Η Τσαπεκοένσε ήταν «the next big thing» στο βραζιλιάνικο ποδόσφαιρο. Ορμώμενη από το Τσαπέκο, μια μικρή πόλη στα δυτικά της χώρας, είχε καταφέρει να προβιβαστεί στην Α’ Κατηγορία πριν από δυο χρόνια, για πρώτη φορά από το 1973 που ιδρύθηκε. Πέρυσι τερμάτισε στη 14η θέση του Πρωταθλήματος, όμως εφέτος -μία αγωνιστική πριν από την ολοκλήρωσή του- βρίσκεται (αλίμονο, «βρισκόταν» είναι η σωστή λέξη) στην 9η θέση της βαθμολογίας.

Θύμιζε -έλεγαν- την Σταχτοπούτα. Φτωχή και άσημη, μέχρι πριν από πέντε χρόνια αγωνιζόταν στο τοπικό πρωτάθλημα της επαρχίας Σάντα Καταρίνα. Αμέσως μετά, άρχισε η εκτόξευση. Ανέβηκε τρέχοντας τις κατηγορίες και, αύριο, 30 Νοεμβρίου, θα έγραφε ιστορία. Θα έπαιζε στον πρώτο τελικό του Copa Sudamericana, που για τη Λατινική Αμερική είναι κάτι αντίστοιχο με το Europa League.

Στο ραντεβού της με τη δόξα, στο Μεντεγίν, θα την περίμενε η τοπική Ατλέτικο Νασιονάλ. Οκτώ ημέρες αργότερα, στις 7 Δεκεμβρίου, θα γινόταν η ρεβάνς. Οχι στο Τσαπέκο, αλλά στην Κουρίτιμπα, σε ένα μεγαλύτερο γήπεδο που θα χωρούσε 40.000 οπαδούς της. Η μοίρα, όμως, είχε τα δικά της, φρικτά σχέδια. Το αεροσκάφος με την αποστολή της Τσαπεκοένσε συνετρίβη στα βουνά έξω από την πρωτεύουσα της Κολομβίας, παρασύροντας στον θάνατο σχεδόν όλους τους ποδοσφαιριστές της, τον προπονητή Κάιο Ζούνιορ -πολύ γνωστό όνομα στην πατρίδα του- οκτώ μέλη της διοίκησης, 21 δημοσιογράφους και τρεις φιλοξενούμενους της ομάδας.

Από τους 81 επιβαίνοντες -επιβάτες και πλήρωμα- σώθηκαν μόνον επτά. Τέσσερις παίκτες (Αλάν Ρουσέλ, Ζάκσον Φόλμαν, Ντανίλο και Ζαμπιέρ Νέτο), η αεροσυνοδός Χιμένα Σουάρες, ο Ερβιν Τουμίρι (μέλος του πληρώματος) και ο δημοσιογράφος Ράφαελ Ενζέλ. Οι νεκροί ποδοσφαιριστές είναι όλοι Βραζιλιάνοι, αφού ο μοναδικός ξένος της ομάδας, ο Αργεντινός Μαρτινούτσιο, είχε μείνει εκτός αποστολής. Ο πιο γνωστός ήταν ο Σαντάνα, ηγετική μορφή της Τσαπεκοένσε, με θητεία στην Ισπανία (Ατλέτικο Μαδρίτης και Μαγιόρκα).

Για να προκριθεί στον μοιραίο -όπως αποδείχτηκε- τελικό, ο βραζιλιάνικος σύλλογος είχε αποκλείσει -μεταξύ άλλων- την ιστορική και πανίσχυρη Ιντεπεντιέντε από την Αργεντινή. Στον διπλό ημιτελικό «πέρασε», με δυο ισοπαλίες (0-0 και 1-1), την πρωταθλήτρια του Copa Libertadores, Σαν Λορένσο. Μετά τον δεύτερο αγώνα, πριν από μερικές ημέρες, παίκτες και προπονητής πανηγύριζαν σαν μικρά παιδιά. Οι τιμωρημένοι και οι τραυματίες τα έβαζαν με την ατυχία τους, που θα απουσίαζαν από τον πρώτο τελικό. Πού να ‘ξεραν…

Πρόκειται για μια από τις πιο συνταρακτικές αεροπορικές τραγωδίες στην ιστορία του ποδοσφαίρου. Η πρώτη -χρονικά- συνέβη στις 4 Μαΐου 1949 και ξεκλήρισε την Τορίνο. Εκείνη την εποχή, η «Μεγάλη Γκρανάτα», με ηγέτη τον Βαλεντίνο Ματσόλα, ήταν το καμάρι του ιταλικού ποδοσφαίρου, σε μια χώρα που δεν είχε και πολλά για να υπερηφανεύεται στα πρώτα χρόνια μετά τον Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο.

