Ο Κόσμος πάει μπροστά. Το ίδιο και το ποδόσφαιρο, με ακόμη μεγαλύτερη ταχύτητα. Τα ευρωπαϊκά γήπεδα προσφέρουν, σήμερα, ανέσεις που ο περασμένος αιώνας δεν μπορούσε, καν, να φανταστεί. Πλέον, ο φίλαθλος (που αντέχει τις τσουχτερές τιμές των εισιτηρίων) μπορεί να δει το ματς προστατευμένος από τις καιρικές συνθήκες, χωρίς να φοβάται ότι κάποιος θα χύσει μπίρα στα ρούχα του, παρέα με τη γυναίκα και τα παιδιά του, να γευματίσει ή να ψωνίσει πριν από το παιχνίδι.

Οι σύλλογοι -επιχειρήσεις αθλητικού θεάματος, πια- επενδύουν δισεκατομμύρια στην ασφάλεια και την άνεση των πελατών τους. Μόλις προ ημερών, η Τσέλσι ανακοίνωσε ότι σχεδιάζει την ολική ανακατασκευή του «Στάμφορντ Μπριτζ», η οποία θα κοστίσει ένα δισεκατομμύριο ευρώ. Η Τότεναμ χτίζει, ήδη, το δικό της ποδοσφαιρικό παλάτι, αξίας 800 εκατομμυρίων. Ολη η Ευρώπη κατασκευάζει καινούργια γήπεδα ή ανακαινίζει τα παλιά. Ακόμη και η πτωχευμένη Ελλάδα. Η ΑΕΚ, ο ΠΑΟΚ… Αλλά, ταυτοχρόνως, η νοσταλγία των οπαδών για τους παλιούς, καλούς(;) καιρούς που παρακολουθούσαν τους αγώνες όρθιοι στις εξέδρες, φουντώνει. Το κίνημα αυτό -με την ονομασία «safe standing»- σαρώνει τη Βρετανία (από την οποία ξεπήδησε η απαγόρευση των κερκίδων για ορθίους μετά την τραγωδία του «Χίλσμπορο») και έχει περάσει, ήδη, στην ηπειρωτική Ευρώπη.

Ακούγεται «τρελό». Γιατί να προτιμά, κάποιος, να ξεροσταλιάζει για δύο ώρες (και βάλε) στριμωγμένος στο πλήθος, από ένα άνετο κάθισμα; Για δύο λόγους. Ο πρώτος έχει να κάνει με τις ιδιαιτερότητες της διασκέδασης που προσφέρει το ποδόσφαιρο. Ο οπαδός δεν είναι ο συνηθισμένος, παθητικός θεατής οποιουδήποτε θεάματος. Θέλει να γίνει «ένα κουβάρι» με τους διπλανούς του -τους ομοϊδεάτες του- στο γκολ της αγαπημένης του ομάδας, να παρασυρθεί από το κύμα των πανηγυρισμών που θα τον σπρώξει λίγα μέτρα παραπέρα, να χοροπηδήσει, να εκτονωθεί, να νιώσει την εξέδρα να πάλλεται από ενθουσιασμό, να στείλει τη φωνή του όσο πιο ψηλά μπορεί. Ενα «παιδί της Σκεπαστής» -της ιστορικής εξέδρας ορθίων στο παλιό γήπεδο της ΑΕΚ- ξέρει πόσο διαφορετική είναι αυτή η εμπειρία, από το να ζεις το παιχνίδι καθισμένος σε ένα αριθμημένο καρεκλάκι.

Αλλά, ακόμη κι όσοι δεν έτυχε να παρακολουθήσουν όρθιοι ένα ματς, θυμούνται με νοσταλγία το πάθος, τα αδιάκοπα τραγούδια, τις ιαχές που δονούσαν την ατμόσφαιρα μέχρι τα μέσα της δεκαετίας των ’90s στα γήπεδα, που τώρα καλύπτονται από ένα πέπλο σιωπής και έχουν μετατραπεί σε ποδοσφαιρικά θέατρα. Ενα χειροκρότημα, ένα σφύριγμα αποδοκιμασίας ή ένα «ααααχ» είναι τα μόνα ηχητικά εφέ των αγώνων.

Ο άλλος (λόγος) είναι οικονομικός. Μαζί με τις θέσεις ορθίων εξαφανίστηκαν και τα φθηνά εισιτήρια. Για μία σημαντική μερίδα οπαδών, το γήπεδο έγινε απρόσιτο. Στην αρχή, οι σύλλογοι πανηγύριζαν για τα αυξημένα τους έσοδα. Αργότερα, όμως, κατάλαβαν ότι είχαν κλειδώσει απέξω ένα μεγάλο κομμάτι των πιο φανατικών τους φίλων. Ακόμη κι όσοι δεν τους χρειάστηκαν ποτέ -επειδή το διεθνές κοινό τους γεμίζει τα γήπεδά τους και στα πιο ασήμαντα ματς- το μετάνιωσαν. Πολύ περισσότερο, εκείνοι που καταφέρνουν να συγκεντρώσουν κόσμο μόνο στα πιο «εμπορικά» τους παιχνίδια.

