Μία ακόμη Σύνοδος Κορυφής; Οχι, ακριβώς. Επειτα από σχεδόν 40 χρόνια, απουσίαζε η Βρετανία. Αυτό από μόνο του δείχνει πως η σημερινή συνάντηση των ηγετών της ΕΕ διέφερε αρκετά από όλες τις προηγούμενες. Ο πρωθυπουργός της Βρετανίας, Ντέιβιντ Κάμερον πήγε στις Βρυξέλλες, είδε, μίλησε και απήλθε.

Την ημέρα που απουσίαζε ο κ. Κάμερον, έντονη ήταν η παρουσία της πρωθυπουργού της Σκωτίας, Νίκολα Στέρτζιον, η οποία είχε μεταβεί στις Βρυξέλλες για μία σειρά επαφών σχετικά με τη θέση της Σκωτίας στην ΕΕ. Στη συνέντευξη Τύπου που παραχώρησε αφού συναντήθηκε με τον πρόεδρο της Κομισόν, Ζαν Κλοντ Γιούνκερ, η κυρία Στέρτζιον αναφέρθηκε στην αρνητική στάση που επέδειξαν οι επικεφαλής της Ισπανίας και της Γαλλίας σχετικά με την εκκίνηση των διαπραγματεύσεων για την παραμονή της Σκωτίας στην ΕΕ. Δήλωσε ότι δεν την εξέπληξε η στάση του ισπανού πρωθυπουργού, Μαριάνο Ραχόι.

Ο ίδιος, με το μάτι στραμμένο στην Καταλονία και τις αποσχιστικές της τάσεις, δήλωσε την ίδια μέρα ότι πιστεύει πως «όλοι είναι εξαιρετικά εναντίον» της προοπτικής και πρόσθεσε ότι «αν η Βρετανία φύγει, τότε και η Σκωτία φεύγει». Οπως συμπλήρωσε, «η Ισπανία αντιτίθεται σε οποιαδήποτε διαπραγμάτευση με οποιονδήποτε πλην της κυβέρνησης της Βρετανίας». Αντίστοιχα και ο γάλλος πρόεδρος Φρανσουά Ολάντ είπε ότι η χώρα του επιμένει ότι δεν πρέπει να υπάρξει συμφωνία με τη Σκωτία μέχρι να ολοκληρωθεί η διαδικασία του Brexit. «Οι διαπραγματεύσεις θα διεξαχθούν με τη Βρετανία και όχι με τμήμα της Βρετανίας».

Ωστόσο, η κυρία Στέρτζιον υπογράμμισε ότι ως πρωθυπουργός έχει το χρέος να υπηρετήσει τη βούληση της Σκωτίας. Εχει ήδη πει ότι αν δεν μπορέσει να διαπραγματευτεί μία ειδική συμφωνία παραμονής της Σκωτίας στην ενιαία αγορά παρά το Brexit, τότε θα προωθήσει ένα δεύτερο δημοψήφισμα για την ανεξαρτητοποίηση της Σκωτίας. Αντίστοιχα, το μεσημέρι της Τετάρτης, μετά τη συνάντησή της με τον πρόεδρο του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου, Μάρτιν Σουλτς η ίδια είχε ξεκαθαρίσει ότι η Σκωτία είναι αποφασισμένη να παραμείνει μέσα στην ΕΕ. «Δεν υποτιμώ τις προκλήσεις που βρίσκονται μπροστά μας», είχε τονίσει. Ο κ. Σουλτς, από την πλευρά του, δήλωσε ότι «άκουσε προσεκτικά» τη Νίκολα Στέρτζιον και ότι «έμαθε πολλά».

Πάντως, η ημέρα της άτυπης Συνόδου Κορυφής δεν αφορούσε τόσο στην περίπτωση της Σκωτίας αλλά της Βρετανίας επί του συνόλου. Μπορεί ο κ. Κάμερον να μην ήταν εκεί, αλλά πήρε μία γεύση από όσα συζητήθηκαν στη συνεδρίαση. Πιο σωστά, πήρε ένα αυστηρό μήνυμα: «Η συμμετοχή στην ενιαία αγορά πρέπει να περιλαμβάνει απαραίτητα και την ελευθερία μετακίνησης προσώπων». Αυτό υπογράμμισε ο πρόεδρος του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου Ντόναλντ Τουσκ, σε κοινή συνέντευξη Τύπου που παραχώρησε με τον κ. Γιούνκερ.