Τέσσερις αγωνιστικές πριν από το τέλος της σεζόν 1948-1949, η βέβαιη πρωταθλήτρια Ιταλίας αποφάσισε να ταξιδέψει στην Πορτογαλία, για να παίξει ένα φιλικό παιχνίδι με την Μπενφίκα προς τιμήν του Ζοσέ Φερέιρα, ο οποίος εκείνο το καλοκαίρι επρόκειτο να κρεμάσει τα παπούτσια του. Ο πρώην άσος της Τζένοα, εκμεταλλευόμενος τη στενή φιλία που είχε αναπτύξει με τον Βαλεντίνο Ματσόλα, του ζήτησε αυτή τη χάρη: να αγωνιστεί για τελευταία φορά με αντίπαλο την «Grande Granata». Ο ίδιος ο Ματσόλα, που ήταν τραυματίας, επιβιβάστηκε στο αεροπλάνο την τελευταία στιγμή.

Οι Πορτογάλοι νίκησαν 4-3, σε ένα σπουδαίο ματς για το οποίο ο διεθνής Τύπος δεν πρόλαβε να γράψει πολλά. Διότι, την επομένη, είχε να ασχοληθεί με μια ανείπωτη τραγωδία. Το αεροπλάνο με το οποίο η ιταλική ομάδα επέστρεφε στην πόλη της, χτυπήθηκε από καταιγίδα και, πετώντας πολύ χαμηλά, προσέκρουσε στους πλαϊνούς τοίχους του ναού στην κορυφή του λόφου Σουπέργκα, πολύ κοντά στο Τορίνο.

Βρήκαν τραγικό θάνατο 31 άνθρωποι: οι 18 παίκτες της ομάδας, δυο προπονητές, τρία μέλη της διοίκησης (ο πρόεδρος Φερούτσιο Νόβο είχε παραμείνει στη Λισαβόνα), ένας διερμηνέας, το τετραμελές πλήρωμα του αεροσκάφους και τρεις δημοσιογράφοι που κάλυπταν τον αγώνα. Δύο ημέρες αργότερα, η κηδεία των θυμάτων έβγαλε στους δρόμους του Τορίνο μισό εκατομμύριο κόσμο.

Εννέα χρόνια αργότερα, στις 6 Φεβρουαρίου 1958, το αεροσκάφος της επιστροφής της Μάντσεστερ Γιουνάιτεντ από το Βελιγράδι -όπου είχε δώσει ευρωπαϊκό αγώνα με αντίπαλο τον Ερυθρό Αστέρα- συνετρίβη, λόγω της σφοδρής χιονόπτωσης, κατά την απογείωσή του από το αεροδρόμιο του Μονάχου, που ήταν ο ενδιάμεσος σταθμός. Σκοτώθηκαν οκτώ παίκτες και άλλα τρία μέλη της ομάδας, μαζί με ακόμη 12 επιβαίνοντες. Οσοι επέζησαν, ανάμεσά τους και ο προπονητής Ματ Μπάσμπι, ποτέ δεν κατάφεραν να ξεπεράσουν εκείνον τον εφιάλτη. Το ρολόι έξω από το «Ολντ Τραφορντ» έδειχνε -και δείχνει ακόμη- λίγο μετά τις τρεις το μεσημέρι. Την ώρα της τραγωδίας.

Πολλές άλλες ποδοσφαιρικές ομάδες έχουν ξεκληριστεί σε αεροπορικά δυστυχήματα:

• Τον Αύγουστο του 1979, το αεροσκάφος που μετέφερε την Παχτακόρ της Τασκένδης (είναι ο σύλλογος στον οποίο αγωνιζόταν ο Βασίλης Χατζηπαναγής προτού έρθει στην Ελλάδα) από το Ουζμπεκιστάν της τότε ΕΣΣΔ, συγκρούστηκε στον αέρα με άλλο αεροσκάφος, με αποτέλεσμα να χάσουν τη ζωή τους και οι 178 επιβαίνοντες στα δύο αεροπλάνα.
• Στις 26 Σεπτεμβρίου 1969 εξαφανίστηκε το αεροσκάφος που μετέφερε τη βολιβιανή The Strongest από τη Σάντα Κρουθ της Βολιβίας πίσω στη Λα Παζ, έπειτα από φιλικό αγώνα. Από τους συνολικά 83 επιβαίνοντες, δεν επέζησε κανείς.
• Στις 8 Δεκεμβρίου 1987 κατέπεσε στον Ειρηνικό το αεροσκάφος που μετέφερε την Αλιάντσα Λίμα του Περού από την πόλη Πουκάλπα πίσω στην πρωτεύουσα, μετά τον νικηφόρο αγώνα με την Ντεπορτίβο, που της εξασφάλιζε το Πρωτάθλημα. Επέζησε μόνον ο πιλότος. Σκοτώθηκαν 43 άνθρωποι: ποδοσφαιριστές, μέλη του προπονητικού τιμ, της διοίκησης, μαζορέτες και μέλη του πληρώματος.
• Στις 27 Απριλίου του 1993 έχασαν τη ζωή τους οι περισσότεροι από τους παίκτες της εθνικής ομάδας ποδοσφαίρου της Ζάμπια, κατά την πτώση του αεροσκάφους που τους μετέφερε στο Ντακάρ για τον αγώνα της προκριματικής φάσης του Μουντιάλ με τη Σενεγάλη. Από τους 30 νεκρούς, 18 ήταν διεθνείς παίκτες. Κι όμως, η Ζάμπια όχι μόνο συνέχισε τους αγώνες της για την πρόκριση στους Παναφρικανικούς Αγώνες, αλλά και έφτασε στον τελικό της διοργάνωσης, όπου ηττήθηκε από τη Νιγηρία.

