Πλησιάζουμε τα δέκα χρόνια ύφεσης στην οικονομία και τα ερωτήματα του κάθε πολίτη κάθε άλλο παρά έχουν βρει απάντηση. Θα μπορούσαμε να είχαμε αποφύγει τη μείωση των εισοδημάτων; Με τις αλλαγές που έγιναν θα αναπτύσσεται η ελληνική οικονομία από εδώ και εμπρός; Βρισκόμαστε στο τέλος της κρίσης; Όταν τελικά ολοκληρωθούν τα μνημόνια θα έρθουν ημέρες ευημερίας;

Ερωτήματα σαν κι αυτά επιχειρούν να απαντήσουν τέσσερις διακεκριμένοι οικονομολόγοι που επιμελούνται το βιβλίο «Πέρα από τη Λιτότητα. Για μια νέα δυναμική στην ελληνική οικονομία» που κυκλοφορεί αυτές τις μέρες από τις Πανεπιστημιακές Εκδόσεις Κρήτης.

Πρόκειται για τον νομπελίστα οικονομολόγο Χριστόφορο Πισσαρίδη (καθηγητή Οικονομικών και Πολιτικής Επιστήμης του LSE), τον γενικό διευθυντή του ΙΟΒΕ Νίκο Βέττα (καθηγητή Οικονομικών στο Οικονομικό Πανεπιστήμιο Αθηνών), τον καθηγητή Οικονομικών του Yale University Κώστα Μεγήρ και τον καθηγητή Χρηματοοικονομικών του LSE Δημήτρη Βαγιανό.

Το βιβλίο γράφτηκε από τριάντα έλληνες οικονομολόγους, ορισμένους με τη βάση τους στην Ελλάδα και πολλούς στα κορυφαία πανεπιστήμια του κόσμου. Στα επιμέρους κεφάλαια, εξετάζονται ξεχωριστές πτυχές της οικονομίας όπως η φορολογία, τα εργασιακά, ο ανταγωνισμός, οι τράπεζες, οι συντάξεις, οι αποκρατικοποιήσεις, οι εξαγωγές αλλά και ευρύτερες περιοχές όπως η δημόσια διοίκηση, το σύστημα υγείας και παιδείας και η διαφθορά.

Οι εξελίξεις τα τελευταία χρόνια ήταν συχνά δραματικές και δεν ήταν εύκολο να κατανοήσει κανείς νηφάλια και σε βάθος ποια χαρακτηριστικά της οικονομίας μας την έφεραν σε κρίση και την κρατούν σε ύφεση. Ξεκινώντας από την κατάσταση πριν από την κρίση, στο «Πέρα από τη λιτότητα» αποτυπώνονται οι αλλαγές μέσα από τα Μνημόνια και διαμορφώνονται προτάσεις πολιτικής ώστε, όπως λέει και ο υπότιτλος του βιβλίου, να έρθει «μια νέα δυναμική στην ελληνική οικονομία».

«Μέσα στα χρόνια της κρίσης, πέρα από τη δραματική μείωση των μισθών και αποταμιεύσεων, φαίνεται πως συνέβη και κάτι ακόμη πιο σημαντικό. Η κοινωνία μας γίνεται όλο και πιο κλειστή, χωρίς τη διάθεση και την ικανότητα να δρομολογήσει τις αλλαγές που θα αυξήσουν την ευημερία της. Η κρίση μας έκανε να φοβόμαστε τις εξελίξεις αντί να τις κυνηγάμε και να τις διαμορφώνουμε» τονίζει μιλώντας στο Protagon ο Νίκος Βέττας, εκ των συντονιστών της έκδοσης.

«Όλοι όσοι εργαστήκαν για αυτό το βιβλίο, δεν συμβιβάζονται με την εικόνα μιας ελληνικής οικονομίας που διολισθαίνει προς τις τελευταίες στην Ευρώπη. Από την άλλη, δεν πιστεύουν πως οι κατάλληλες αλλαγές μπορούν να συμβούν αυτόματα, χωρίς σχέδιο και βούληση ή μόνο με την πίεση των όποιων ξένων» επισημαίνει ο ίδιος.

Γραμμένο από μερικούς από τους κορυφαίους έλληνες οικονομολόγους, το βιβλίο είναι ένα σημαντικό όσο και φιλόδοξο έργο. Αντλεί αποτελέσματα και μεθοδολογία από την ακαδημαϊκή έρευνα αλλά αποφεύγοντας την τεχνική ορολογία, ώστε να είναι προσιτό και σε ένα πιο ευρύ κοινό, όσων έχουν τη διάθεση να δουν κάτω από την επιφάνεια του οικονομικού μας προβλήματος. Τονίζει την εμπειρία άλλων οικονομιών που έχουν βρεθεί σε κρίση και τα κατάφεραν πολύ καλύτερα από εμάς, όπως και τη σημασία οι πολιτικές που εφαρμόζονται να μην αγνοούν τα πραγματικά δεδομένα. Αν και εστιάζει σε χρόνιες παθογένειες της οικονομίας και σε σημαντικές αστοχίες στα χρόνια των μνημονίων, είναι στη βάση του ένα αισιόδοξο έργο που τεκμηριώνει πως, με κατάλληλες επιλογές, η Ελλάδα μπορεί να βρεθεί σε δρόμο ευημερίας.

Όπως συνοψίζεται στο βιβλίο, στην ελληνική κρίση κυριάρχησαν πολλοί μύθοι. Αρχικά, πως η Ελλάδα ήταν, υποτίθεται, προστατευμένη από τη διεθνή κρίση. Μετά, πως οι μεγάλες ανισορροπίες θα μπορούσαν να διορθωθούν χωρίς κάποια ύφεση και πρόγραμμα προσαρμογής. Πως το πρόβλημα ήταν μόνο το δημόσιο χρέος, όταν πραγματικά αυτό ήταν κυρίως σύμπτωμα παρά η αιτία. Πως οι ξένοι πιστωτές θα δέχονταν εύκολα μια διαγραφή χρέους, χωρίς όρους και συνέπειες.

Το κοινό υπόβαθρο για όλους αυτούς τους μύθους, χωρίς αυτό να είναι έκπληξη, ήταν η αντίσταση στις αλλαγές από όσους θα έπρεπε να ξεβολευτούν και να χάσουν την παρασιτική τους δράση σε βάρος του συνόλου. Οι επιμελητές του τόμου υποστηρίζουν ότι το άνοιγμα των αγορών και ο εκσυγχρονισμός της δημόσιας διοίκησης είναι τα κύρια πεδία όπου θα κριθεί η μάχη για το αν η οικονομία θα ξεκολλήσει από το τέλμα.

Σήμερα, στα πρόθυρα της εξόδου από το τρίτο Μνημόνιο, αλλά με τα επόμενα βήματα να είναι κάθε άλλο πάρα προβλέψιμα, το «Πέρα από τη Λιτότητα» είναι νηφάλια ανάλυση που συνδέει τα σημερινά προβλήματα με τις αυριανές λύσεις και είναι ίσως πιο απαραίτητη από ποτέ.

Info: Η αγγλική έκδοση του βιβλίου κυκλοφόρησε τον Οκτώβριο από το MIT Press, ενώ η ελληνική έκδοση θα βρίσκεται στα βιβλιοπωλεία μέσα στην εβδομάδα από τις Πανεπιστημιακές Εκδόσεις Κρήτης. Με αφορμή την έκδοση έχουν οργανωθεί δημόσιες συζητήσεις στη Λισαβόνα, Αθήνα, Λονδίνο και Φρανκφούρτη.

Ακολουθήστε το Protagon στο Google News