«Δεν μπορεί να υπάρχει συμμετοχή α λα καρτ στην ενιαία αγορά», επανέλαβε ο κ. Τουσκ, αναφερόμενος στις διαπραγματεύσεις που θα ακολουθήσουν για την έξοδο της Βρετανίας από την Ενωση. «Οι ηγέτες των υπόλοιπων χωρών είναι αποφασισμένοι να παραμείνουν ενωμένοι ως “27”», πρόσθεσε. «Η βρετανική κυβέρνηση θα πρέπει να ενημερώσει το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο για την επιθυμία της να αποχωρήσει, ώστε να κινηθούν οι απαραίτητες διαδικασίες», κατέληξε ο επικεφαλής του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου.

Το ίδιο μήνυμα έστειλε και ο κ. Γιούνκερ. «Δεν μπορεί να υπάρχει ενιαία αγορά α λα καρτ», είπε, προσθέτοντας ότι όσοι θέλουν να έχουν πρόσβαση σε αυτήν, θα πρέπει να αποδέχονται τις ελευθερίες χωρίς καμία εξαίρεση. Υπογράμμισε, για ακόμη μία φορά, ότι οι διαπραγματεύσεις για την αποχώρηση της Βρετανίας από την ΕΕ θα αρχίσουν μόνον αφού το Λονδίνο ενεργοποιήσει το άρθρο 50 της Συνθήκης της Λισαβόνας.

Οταν έφτασε η ώρα των ερωτήσεων, ένας δημοσιογράφος επέρριψε ευθύνες στον κ. Γιούνκερ για την επικράτηση του Brexit και υπαινίχθηκε ότι πρέπει να παραιτηθεί από το αξίωμα του προέδρου της Κομισιόν. «Ο Ζαν-Κλοντ Γιούνκερ είναι στην πραγματικότητα ο τελευταίος άνθρωπος που μπορούμε να κατηγορήσουμε ότι φέρει ευθύνη για το αρνητικό αποτέλεσμα στο δημοψήφισμα στη Βρετανία» δήλωσε ο Τουσκ κατά τη διάρκεια της συνέντευξης τύπου μετά την πρώτη Σύνοδο των 27 ηγετών των κρατών μελών της ΕΕ χωρίς τη συμμετοχή της Βρετανίας.

«Αυτό (το σχέδιο) που η Επιτροπή είχε προετοιμάσει κατά τις διαπραγματεύσεις με τη Βρετανία ήταν το μέγιστο (που θα μπορούσε να γίνει) και μπορώ να διαβεβαιώσω ότι ήταν το μέγιστο δυνατό στο πλαίσιο των συνθηκών, όπως επίσης στο πλαίσιο αποδοχής από τα υπόλοιπα κράτη μέλη» υπογράμμισε ο κ. Τουσκ ο οποίος έσπευσε να στηρίξει τον πρόεδρο της Κομισιόν. Ο τελευταίος απάντησε στον δημοσιογράφο: «Δεν θα επιτρέψω ούτε να (με) αποθαρρύνει κανείς ούτε να τεθώ υπό την κηδεμονία» κάποιου.

Οσο για τη Σκωτία, που ψήφισε με ποσοστό 62% υπέρ της παραμονής στην ΕΕ, ο πρόεδρος της Κομισιόν δήλωσε ότι «έχει κερδίσει το δικαίωμα να ακουστεί στις Βρυξέλλες», αλλά διευκρίνισε ότι η ΕΕ δεν έχει καμία πρόθεση να παρέμβει στα εσωτερικά της Βρετανίας.