Βεβαίως, δεν έχει χτυπηθεί μόνον το ποδόσφαιρο από αεροπορικές τραγωδίες. Μια από τις πιο πολυσυζητημένες στα χρονικά των σπορ συνέβη στις 13 Οκτωβρίου 1972. Συνολικά 40 μέλη της ομάδας ράγκμπι Ολντ Κρίστιαν Κλαμπ, από την Ουρουγουάη, ταξίδευαν με τη μοιραία πτήση προς τη Χιλή. Κατά την πτώση του αεροσκάφους στις Ανδεις, 10 άνθρωποι σκοτώθηκαν ακαριαία. Αρκετοί ακόμη πέθαναν λίγο αργότερα, από τα τραύματά τους ή από το κρύο. Αλλοι οκτώ καταπλακώθηκαν από χιονοστιβάδα. Αυτό το δυστύχημα, όμως, έμεινε στη μνήμη γι’ αυτούς που επέζησαν.

Κυρίως, για τον τρόπο με τον οποίον επέζησαν – τρεφόμενοι από τις σάρκες των νεκρών συνταξιδιωτών τους που είχαν συντηρηθεί μέσα στους πάγους των Ανδεων. Συνεργεία διάσωσης τους εντόπισαν 72 ημέρες μετά, όταν δυο από αυτούς περπάτησαν επί 12 ημέρες στο κοντινότερο χωριό, για να καλέσουν σε βοήθεια. Η ιστορία τους αποτυπώθηκε σε βιβλία, ντοκιμαντέρ, και στην κινηματογραφική ταινία «Alive».

Ολες αυτές οι τραγικές ιστορίες κρύβουν, πίσω από τον θάνατο, προσωπικές ιστορίες απίστευτες. Ποδοσφαιριστών που γλίτωσαν επειδή είχαν αντικρύσει μια κόκκινη ή μια κίτρινη κάρτα – και κάποιων άλλων που έχασαν τη ζωή τους γιατί πήραν τη θέση τους στην αποστολή, την τελευταία στιγμή. Προπονητών που είχαν προσληφθεί ή απολυθεί λίγες ημέρες πριν από τη μοιραία πτήση. Παικτών που δεν ταξίδεψαν με το ίδιο αεροπλάνο, επειδή είχαν ενδιάμεσες υποχρεώσεις… Παιχνίδια της τύχης που παίζονται σε κάθε τραγωδία.

Η Τορίνο και η Γιουνάιτεντ κατάφεραν να επιζήσουν. Αν και, για την ιταλική ομάδα, τίποτα δεν είναι όπως παλιά. Με εξαίρεση δυο αναλαμπές -το Πρωτάθλημα του 1976 και το Κύπελλο του 1993- ακόμα ζει με τα φαντάσματα του παρελθόντος, ακροβατώντας ανάμεσα στις δύο πρώτες Κατηγορίες του Καμπιονάτο.

Στη Γιουνάιτεντ, οι επιζήσαντες (Τσάρλτον, Βάιολετ, Μόργκανς, Φούλκς και Γκρεγκ) συνέχισαν να αγωνίζονται, μαζί με τους παίκτες που προωθήθηκαν από την ομάδα Νέων του συλλόγου, και έφτασαν έως τον τελικό του Κυπέλλου Αγγλίας έπειτα από μερικούς μήνες. Δεκαετίες αργότερα, ο σύλλογος γνώρισε και πάλι μέρες μεγάλης δόξας. Για την κακότυχη Τσαπεκοένσε, όμως, μάλλον δεν θα ξανακούσουμε ποτέ. Η μοίρα τη χτύπησε προτού προλάβει να γιγαντωθεί. Και μόνον οι μεγάλοι σύλλογοι μπορούν να συνέλθουν, κάποτε, από μια τέτοια συμφορά.

Ακολουθήστε το Protagon στο Google News