853
Το σημερινό σύστημα δεν πρόκειται να δουλέψει σωστά ποτέ, λέει ο Πικετί. Στη φωτογραφία από διάλεξή του τον Απρίλιο του 2014 στο φημισμένο πανεπιστήμιο Μπέρκλεϊ της Καλιφόρνια | Justin Sullivan/Getty Images/Ideal Images

Η πρόταση Πικετί για κοινοβούλιο της ευρωζώνης

Protagon Team Protagon Team 8 Φεβρουαρίου 2016, 16:34
Το σημερινό σύστημα δεν πρόκειται να δουλέψει σωστά ποτέ, λέει ο Πικετί. Στη φωτογραφία από διάλεξή του τον Απρίλιο του 2014 στο φημισμένο πανεπιστήμιο Μπέρκλεϊ της Καλιφόρνια
|Justin Sullivan/Getty Images/Ideal Images

Η πρόταση Πικετί για κοινοβούλιο της ευρωζώνης

Protagon Team Protagon Team 8 Φεβρουαρίου 2016, 16:34

Η Ενωμένη Ευρώπη σε λίγο θα συμπληρώσει μία δεκαετία κρίσης που έχει αφήσει βαθιές πληγές στις οικονομίες, στους θεσμούς της και στην εικόνα που έχουν οι πολίτες της για αυτήν. Οι λύσεις που έχουν δοθεί πολλές φορές δεν επαρκούν, έρχονται αργά και καθυστερημένα και ανοίγουν νέο κύκλο προβλημάτων.

Θεσμοί και πολιτικές έχουν αποδειχτεί ανεπαρκείς και έχουν φέρει την ευρωζώνη σε σημείο που χρειάζεται μια ριζική, εκ νέου θεμελίωση του εγχειρήματος, τονίζει σε άρθρο στο New York Review of Books ο γάλλος οικονομολόγος Τομά Πικετί, συγγραφέας πιο πρόσφατα του «Κεφαλαίου στον 21ο αιώνα».

Στο άρθρο, αφού καταγράφει τα προβλήματα και τα αδιέξοδα που έχουν προκύψει, όπως είναι η ραγδαία άνοδος της ακροδεξιάς στη Γαλλία και αλλού, προτείνει ένα σχέδιο για την αμοιβαιοποίηση των χρεών και τελικά τη λειτουργία ενός κοινοβουλίου της ευρωζώνης. Το σώμα θα αποτελείται από βουλευτές των 19 κοινοβουλίων των χωρών μελών με εντολή να προχωρούν σε αποφάσεις με ευρύτερη, πανευρωπαϊκή ισχύ.

Κρίση και ανεπάρκειες

Πώς φτάσαμε ως εδώ, σε μια κρίση που δεν άρχισε την Ευρώπη, αλλά κατάφερε και ρίζωσε στην ευρωζώνη; Ο Πικετί επαναλαμβάνει αυτό που έχουν επισημάνει αρκετοί: οι 19 χώρες της ευρωζώνης έχουν 19 διαφορετικά φορολογικά συστήματα που φέρνουν τη μία αντιμέτωπη με την άλλη για το ποια θα είναι πιο ελκυστική στις επενδύσεις, χωρίς κοινά εκπαιδευτικά πρότυπα και χωρίς κοινό κοινωνικό δίκτυ ασφάλειας. Βέβαια δεν είναι αιτία η πανσπερμία συστημάτων, αλλά έχει και αυτή τον ρόλο της στην κατάσταση.

Είναι μια κατασκευή που με τον τρόπο αυτό δεν πρόκειται μεν να λειτουργήσει σωστά ποτέ, αλλά δεν είναι και εντελώς απίθανο να διορθωθεί, υποστηρίζει ο Πικετί. Η απάντηση μπορεί να είναι «μια πραγματική κοινωνική και δημοκρατική εκ νέου θεμελίωση της ευρωζώνης» με στόχο την ανάπτυξη και τη δημιουργία θέσεων εργασίας, με μια ομάδα χωρών στην πρωτοπορία που θα αναπτύξουν τους νέους θεσμούς.

Είναι μάλιστα σημαντικό να πάρει η Γαλλία την πρωτοβουλία για μια τέτοια πρόταση, γιατί σε διαφορετική περίπτωση χώρες που έχουν επιλέξει μια απομονωτική ατζέντα, όπως η Βρετανία και η Πολωνία, θα μονοπωλούν τη συζήτηση. Και μαζί της, λέει ο Πικετί, αν έχει την Ισπανία και την Ιταλία θα καταφέρνουν να εκπροσωπούν το 50% του ΑΕΠ και του πληθυσμού της ευρωζώνης έναντι του 25% του ΑΕΠ και του πληθυσμού της Γερμανίας.

Αυτό το -θα λέγαμε- άλμα προς τα εμπρός, σύμφωνα με τον Πικετί, θα μπορέσει να ανασχέσει τις εθνικιστικές τάσεις που απειλούν όλη την Ευρώπη.