Το δίλημμα που διακρίνει ο Τσίπρας

Από την πλευρά του, ο Πρωθυπουργός Αλέξης Τσίπρας, έσπευσε, για ακόμη μία φορά, να στείλει ένα προειδοποιητικό μήνυμα για το μέλλον της Ευρώπης: «Ή θα συνεχίσουμε ο καθένας να αποφασίζει για τον εαυτό του και για την εύρυθμη λειτουργία των τραπεζών είτε θα αποφασίσουμε την δημιουργία πιο δίκαιης Ευρώπης πιο δημοκρατικής και κοινωνικής Ευρώπης», τόνισε αφού ολοκληρώθηκε η Σύνοδος. Προανήγγειλε πρωτοβουλίες της Ελλάδας για να μπουν στο τραπέζι συγκεκριμένες πολιτικές καθώς και για τη συγκρότηση συμμαχιών σε πολιτικό και γεωγραφικό επίπεδο και κάλεσε όλους να αναρωτηθούν αν σήμερα γίνονταν δημοψηφίσματα σε όλες τις χώρες «πόσες πιθανότητες είχαμε να μην βλέπαμε το ίδιο αποτέλεσμα (όπως στη Βρετανία) και αλλού».

Το μήνυμα του Κάμερον

Ασφαλώς το μήνυμα και οι πιέσεις των ευρωπαίων εταίρων έφτασαν στον προορισμό τους. Ο κ. Κάμερον έστειλε ένα δικό του μήνυμα μιλώντας στο βρετανικό Κοινοβούλιο την ίδια μέρα. Δήλωσε ότι ο διάδοχός του θα μπορούσε να αρχίσει διαπραγματεύσεις με την ΕΕ προτού υποβληθεί επίσημο αίτημα από το Λονδίνο, δηλαδή προτού ενεργοποιηθεί το Αρθρο 50. «Εκείνοι λένε “όχι διαπραγμάτευση, χωρίς γνωστοποίηση της πρόθεσης”, αλλά δεν νομίζω ότι αυτό αποκλείει το ενδεχόμενο μιας συζήτησης μεταξύ του νέου πρωθυπουργού με τους εταίρους του ή ακόμα και με τους θεσμούς προκειμένου να συνεχίσουμε να πορευόμαστε προς τη σωστή κατεύθυνση», επεσήμανε ο απερχόμενος πρωθυπουργός. «Το να κρατήσουμε ενωμένο το Ηνωμένο Βασίλειο αποτελεί ένα απόλυτα ύψιστο εθνικό συμφέρον για την χώρα», τόνισε.

Ο Ολάντ για την παράτυπη μετανάστευση

Ο γάλλος πρόεδρος, Φρανσουά Ολάντ, σε συνέντευξη Τύπου που παραχώρησε μετά τη Σύνοδο, έστειλε ένα μήνυμα στο εσωτερικό της χώρας του, διευκρινίζοντας ότι δεν πρέπει να τεθεί υπό αμφισβήτηση η συμφωνία του Τουκέ που έχει υπογραφεί με το Λονδίνο και η οποία στοχεύει στο να περιορίσει την παράτυπη μετανάστευση προς τη Βρετανία. «Το να θέσουμε υπό αμφισβήτηση τη συμφωνία του Τουκέ με το πρόσχημα ότι η Βρετανία ψήφισε υπέρ της αποχώρησής της από την ΕΕ και επομένως αναμένεται να ξεκινήσει διαπραγματεύσεις για την έξοδό της δεν έχει νόημα», τόνισε ο ίδιος ασκώντας κριτική σε διάφορους πολιτικούς της Γαλλίας. «Εκείνοι που, σήμερα, ζητούν την κατάργηση είναι οι ίδιοι που την σύναψαν. Πρόκειται για μια παλιά αρχή στη Γαλλία, ιδίως της γαλλικής Δεξιάς, που θέλει να ακυρώσει αυτά που οι ίδιοι έχουν συμφωνήσει» συνέχισε.

Οι κινήσεις των Σκωτσέζων

Το σίγουρο είναι ότι το φλερτ ΕΕ – Σκωτίας ευνοεί αμφότερα τα μέρη. Η ΕΕ θέλει να υπετονίσει το «χαρτί» της Σκωτίας για να δείξει πως παραμένει αρραγής και ότι εξακολουθεί να είναι ο προνομιακός συνομιλητής για χώρες που δεν θέλουν να ακολουθήσουν το «κακό» παράδειγμα της Βρετανίας.