Αφετηρία της κατάργησης των κερκίδων για ορθίους, που άλλαξε θεαματικά τα χαρακτηριστικά της εξέδρας και την κουλτούρα των γηπέδων, ήταν το δυστύχημα του «Χίλσμπορο» (15 Απριλίου 1989) – μία τραγωδία με 96 νεκρούς που εκτυλίχθηκε μπροστά στα μάτια του παγκόσμιου τηλεοπτικού κοινού. Η περίφημη έκθεση του λόρδου Τέιλορ, που εισηγήθηκε να υπάρχουν μόνο θέσεις καθημένων και να αφαιρεθούν τα κιγκλιδώματα σε όλα τα γήπεδα της χώρας, υιοθετήθηκε από τη βρετανική κυβέρνηση το 1994. Η UEFA απαγόρευσε, κι αυτή, τις εξέδρες ορθίων σε όλες τις διοργανώσεις της.

Κάποια ευρωπαϊκά πρωταθλήματα, όμως, δεν ακολούθησαν. Πρώτη και καλύτερη η Bundesliga, που σεβάστηκε τους οπαδούς των γερμανικών συλλόγων. Τα γήπεδα της Γκλάντμπαχ, της Μπάγερν Μονάχου, της Μπάγερ Λεβερκούζεν, της Σάλκε, του Αμβούργου, διαθέτουν θέσεις ορθίων από τις οποίες οι φίλαθλοι μπορούν να παρακολουθήσουν ένα παιχνίδι, πληρώνοντας μόλις 10-15 ευρώ. Βεβαίως, η πιο φημισμένη εξέδρα για όρθιους είναι αυτή της Ντόρτμουντ. Καταλαμβάνει το νότιο πέταλο του «Signal Iduna Park», έχει 100 μέτρα μήκος, 40 μέτρα ύψος, 37 πλατύσκαλα και χωράει 24.500 ανθρώπους.

Εκεί εδρεύουν οι οργανωμένοι οπαδοί της – το πασίγνωστο «Κίτρινο Τείχος». Φιλοξενεί, όμως, και φιλάθλους από άλλες χώρες. Πριν από δύο χρόνια, ρεπορτάζ του BBC ανέφερε ότι προσελκύει τουλάχιστον 1.000 Αγγλους σε κάθε εντός έδρας ματς της Ντόρτμουντ. Μάλιστα, γνωστή αεροπορική εταιρεία χαμηλού κόστους προσφέρει φθηνά πακέτα αυθημερόν πτήσεων (Λονδίνο – Ντόρτμουντ και πίσω) τις μέρες των αγώνων.

Στη Γερμανία -ούτε πουθενά αλλού- δεν συνέβη, ποτέ, το παραμικρό ατύχημα που να οφείλεται στη λειτουργία αυτών των κερκίδων. Ετσι, σχεδόν 30 χρόνια μετά το «Χίλσμπορο», η Βρετανία είναι έτοιμη να τις επαναφέρει. Η Σέλτικ, στη Σκωτία, έκανε, ήδη, την αρχή. Ανοιξε εξέδρα ορθίων, χωρητικότητας 2.600 θεατών, τον Ιούλιο του 2016, αφού είχε εξασφαλίσει -ένα χρόνο πριν- σχετική άδεια από το Δημοτικό Συμβούλιο της Γλασκώβης. Η ίδια εξέδρα μετατρέπεται σε καθημένων μέσα σε λίγες ώρες, ώστε να χρησιμοποιείται και στους ευρωπαϊκούς αγώνες. Τον Δεκέμβριο της ίδιας χρονιάς (2016), στελέχη της Μάντσεστερ Γιουνάιτεντ επισκέφθηκαν τη Γλασκώβη για να τη μελετήσουν.

Θα ακολουθήσει η αγγλική Σριούσμπερι, ομάδα της League One (Γ’ Κατηγορίας), και μάλιστα με έξοδα χιλίων οπαδών της που συγκέντρωσαν 65.000 στερλίνες για την τοποθέτηση καθισμάτων που μετατρέπονται σε θέσεις ορθίων. Η Premier League δεν είναι αρνητική – κάθε άλλο. Πριν από λίγους μήνες ζήτησε την άποψη των 20 συλλόγων – μελών της, κι εκείνοι απάντησαν θετικά. Ακόμη και η Λίβερπουλ, που είχε θρηνήσει τους 96 νεκρούς του «Χίλσμπορο». Το 88% των οπαδών της που ρωτήθηκαν, απάντησαν «ναι» στις εξέδρες ορθίων.

Αλλά, η πιο σημαντική εξέλιξη είναι η σύμφωνη γνώμη της αρμόδιας Αρχής για την ασφάλεια των βρετανικών γηπέδων. Ο πρόεδρός της, Κεν Σκοτ, δήλωσε πως θα συναντήσει τον υπουργό Αθλητισμού, Τρέισι Κράουτς, πριν από το τέλος του έτους, για να του προτείνει να επιτρέψει τις θέσεις ορθίων «προτού συμβεί κάποιο κακό». Οπως εξήγησε, σε αρκετά γήπεδα της χώρας οι θεατές αρνούνται να καθίσουν και στέκουν πίσω από τα καθίσματά τους. Που είναι πολύ πιο επικίνδυνο, από το να παρακολουθούν το ματς νομίμως όρθιοι σε ειδικές εξέδρες πίσω από μπάρες.

Ακολουθήστε το Protagon στο Google News