Υπάρχει μια μικρή πόλη στα ανατολικά σύνορα των Βαλκανίων που τράβηξε άθελά της την προσοχή των διαχειριστών των μεγάλων social media, τα οποία εδώ και μερικούς μήνες έχουν κηρύξει τον πόλεμο στις ψεύτικες ειδήσεις που κυκλοφορούν στο Διαδίκτυο. Αυτή η μικρή πόλη είναι τα Βελεσά (ή Βελεσσά ή και Βελισσός, σύμφωνα με την ελληνική Wikipedia). Βρίσκεται στην πρώην Γιουγκοσλαβική Δημοκρατία της Μακεδονίας και, σύμφωνα με το ρεπορτάζ του BBC News, είναι η πρωτεύουσα των fake news.

Οι κυβερνοπαραχαράκτες  των Βελεσών έπιασαν φυσικά δουλειά και στις αμερικανικές εκλογές. Πίσω από εκείνα τα ποστ και τα tweet που πλημμύρισαν το Διαδίκτυο με ψεύτικες ειδήσεις, βρίσκεται κάποιος Γκόραν και οι φίλοι του – όλοι τους κάτω από είκοσι χρονών. Ηταν το περασμένο καλοκαίρι όταν ο Γκόραν άρχισε να ανεβάζει στο Διαδίκτυο ειδήσεις, πηγή των οποίων ήταν ως επί το πλείστον αμερικανικά σάιτ της παλαβής Δεξιάς. Αυτό που ξεκίνησε ως παιχνίδι για τον σλάβο χάκερ και τους φίλους του, εξελίχθηκε σε μια κανονική και αποδοτική μπίζνα. «Σε έναν μήνα έβγαλα 1.800 ευρώ» διηγείται ο Γκόραν. «Αλλά έχουν φίλους που βγάζουν χιλιάδες ευρώ την ημέρα».  Πώς; Επειδή τα κλικ στις ψεύτικες ειδήσεις είναι τόσα πολλά ώστε οι διαφημιστές άρχισαν να πληρώνουν πολύ καλά.

Κι από τύψεις συνείδησης; Καμία. Ούτε που τον νοιάζει εάν οι αμερικανοί αναγνώστες παίρνουν για αληθινά αυτά τα θηριώδη ψέματα. «Δεν μας ενδιαφέρει τι ψηφίζουν οι Αμερικανοί». Κι έπειτα, με τα χρήματα αυτά μπορούν να αγοράσουν μοδάτα ρούχα και όσο αλκοόλ θέλουν. Η δημοσιογράφος Ουμπάβκα Γιάνεβσκα έχει αποκαλύψει τουλάχιστον επτά ομάδες τέτοιων χάκερ. Ή μάλλον κανονικών επιχειρηματιών της ονλάιν παραπληροφόρησης.

Φωτό: Μια πόλη χαμένη  κάπου στον χάρτη. Κι αυτό δεν είναι ψέμα. Πηγή: BBC/ Shutterstock

Ηταν μόλις Απρίλιος του 2016. Και ήταν στο Ανόβερο της Γερμανίας όπου πέντε ηγέτες – ο Ντέιβιντ Κάμερον, ο Μπαράκ Ομπάμα, η Ανγκελα Μέρκελ, ο Φρανσουά Ολάντ και ο Ματέο Ρέντσι – είχαν συναντηθεί για να συζητήσουν για τις τύχες του κόσμου. Δεν είναι δύσκολο να φανταστεί κανείς, γράφει η Corriere della Sera, γιατί αυτή η εικόνα έγινε viral τόσο στα μέσα ενημέρωσης όσο και στα σόσιαλ μίντια λίγες ώρες μετά την επικράτηση του «Οχι» στο ιταλικό δημοψήφισμα και την παραίτηση του ιταλού πρωθυπουργού: από εκείνη την παρέα έχει απομείνει μόνο η Ανγκελα Μέρκελ.

Κι αν για τον Μπαράκ Ομπάμα η εξήγηση βρίσκεται απλώς στο τέλος της δεύτερης θητείας του, για τον Ματέο Ρέντσι και τον Φρανσουά Ολάντ τα πράγματα είναι λίγο πιο περίπλοκα. Γιατί σύμφωνα με μια ανάγνωση, η εξαφάνισή τους από την εικόνα (και συνεκδοχικά τον πολιτικό χάρτη) συνδέεται με την πολιτική του Βερολίνου, δηλαδή με την ίδια την Καγκελάριο, ενώ υπό μια ευρύτερη έννοια το ίδιο ισχύει και για τον Ντέιβιντ Κάμερον. Ωραία. Ποιος είναι ο επόμενος που τώρα τελευταία δεν αισθάνεται και πολύ καλά;