Φυσικά, η Σκωτία δεν διαθέτει το μέγεθος και το εκτόπισμα της Αγγλίας, εντούτοις μια πιθανή απόσχιση της Σκωτίας από το Ηνωμένο Βασίλειο, έτσι ώστε να παραμείνει στην ΕΕ θα ήταν καίριο πλήγμα για τους θιασώτες του Brexit που ονειρεύονταν μια «πανστρατιά» των βρετανικών δυνάμεων απέναντι στις Βρυξέλλες.

Οι Σκωτσέζοι ψήφισαν 62% υπέρ της παραμονής της Βρετανίας στην ΕΕ στο δημοψήφισμα. Θα ήταν συνεπώς «δημοκρατικά απαράδεκτο» οι Σκωτσέζοι να αποχωρήσουν από την ΕΕ «παρά τη θέλησή τους», δήλωσε (ξανά) την Τρίτη (28/06) η ηγέτης του Σκωτσέζικου Εθνικού Κόμματος (SNP).

Από την Παρασκευή, μετά την ανακοίνωση των αποτελεσμάτων, η Στέρτζον είχε δηλώσει ότι είναι «πολύ πιθανό» ένα νέο δημοψήφισμα για την ανεξαρτησία της Σκωτίας, έπειτα από αυτό του 2014, στο οποίο επικράτησε το «όχι».

Να σημειωθεί ότι την Τρίτη, μπροστά από το κοινοβούλιο του Εδιμβούργου εκατοντάδες διαδηλωτές είχαν συγκεντρωθεί για να διαμαρτυρηθούν κατά του Brexit.

«Υπάρχει κανείς εδώ που ψήφισε υπέρ της παραμονής στην ΕΕ; Ναι!», φώναζε από το μεγάφωνο ένας νεαρός ενθαρρύνοντας το πλήθος να κινητοποιηθεί ώστε η Σκωτία να μείνει στην ΕΕ

«Η Σκωτία θέλει να την καλωσορίσουν στην ΕΕ», «Αφήστε τη Σκωτία να μείνει στην Ευρώπη», έγραφαν τα πανό που υψώνονταν ανάμεσα σε σημαίες της Σκωτίας και της Ευρωπαϊκής Ενωσης, χωρίς να υπάρχει σε αυτές καμιά σημαία του Ηνωμένου Βασιλείου.

Επίσης, είναι αξιοσημείωτο ότι τη Δευτέρα, ο υπουργός Γεωργίας της Σκωτίας Φέργκους Ιγουινγκ μετέβη μόνος του στο Λουξεμβούργο για να συναντήσει ευρωπαίους ομολόγους του. Μια συνάντηση που είχε «προγραμματιστεί προ πολλού, μετά τον πρόσφατο διορισμό του», σύμφωνα με πηγή στην Κομισιόν.

«Αν ο σκωτσέζος υπουργός είναι εκεί γιατί η κυβέρνηση της Σκωτίας θέλει συμβόλαια. Μου φάνηκε απολύτως νόμιμο να μπορώ να τον συναντήσω», δήλωσε από την πλευρά του ο γάλλος υπουργός Στεφάν Λε Φολ.

Το προσχέδιο της κοινής δήλωσης

Σε κοινή δήλωση θα καταλήξουν οι 27 ηγέτες των κρατών-μελών σήμερα που πραγματοποιείται η συνάντησή τους στις Βρυξέλλες χωρίς την συμμετοχή του βρετανού πρωθυπουργού Ντέιβιντ Κάμερον.

Οπως αναφέρει η Καθημερινή, στο προσχέδιο τα βασικά σημεία που τονίζονται είναι ότι η αποχώρηση πρέπει να γίνει πολύ γρήγορα, ότι η Μ. Βρετανία θα παραμείνει στενός εταίρος και ότι ξεκινάει ένας προβληματισμός σχετικά με το μέλλον της ΕΕ που θα συνεχιστεί στην άτυπη Σύνοδο Κορυφής του Σεπτεμβρίου, στην Μπρατισλάβα.

