571
|

Στην κοινωνία των πολιτών

Avatar protagon.import 14 Μαΐου 2014, 00:18

Στην κοινωνία των πολιτών

Avatar protagon.import 14 Μαΐου 2014, 00:18

Η σχέση ανάμεσα στο κράτος και την Αγορά είναι γνωστή και οι μεταξύ τους συναλλαγές, κάθε είδους, είναι ευδιάκριτες. Ανάμεσά τους όμως υπάρχει και δρα, ή προσπαθεί να δράσει και να διαδράσει, η κοινωνία των πολιτών. Συχνά την περιορίζουμε εννοιολογικά στον χώρο του εθελοντισμού, στα δίκτυα αλληλοβοήθειας, στις φιλανθρωπικές και οικολογικές οργανώσεις. Είναι όμως κάτι ευρύτερο. Περιλαμβάνει κάθε τυπική ή άτυπη ομάδα πολιτών με κοινές ανησυχίες ή βλέψεις, που δεν διοικούνται από το κράτος και δεν ασκούν επιχειρηματικότητα. Συχνά την ταυτίζουμε με τις ΜΚΟ [Μη Κυβερνητικές Οργανώσεις (NGO) ή Μη Κερδοσκοπικές Οργανώσεις (nonprofits)].

Στη χώρα μας όμως κάποιες από τις ΜΚΟ αποδεικνύονται ότι δεν είναι ΜΚ – με την μία ή την άλλη έννοια. Δεν είναι η πλειονότης των ΜΚΟ που δεν είναι ΜΚ, είναι όμως ικανός ο αριθμός τους για να επιμολύνουν με απώλεια εμπιστοσύνης και με καχυποψία όλον τον χώρο του λεγόμενου τρίτου τομέα. Τούτο είναι ιδιαίτερα προβληματικό όταν θέλουμε να ενδυναμώσουμε τις οργανώσεις βάσης της κοινωνίας των πολιτών για να τους ανατεθεί πλήρως ο ρόλος που τους αναλογεί. Ο ρόλος του τρίτου ισότιμου συντελεστή της κοινωνίας και της οικονομίας. Για να γίνει αυτό πρέπει να μπορέσουν οι ΜΚΟ να είναι οικονομικά ανεξάρτητες. Και για να μπορούν να ξεφύγουν από τον αποπνικτικό εναγκαλισμό του κράτους πρέπει να μπορούν να απευθύνονται όχι μόνο σε εταιρείες χορηγούς ή ευεργέτες, αλλά στην κοινωνία και τον κάθε πολίτη γενικότερα με αίσθημα εμπιστοσύνης και διαφάνειας. Χρειάζεται λογοδοσία προς όλους και διάφανη αξιολόγηση του παραγόμενου έργου τους.

Οι οργανώσεις αυτές καλούνται να αντιμετωπίσουν σοβαρό ανταγωνισμό κατά τη διαδικασία εξεύρεσης πόρων και κεφαλαίων και καλούνται να αποδείξουν στους υποστηρικτές-χρηματοδότες τους ότι μπορούν όχι μόνο να είναι αποτελεσματικοί πάροχοι υπηρεσιών αλλά και ότι ακολουθούν συγκεκριμένα πρότυπα σε ό,τι αφορά την χρηστή διαχείριση των πόρων που έχουν στην διάθεση τους.

Η διεθνής πρακτική και έρευνες καταδεικνύουν ότι η ανάπτυξη και η εφαρμογή συστημάτων ελέγχου διαχείρισης μπορούν να βοηθήσουν τις ΜΚΟ να αναπτύξουν δίκτυα συνεργασίας με κυβερνητικές υπηρεσίες, με υπηρεσίες και φορείς χρηματοδότησης, άλλες ΜΚΟ αλλά και με τους τελικούς χρήστες των υπηρεσιών που παρέχουν. Παρόλα αυτά, η εφαρμογή τέτοιων συστημάτων μπορεί να έχει και αρνητικές συνέπειες στη λειτουργία των οργανώσεων καθώς δημιουργεί μια αυστηρά δομημένη και ιεραρχική δομή, η οποία θέτει φραγμούς ανάμεσα και στα μέλη των οργανώσεων αλλά και στην διάδρασή τους με το κοινό.

Η ανάπτυξη συστημάτων που ενσωματώνουν αξίες και ιδέες σχετικά με την χρηστή διαχείριση σε συνδυασμό με την ορθή παροχή υπηρεσιών αποτελεί το βασικό σημείο και την αφετηρία ενός νέου συστήματος διαχείρισης ενός αναπτυσσόμενου και ιδιαίτερα ανταγωνιστικού τομέα μη κυβερνητικών οργανώσεων. Ο σχεδιασμός και ο έλεγχος προτάσεων χρηματοδότησης πρέπει να γίνεται βάσει διεθνώς αναγνωρισμένων προτύπων διαφάνειας και λογοδοσίας και να περιλαμβάνει δίκτυα συνεργατών και άμεση σύνδεση των επιχειρησιακών-λειτουργικών δυνατοτήτων της οργάνωσης και της σωστής οικονομικής λειτουργίας.

Θα πρέπει να αναπτύσσεται ένα δίκτυο αλληλεγγύης βασιζόμενο σε κοινωνικές αξίες και εντός της ΜΚΟ αλλά και ανάμεσα στην ΜΚΟ και σε τρίτους φορείς και άτομα σε όλο το δίκτυο συναφών και ομοειδών δραστηριοτήτων που να διασφαλίζει την χρηστή διαχείριση.

Είναι απαραίτητη η αύξηση της επιρροής, της δύναμης αλλά και του συνολικού ελέγχου που ασκούν οι ΜΚΟ ως πολλαπλασιαστής του υπάρχοντος κοινωνικού κεφαλαίου και της συμμετοχικής -άμεσης- δημοκρατίας για την δημοκρατική λειτουργία των θεσμών. Αυτή η επιρροή απορρέει από την απόφαση των πολιτών να συμμετάσχουν στα δίκτυα των οργανώσεων καθώς αναγνωρίζουν την ιδιαίτερη σημασία που έχουν και τον ιδιαίτερο ρόλο που μπορούν να διαδραματίσουν.

*Ο Αλέξανδρος Μοντιάνο είναι νομικός-διεθνολόγος και υποψήφιος Δημοτικός Σύμβουλος Αθηναίων με τον συνδυασμό «δικαίωμα στην πόλη» του Δημάρχου Γιώργου Καμίνη.

Ακολουθήστε το Protagon στο Google News