου. Το έργο έμεινε μισοτελειωμένο για κάποιο διάστημα. Όταν το γλυπτό τελικά παρουσιάστηκε στο κοινό, αμέσως εντυπωσίασε και έπειτα δημιουργήθηκαν αλλά 3 παρόμοια γλυπτά! Έως το 1917 τριακόσια διαφορετικά εκμαγεία δημιουργήθηκαν για να αντιγραφεί το εμβληματικό γλυπτό σε διαφορετικά υλικά.

Ενας συλλέκτης αρχαιοτήτων, όταν αντίκρυσε το γλυπτό ζήτησε από το Ροντέν μια ρεπλίκα σε διαστάσεις μεγαλύτερες από ότι οι ανθρώπινες διαστάσεις. Ο ομοφυλόφιλος συλλέκτης, Έντουαρτς Πέρι Γουόρεν, ζήτησε επίσης από το γλυπτό να έχει όσο το δυνατόν πιο σχηματισμένα τα γεννητικά όργανα του άνδρα έναντι αδράς αμοιβής. Το γλυπτό λόγω των υπερβολικών διαστάσεων δε χωρούσε στο σπίτι του συλλέκτη και φιλοξενήθηκε σε έναν στάβλο! Κατά τη διάρκεια του Πρώτου Παγκοσμίου Πολέμου, το έργο καλύφθηκε επιμελώς με σανό, ώστε να μην προκαλεί τα ήθη των ντόπιων κατοίκων αλλά και των στρατιωτών με την «προσβλητική» δήλωση των γυμνών σωμάτων των ερωτευμένων. Το ταξίδι του γλυπτού θα έφτανε στο τέλος του το 1953, όπου το καλωσόρισαν στην συλλογή της Πινακοθήκης του Τειτ.

Το μαρτύριο του έρωτα

 Το 2003 «οι δυο νέοι» θα προκαλούσαν αντιπαραθέσεις με την εικαστική παρέμβαση της βρετανίδας εικαστικού Κορνήλιας Πάρκερ. Στο πλαίσιο μιας όχι και τόσο γνωστής στο κοινό περιόδου του ρεύματος του σουρεαλισμού, η Πάρκερ περιτύλιξε το σύμπλεγμα των δυο εραστών  με σκοινιά θέλοντας να παρουσιάσει την άλλη πλευρά των ερωτικών σχέσεων, αυτή που δεν είναι τόσο ιδεαλιστικά ρομαντική μα τη θνητή με την πολυπλοκότητα τους. Η ιδέα δεν βρήκε πρόσφορο έδαφος στο κοινό και γρήγορα το μνημειώδες ερωτικό ντουέτο ελευθερώθηκε γυμνό και αγαπημένο.

«Το Φιλί» του Ροντέν μπορεί να κρύβει μια «μαύρη» ιστορία πίσω από τη δημιουργία του, εκείνη των κολασμένων άπιστων, αλλά όταν τα έργα αγαπηθούν από το κοινό περνάνε στη σφαίρα μιας πανανθρώπινης οπτικής και τα μηνύματα αλλάζουν, συστρέφονται και ανανεώνονται με βάση την εποχή. Όπως συμβαίνει με όλα τα μεγαλειώδη έργα της τέχνης, ξεπερνάνε τον δημιουργό τους, την ίδια τους την υπόσταση και εξυμνούν ιδέες και μηνύματα που οι άνθρωποι αγκαλιάζουν στο πέρασμα των αιώνων, όπως αυτό του έρωτα και της αγάπης.

Ακολουθήστε το Protagon στο Google News