Χωρίς μια παραδοχή από τους ηγέτες των λαθών που έγιναν ως σήμερα δεν μπορεί να υπάρχει αποτελεσματική λύση, υποστηρίζει ο γάλλος οικονομολόγος

Το πρώτο που πρέπει να γίνει ωστόσο είναι μια (εκ των πραγμάτων) γενναία παραδοχή λαθών. Ενα από αυτά τα λάθη, σύμφωνα με την συλλογιστική του Πικετί, ήταν η προσπάθεια μείωσης των ελλειμμάτων με πολύ γρήγορους ρυθμούς μεταξύ 2011 και 2013, η οποία καθήλωσε σε πιο αργούς ρυθμούς την ανάπτυξη στην Ευρώπη. Την ίδια ώρα οι ΗΠΑ είχαν βγει από την κρίση, πράγμα που μάλλον θα μπορούσε σε να συμπαρασύρει και την Ευρώπη. Το αποτέλεσμα: το 2015 η ευρωζώνη ακόμα πάλευε να φτάσει το προ κρίσης μέγεθος του ΑΕΠ του 2007.

Βήματα έχουν γίνει, συνεχίζει ο Πικετί, όπως η ίδρυση του Ευρωπαϊκού Μηχανισμού Σταθερότητας (ESM) με προϋπολογισμό 700 δισ. ευρώ. Αυτό δεν σταμάτησε με τα προβλήματα, αλλά τουλάχιστον σταμάτησε την πτώση.

Λύση για το χρέος της ευρωζώνης

Με το χρέος να αποτελεί το μεγάλο ζήτημα που χρειάζεται διευθέτηση, ο Πικετί υποστηρίζει ότι χρειάζεται καταρχάς μία σύσκεψη για το χρέος, όπως αυτή που μεταπολεμικά απάλλαξε τη Γερμανία από το μεγαλύτερο μέρος των υποχρεώσεων της.

Σε ένα πρώτο στάδιο συνεχίζει, θα μπορούσαμε να τοποθετήσουμε όλο το ποσοστό του χρέους πάνω από το 60% σε κοινό ταμείο «με μορατόριουμ αποπληρωμών μέχρι κάθε χώρα καταφέρει να μπει σε τροχιά ανάπτυξης συγκρίσιμη με αυτή του 2007». Πάνω από ένα σημείο, δεν έχει νόημα να επιμηκύνονται τα χρέη, είναι καλύτερο να μειωθούν για να υπάρξει επένδυση στην ανάπτυξη, τονίζει ο γάλλος οικονομολόγος.

Αυτή η αμοιβαιοποίηση δεν μπορεί να γίνεται σε δημοκρατικό κενό. Τα συμφέροντα των πολιτών αλλά και των εθνικών προϋπολογισμών επιτάσσουν την δημιουργία ενός κοινοβουλίου της ευρωζώνης από μέλη των εθνικών κοινοβουλίων των χωρών μελών σε αναλογική -βάσει πληθυσμού- εκπροσώπηση.

Μία Βουλή με μέλη από τα εθνικά Κοινοβούλια και εντολή για επιβολή κοινών πλαισίων στο φορολογικό προβλέπει η πρόταση

Αυτό το Κοινοβούλιο θα μπορούσε να αποφασίσει την επιβολή πανευρωπαϊκών φορολογικών κλιμάκων που θα θέσουν σε κοινό πλαίσιο την οικονομική δραστηριότητα στην ευρωζώνη και θα αποτρέπουν φαινόμενα και σκάνδαλα όπως το LuxLeaks, την εμπλοκή δηλαδή του Λουξεμβούργου σε σχήματα φοροαποφυγής. Αυτός ο κοινός ευρωπαϊκός φόρος θα χρηματοδοτεί επενδύσεις σε υποδομές και σε πανεπιστήμια, όπως για παράδειγμα την ενίσχυση του Erasmus.

Σε ακόμα πιο προχωρημένο στάδιο, τα μέλη της ευρωζώνης θα μπορούν να αποφασίσουν και το ύψος των ελλειμμάτων, λέει ο Πικετί απορρίπτοντας τα αυτόματα κριτήρια «τα οποία μας έφεραν στο χείλος της αβύσσου».

Αν υπάρξει ένα μέτωπο Γαλλίας-Ιταλίας-Ισπανίας προς την κατεύθυνση αλλαγών τέτοιου τύπου γίνεται πιο πιθανό να σταματήσει η Γερμανία «να αρνείται με ανόητο τρόπο» τέτοιες αλλαγές. Στον Πικετί φαίνεται απίθανο η Γερμανία να επιμείνει σε μια τέτοιου τύπου άρνηση. Διαφορετικά το αίτημα για εγκατάλειψη του ευρώ, το οποίο, όπως λέει, προωθεί η ακροδεξιά θα υιοθετηθεί και από την άκρα Αριστερά.

Οπότε, λοιπόν, καταλήγει ο Πικετί, πρέπει να δώσουμε μιαν ευκαιρία για πραγματικές μεταρρυθμίσεις που θα κάνουν την ευρωζώνη να δουλέψει για το κοινό καλό.

Ακολουθήστε το Protagon στο Google News

Διαβάστε ακόμη...

Διαβάστε ακόμη...