Φωτό: Κι όμως από τότε έχουν περάσει μόνο έξι μήνες. Πηγή: Official White House/Pete Souza

Πάνω από την πόρτα του ροζ κτιρίου ανέμιζε η αστερόεσσα. Μόνο που αυτό το προξενικό γραφείο στην πρωτεύουσα της Γκάνας δεν ήταν η έδρα της αντιπροσωπείας της κυβέρνησης των Ηνωμένων Πολιτειών, όπως ενδεχομένως έκανε πολλούς να πιστέψουν το πορτρέτο του Μπαράκ Ομπάμα που ήταν κρεμασμένο στους τοίχους. Ηταν μια απάτη. Μια απάτη που, όπως γράφει η Washington Post, χρειάστηκαν περισσότερα από δέκα χρόνια για να αποκαλυφθεί.

Μπορεί να μην είναι και τόσο περίεργο. Οι υποτιθέμενοι «προξενικοί υπάλληλοι» μιλούσαν μια χαρά αγγλικά, συνέτασσαν και υπέγραφαν επίσημα έγγραφα, ενώ εξέδιδαν βίζες και ταυτότητες που έμοιαζαν με αληθινές. Το γραφείο είχε εξυπηρετήσει πολλούς αμερικανούς τουρίστες και επιχειρηματίες, οι οποίοι δεν είχαν υποψιαστεί τίποτε παρά το γεγονός ότι το αντίτιμο για τις παρεχόμενες υπηρεσίες έφτανε καμιά φορά ακόμη και τα 6.000 δολάρια. Εντύπωση προκαλεί και το γεγονός ότι το προξενείο δεν έκανε τίποτε για να κρύψει την ψεύτικη ταυτότητά του – αντίθετα διαφήμιζε τις υπηρεσίες του με μεγάλα πανό.

Μπορεί να μην είναι περίεργο ούτε το γεγονός ότι στην Ακκρα υπάρχει μια κανονική αμερικανική πρεσβεία. Γιατί αυτό το κτίριο (άσπρο και όχι ροζ) βρίσκεται σε μια από τις πιο πλούσιες γειτονιές της πρωτεύουσας της Γκάνας, ενώ προστατεύεται από έναν ψηλό μαντρότοιχο. Αλλά και πάλι, δεν έβγαινε κανείς από ‘κει μέσα;

Φωτό: Το κτίριο του ψεύτικου προξενείου. Οι «υπάλληλοί» του ήταν Γκανέζοι και  Τούρκοι. Πηγή: Washington Post / State Department

ΙΟχι μόνο αλγόριθμοι. Η τεχνητή ευφυΐα μπορεί να διαβάσει τα μεγάλα έργα της κλασικής μουσικής αλλά και να συμπληρώσει τα ατελή, όπως την «Τέχνη της φυγής» του Γιόχαν Σεμπάστιαν Μπαχ. Οπως αναφέρεται σε έρευνα του πανεπιστημίου Ουάσινγκτον του Σιάτλ και η οποία αναδημοσιεύεται στο Cnet, «χάρις στην τεχνητή ευφυΐα, οι ερευνητές κατάφεραν να αναλύσουν τα μυστικά των αριστουργημάτων της κλασικής μουσικής». Σε τέτοιο σημείο, μάλιστα, ώστε «μπόρεσαν να βελτιώσουν την εκτέλεση των έργων, να βρουν εκείνα με ομοιότητες αλλά ακόμη και να διατυπώσουν υποθέσεις για την ολοκλήρωση έργων που έχουν μείνει ατελή».

Το πρόγραμμα MusicNet συλλαμβάνει τις «σταθερές δομές» του στυλ ενός συνθέτη και προτείνει στον ακροατή ανάλογα μουσικά κομμάτια. Κι όχι μόνο. Το λογισμικό είναι επίσης σε θέση να «μαντεύει τις νότες μιας σύνθεσης». Κι αυτό επειδή η βάση των δεδομένων του αποτελείται από 330 κομμάτια κλασικής μουσικής στα οποία έχουν επισημανθεί οι ακριβείς χρόνοι κάθε νότας ξεχωριστά και για κάθε όργανο, καθώς και η θέση του στη μετρική δομή του κομματιού. Τι μένει λοιπόν; Να συνθέσει αυτό το MusicNet την 10^η Συμφωνία του Μπετόβεν. Και να μας πείσει για το αποτέλεσμα.

Φωτό: Αυτήν την παρτιτούρα ποιος θα την διαβάσει; Πηγή: Cnet