Το προσχέδιο της κοινής δήλωσης:

1. Λυπούμαστε βαθιά για το αποτέλεσμα του δημοψηφίσματος στο Ηνωμένο Βασίλειο, αλλά σεβόμαστε τη βούληση που εκφράζεται από την πλειοψηφία του βρετανικού λαού. Μέχρι να φύγει το Ηνωμένο Βασίλειο από την ΕΕ, το Ευρωπαϊκό δίκαιο εξακολουθεί να ισχύει στο Ηνωμένο Βασίλειο και για τα δικαιώματα αλλά και τις υποχρεώσεις.
2. Υπάρχει ανάγκη να οργανωθεί η αποχώρηση του Ηνωμένου Βασιλείου από την ΕΕ με μεθοδευμένο τρόπο. Το άρθρο 50 της ΕΕ προβλέπει τη νομική βάση για τη διαδικασία αυτή. Εναπόκειται στη βρετανική κυβέρνηση, αμέσως μόλις είναι έτοιμη να το ενεργοποιήσει και να ενημερώσει σχετικά το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο σχετικά με την πρόθεση του Ηνωμένου Βασιλείου να αποχωρήσει από την Ένωση. Θα ήταν προτιμότερο να το κάνουμε γρήγορα, ώστε να αποφευχθεί μια παρατεταμένη περίοδος αβεβαιότητας. Δεν μπορεί να υπάρξει καμία διαπραγμάτευση πριν να λάβει χώρα  η ενεργοποίηση.
3. Oταν η ενεργοποίηση γίνει, το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο θα εγκρίνει τις κατευθυντήριες γραμμές για τις διαπραγματεύσεις μιας συμφωνίας με το Ηνωμένο Βασίλειο.
4. Στο μέλλον, ελπίζουμε να έχουμε το Ηνωμένο Βασίλειο ως στενό εταίρο της ΕΕ και αναμένουμε να δηλώσει τις προθέσεις του  στο θέμα αυτό. Οποιαδήποτε συμφωνία, που θα συναφθεί με το Ηνωμένο Βασίλειο, ως τρίτη χώρα, θα πρέπει να βασίζεται στην ισορροπία των δικαιωμάτων και υποχρεώσεων.
5. Το αποτέλεσμα του δημοψηφίσματος στο Ηνωμένο Βασίλειο δημιουργεί μια νέα κατάσταση για την Ευρωπαϊκή Eνωση. Είμαστε αποφασισμένοι να παραμείνουμε ενωμένοι και να εργαστούμε στο πλαίσιο της ΕΕ για την αντιμετώπιση των προκλήσεων του 21ου αιώνα και να βρούμε λύσεις προς το συμφέρον των εθνών και των λαών μας. Είμαστε έτοιμοι να αντιμετωπίσουμε κάθε δυσκολία που μπορεί να προκύψει από την τρέχουσα κατάσταση.
6. Η Ευρωπαϊκή Eνωση είναι ένα ιστορικό επίτευγμα ειρήνης, ευημερίας και της ασφάλειας στην ευρωπαϊκή ήπειρο και παραμένει το κοινό μας πλαίσιο. Την ίδια στιγμή πολλοί άνθρωποι εκφράζουν δυσαρέσκεια με την τρέχουσα κατάσταση των πραγμάτων, είτε είναι σε ευρωπαϊκό είτε σε εθνικό επίπεδο. Οι Ευρωπαίοι περιμένουν από εμάς να κάνουμε κάτι καλύτερο, όταν πρόκειται για την παροχή της ασφάλειας, της ευημερίας και της ελπίδας για ένα καλύτερο μέλλον. Θα πρέπει να το πετύχουμε αυτό, αν μη τι άλλο για το συμφέρον των νέων.
7. Αυτός είναι ο λόγος που από σήμερα ξεκινάμε ένα πολιτικό προβληματισμό σχετικά με το μέλλον που θα δώσει μια ώθηση στην ΕΕ των 27 κρατών μελών. Αυτό απαιτεί ηγεσία των αρχηγών κρατών ή κυβερνήσεων. Θα επανέλθουμε στο θέμα αυτό κατά την άτυπη σύνοδο το Σεπτέμβριο στη Μπρατισλάβα.

Ακολουθήστε το Protagon στο Google News